Bilim insanları kendi etrafında dönen gök cisimlerinin uzay vaktini bükebildiğini ve sürükleyebildiğini gösterdi.
Uzak ikili bir yıldız sisteminin hareketini gözlemleyen astronomlar, yüksek kütleli objelerin hareket ederken etrafını saran “çerçeve sürüklenmesi” tesirini gözlemledi. Bu tesir, yüksek kütleli objelerin hareket ederken uzay zamanını da beraberinde çekmesiyle ortaya çıkıyor.
20 yıllık bir araştırmanın sonucu olan yeni çalışma, birinci defa 100 yıl evvel ortaya konan teoriyi kanıtlıyor. Çalışma birebir vakitte Einstein’in genel görelilik teorisinin bir öngörüsünü de doğruluyor.
EİNSTEİN’IN GENEL GÖRELİLİK TEORİSİ
Independent Türkçe’de Umut Can Yıldız çevirisiyle yayımlanan Andrew Griffin imzalı habere nazaran; daha evvel, dönen gezegenimizin yerçekimsel alanını inceleyen uydular, çerçeve sürüklenmesini Dünya’da da saptamıştı. Fakat (Dünya’nın kütlesi nedeniyle) çok küçük kalan bu tesirin ölçülmesi ve incelenmesi zordu.
Nötron yıldızı ya da beyaz cüce üzere daha kütleli gök cisimleriyse bilim beşerlerine bu olayı daha geniş ölçekte inceleme imkanı veriyor.
Bunu gerçekleştirmek isteyen araştırmacılar, devasa bir beyaz cücenin ağır kütle çekimine yakalanarak yörüngesinde kapana kısılan PSR J1141-6545 isimli genç bir pulsar üzerinde çalıştı. Bu pulsar saat gibisi bir fonksiyon gördü. Araştırmacılar pulsardan gelen atımları 20 yıllık bir vakit dilimi boyunca çok hassas biçimde ölçebildi ve nizamlı atımlardaki değişiklikleri takip edebildi.
Bunun sonucunda teorinin öngördüğü üzere, elektromanyetik dalga atımlarında hakikaten de sapma yaşandığını keşfetti. Bunun öteki muhtemel sebeplerini eledikten sonra astronomlar, bu sapmanın beyaz cücenin sebep olduğu “çerçeve sürüklenmesi” fenomeninden kaynaklandığı sonucuna vardı.
Dönen cisimlerin etraflarındaki uzay vaktini kendileriyle birlikte sürükledikleri kanısı birinci kere Avusturyalı matematikçiler Josef Lense ve Hans Thirring tarafından ortaya atılmıştı. Teorisyenler bu olayı Einstein’ın genel görelilik teorisini yayımlamasından üç yıl sonra (1919) öngörmüştü.
Bu tesir (jireskoplar ve öbür teknolojilerle) Dünya ölçeğinde çok küçük düzeyde ölçülebilse de kendi etrafında süratle dönen beyaz cüce örneğinde 100 milyon kat daha güçlü.