Yolsuzlukla çaba konusunda çalışmalar yapan, Memleketler arası Şeffaflık Örgütü’nün yayınladığı 2019 yılı Yolsuzluk Algı Endeksi’nde Türkiye, bir evvelki yıla nazaran 13 sıra gerileyerek 91. sıraya düştü.
Yolsuzluk Algı Endeksi’nin tepesini 87 puanla Yeni Zelanda ve Danimarka paylaşırken, bu iki ülkenin akabinde gelen Finlandiya 86 puanla üçüncü, Singapur 85 puanla dördüncü sırayı aldı.
180 ülkenin yer aldığı endekste Somali 9 puanla sonuncu olurken, Güney Sudan 12 puanla 179. sırada, Suriye ise 13 puanla 178. sırada yer aldı.
Sırbistan’la birlikte 91. Sırayı paylaşan Türkiye, 53 puanla 51. sırada yer alan Suudi Arabistan ile birlikte 48 puanla 60. olan Küba ve 41 puan alan Çin’in de gerisinde kaldı.
28 Avrupa Birliği üyesi ülkenin tümünden daha düşük puan alan Türkiye, 36 üyesi bulunan OECD’de bir tek Meksika’yı geçebildi. G-20 üyeleri ortasında da 16. sırada yer aldı.
Yolsuzluk Algısı Endeksi’nde Türkiye’nin gerisinde kalan ülkeler ortasında 35 puanla 106. sırayı paylaşan Mısır ve Brezilya’yla, 28 puanla 137. sırada yer alan Rusya dikkat çekiyor.
“TÜRKİYE, SON ALTI YILDA NOTU EN ÇOK DÜŞEN 3 ÜLKEDEN BİRİ”
Uluslararası Şeffaflık Örgütü İdare Şurası üyesi ve Milletlerarası Şeffaflık Derneği Lideri Oya Özarslan, Türkiye’nin bilhassa son altı yılda yolsuzluk konusunda büyük bir irtifa kaybettiğini söyledi.
VOA Türkçe’den Hilmi Hacaloğlu'nun sorularını yanıtlayan Özarslan, “Türkiye’nin en son 2013’te 50. idi. O yıldan bu yana daima gerileyerek 2019’da 39’a kadar düştü. Bu da 180 ülke ortasında 91. sıraya gerilemesine neden oldu. Artık yolsuzluğun çok olarak algılandığı kırmızı bölgede yer alıyor. Bundan daha vahimi, son altı yılda notu en çok düşen altı ülkeden biri. Bu periyotluk, anlık, yıllık bir düşüşe değil besbelli bir düşüşe işaret ediyor. Besbelli olarak kamu kaynaklarının aktarılması, liyakat, usulsüzlük, yolsuzluk üzere alanlarda büyük bir gerileme kaydediyoruz. Toplumsal eşitsizlik üzere yansımaları da oluyor. Kimi şahıslar kimi kümeler haksız olarak çıkar elde ediyor. Bizim eğitime sıhhate, yatırıma, altyapıya harcanması gereken kaynaklarımız birilerinin cebinde son buluyor’’ dedi.
“TÜRKİYE REKABETÇİ OLMA ÖZELLİĞİNİ KAYBEDİYOR”
Yolsuzlukla gayret konusunda düşen bu performansın Türkiye iktisadına de olumsuz yansımaları olabileceğinden kaygı duyduğunu söyleyen Şeffaflık Derneği Lideri, tahlil tekliflerini de sıralıyor.
Özarslan, ‘‘Türkiye, rekabetçi olma özelliğini kaybediyor. Bu da Türkiye’ye gelebilecek milletlerarası yatırımın gelmemesiyle sonuçlanabilir. Sonuçta dünyada yatırım yapılabilecek tek ülke Türkiye değil. Ayrıyeten Türkiye yalnız yolsuzluk endeksinde değil demokrasi, basın özgürlüğü, hukukun üstünlüğü endekslerinde de büyük düşüşler yaşıyor. Türkiye’nin dünyaya verdiği görünüm yeterli değil otoriterleşmeye yaklaşıyor ve irtifa kaybediyor. Ne yapılması gerekiyor? Siyasetin finansmanı denetim edilebilmeli. Kirli bağlantıların denetim edilmesi gerekir. Lobicilikle ilgili düzenlemeler yapılmalı. Bugün Paris Belediye Başkanı’nı kimler ziyaret etti. Hangi güç şirketiyle hangi inşaat şirketi ile görüştü. Bunlar yayınlanıyor. Türkiye’nin de şeffaf olması gerek. Kamu ihaleleri, en büyük meselelerden biri. Kamu İhale Yasası’nda istisnalar, en büyük yaralardan biri. Evvelden dört tane istisna vardı, artık a’dan z’ye kadar istisna unsuru var’’ diye konuştu.
“YOLSUZLUKLA ÇABA ZORLAŞIYOR”
Toplantıya katılan İstanbul Barosu Lideri Mehmet Durakoğlu da yolsuzlukla gayretin zorlaştığı kanaatinde.
VOA Türkçe’den Hilmi Hacaloğlu'na değerlendirmelerde bulunan İstanbul Barosu Lideri Mehmet Durakoğlu, ‘‘Bu tablo, bizim için sürpriz değil. Türkiye’deki siyasi sistemin son on yılda geldiği boyut, bilhassa 2010 referandumuyla başlayan süreçte geldiği boyut, istikrar ve kontrol sisteminin ortadan kalkmış olması, yeni bir sistemden çok yeni bir rejimin ortaya çıkmış olması sonuç itibariyle yolsuzlukların artmasına sebep olabilecek bir ortam yarattı. Bu ortam nedeniyle ortaya çıkan tablo da bizim geriye gidişimizi tabir etti. Türkiye’de siyaset yapanların siyaset içerisinde olanların daha çok da kamu kaynaklarına ortak olmak ya da paylaşmak için siyaset yaptıkları periyotta bunların önlenmesi için bir yaptırım öngörülmüyor. Türkiye’de siyasetin finansmanı ile ilgili bir yasa kelam konusu değil. Cumhurbaşkanı seçimleri ile ilgili çıkardığımız maddeyi hiç uygulamıyoruz. Garip olan şu ki öteki adaylar da uygulanmasını istemiyorlar. Sistem bu türlü döndüğü sürece Türkiye’de yolsuzluklarla ilgili olarak yapılması gereken şeyler de çok zorlaşıyor hatta imkansızlaşıyor’’ dedi.
“YARGI İÇİNDE DE ÖNEMLİ SORUNLAR VAR”
Durakoğlu, yolsuzlukla ilgili soruşturmaların yargı tarafından takipsizlik verilerek sonlandırılmasının da sorunu büyüttüğünü tabir etti.
İstanbul Barosu Lideri, ‘‘Şeffaflık Derneği’nin yayınladığı İsimli İstatistikler’de kovuşturmaya gerek görülmediği durumlar yüzde 44’ten yüzde 54’e yükselirken, soruşturmalarda kamu davasına gerek görülen soruşturmaların oranı yüzde 40’tan yüzde 30’a düşmüş. Yargı içinde de çok önemli sorunlar var. Bu tablo beni çok etkiledi doğrusu. Çok büyük oranda olayların savcılık seviyesinde kapatılmaya çalışılması açılan davaların azalması, mahkumiyetlerin daha da azalması üzere şeyler sonuç itibariyle bize bütün bu yolsuzlukların aslında tespit edilebildiğini lakin tespit edilebilenlerin de giderek cezasızlıkla sonuçlandığı üzere bir tabloyu ortaya koyuyor’’ diye konuştu.