Bir virüs salgını sabit kurallar çerçevesinde gerçekleşiyor, kaç kişinin etkileneceği öngörülebiliyor. Bu hesaplamanın sonucunu açıklayan Alman matematikçi Stefan Flasche, “İlk vefat 1000 olay demek” sözleriyle uyardı.
Bilim insanları, koronavirüse karşı aşı ve yol açtığı hastalığın tedavisi için ilaç geliştirmek emeliyle gece gündüz demeden çalışıyor.
Bu ortada devletler, milletlerarası kurum ve kuruluşlar, vakit kazanmak için, dünyanın dört bir yanını saran virüsün yayılma suratını kesmek için inanılmaz uğraş harcıyor.
Ne cins bir virüs ile karşı karşıya olduğumuz çözülebilir, tesirli bir ilaç ve aşı bulunabilirse milyonlarca insanın hayatta kalması sağlanabilecek.
Peki, şimdiye kadar virüs hakkında neler öğrenebildik?
Alınan tedbirler tesirli mi?
DW Türkçe bu soruları, merak edilen pek çok mevzu ile birlikte, iki aydır virüsü inceleyen, Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Fakültesi’nden Stefan Flasche’ye yöneltti.
Flasche, virüsün yayılma matematiğiyle ilgili şunları söyledi:
Son günlerde daima gündemde: “R” (reproduction rate) yani, çoğalabilme suratı ne manaya geliyor?
Bu sayı yardımıyla, virüs taşıyan bir kişinin, muhafaza tedbirlerinin alınmadığı bir bölgede, kaç şahsa bu virüsü bulaştırabileceğini iddia edebiliyoruz. Bu sayı 1’den yüksek ise şayet virüsü taşıyan kişi, bir bireyden fazla şahsa bu virüsü bulaştırıyor demek. Koronavirüste bu sayılar biraz değişkenlik gösteriyor…
Neden virüsün kaç şahsa bulaştığını tespit etmek bu kadar güç?
Virüsü taşıyan, semptom göstermemekle birlikte yayılmasına yol açanlar var ve bunları tespit etmek son derece güç. Araştırmalarımıza nazaran virüsün bulaşması ile ilgili olayların yüzde 10 ila 30’u rastgele bir semptom göstermeyenler kaynaklı. Halbuki virüsün yayılmasını engelleme stratejileri semptomları gösterenlere odaklanıyor. Bu da aslında virüsün yayılmasına yol açacak pek çok kişinin görmezden gelindiğini ortaya koyuyor. Bu, neredeyse tüm ülkelerde, virüsün yayılmasının engellenmesi stratejilerinin başarısızlıkla sonuçlanmasına yol açan etkenlerden biri olabilir.
İtalya’da durumun bu kadar berbata evrilmesinin nedenlerinden biri de bu olabilir mi?
İtalya’da dikkatlerden kaçan birkaç hadise oldu. Şayet bir ülkede virüs kaynaklı birinci mevt gerçekleştiyse bu iki hafta öncesinde 100 olayın fark edilmediği manasına gelir. Zira hastalığın semptomlarının ortaya çıkması vakit alıyor. Bu ortada bu virüsü taşıyan yüz kişi çoğalabilme suratının iki olması nedeniyle diğerlerine virüsü bulaştırmış oluyor. Özetle, koronavirüsten birinci vefat gerçekleştiğinde aslında gerçekte 1000 hadise ile karşı karşıyayız demek.