Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Siyasetler Konseyi üyesi, SETA Genel Koordinatörü Burhanettin Duran, hükümete yakın Sabah gazetesindeki köşesinde “AB ve ABD, İdlib’de devreye girmeli” başlıklı bir yazı kaleme aldı.
İran’ın en değerli askerlerinden Kasım Süleymani’nin öldürülmesinin akabinde ABD safında yer tutan Duran, ABD Lideri Donald Trump’ın açıkladığı “İsrail-Filistin barış planına” Türkiye’nin reaksiyon gösterdiği günlerde, ABD’nin Suriye’de daha çok rol alması gerektiğini söyledi.
“ANKARA'NIN SABRI TAŞIYOR YENİ BİR SİYASET ARAYIŞI DEVREDE”
Duran, Suriye’de son günlerde yaşanan olayları aktardığı yazısında şu tabirleri kullandı:
“Gün geçmiyor ki Esad rejimi İdlib'de bir hastaneyi, okulu ya da fırını bombalamasın. Yalnızca 12 Ocak'taki İdlib ateşkesinden bu yana 130'dan fazla sivil öldürüldü. Açıktır ki, Astana ve Soçi süreçlerinin aleyhine bir gidişat hızlandı. Bu durumun bildirisi net: Rusya ve Esad rejimi modül parça İdlib'i ele geçirmekte kararlı.
Son çatışmasızlık bölgesi İdlib'i, sivilleri öldürmek ve Türkiye hududuna yığmak kıymetine tümüyle denetim altına alma niyetindeler. Ankara ise müşahede noktalarını tutmada ve yeni göç dalgasını engellemede kararlı. Lider Erdoğan, Rusya'nın daima ateşkesi bozmasından rahatsız. İdlib'in en büyük ilçesi Maarat el Numan'ın Esad'ın eline geçmesinden sonra bu rahatsızlığını tabir etmeye başladı.
Önce Afrika seyahati dönüşü ‘Astana süreci diye bir şey kalmadı. Rusya, Astana ve Soçi'ye sadık değil’ cümlesini kurdu. Sonra MGK basın açıklamasında ‘İdlib başta olmak üzere Suriye'nin çeşitli bölgelerinde güvenlik güçlerimizi ve sivil halkı amaç almaya devam eden terör akınlarına karşı gereken ilave önlemleri alma konusundaki kararlılık’ vurgulandı.
Dün de Erdoğan partisinin genişletilmiş vilayet liderleri toplantısında ‘Türkiye'nin Rusya ile imzaladığı mutabakatın adım adım ihlal edildiğini’ ve ülkemizin ‘yeni göç dalgasına tahammülü’ olmadığını tekrarladı. Bunun için askeri güç kullanmaktan çekinilmeyeceğini ‘Yeni tehditlerin sonlarımıza dayanmasına seyirci kalamayız. Bu bakımdan Suriye'nin ne başka bölgelerindeki ne İdlib'deki duruma seyirci kalamayız’ cümleleriyle vurguladı.
Erdoğan'ın açıklamaları Ankara ve Moskova'nın İdlib konusunda önemli bir ayrışma içerisinde olduğunu gösteriyor. Bu ayrışma Ankara-Moskova çizgisinde son periyotta hayata geçirilen iş birliğini tehdit ediyor.
Moskova, Ankara'nın HTŞ'yi engelleyemediğini ileri sürüyor. Ankara ise Rusya ve Esad rejiminin daima saldıran ve ateşkesi bozan pozisyonda olduğunu görüyor. Temel ayrışma şurada:
Ankara, İdlib'deki statükonun korunmasını ve siyasi sürece odaklanılmasını istiyor. Esad ise dikkatini siyasi süreç ya da Deyr Ez Sıkıntı üzere bölgeler yerine muhaliflerin toplandığı son yer olan İdlib çatışmasızlık bölgesine vermiş durumda.
Ayrım gözetmeksizin sivilleri bombalamak için de HTŞ ve başka radikal kümeleri bir mazeret olarak kullanıyor. Görünen o ki bu tablo karşısında Ankara'nın sabrı taşıyor. Yeni bir siyaset arayışı devrede.”
“ABD VE AB'NİN DEVREYE GİRMESİ GEREKİR”
Burhanettin Duran yazısında ayrıyeten şunları kaydetti:
“Erdoğan bir müddettir ABD Lideri Trump ve Almanya Şansölyesi Merkel ile İdlib'deki krizin memleketler arası boyutunu konuşuyor. Batı başşehirlerinin anlaması gereken Moskova – Şam ikilisinin yalnızca Türkiye hududuna yönelik bir göç dalgası tehdidi oluşturmadığı. Avrupa demokrasilerini de tehdit eden bir dalgayı zorluyorlar. Washington ve Brüksel'in harekete geçerek Moskova üzerinde baskı oluşturması lazım.
Erdoğan-Putin diplomasisi sayesinde İdlib krizi bu vakte kadar artısıyla eksisiyle bir halde yönetildi. Gelinen noktada ateşkes işlemiyor. Esad rejimi yalnızca alandaki askeri güçten anlıyor. İdlib'deki çatışma halinin öbür bölgelere sıçrama ihtimali de var. Bu haliyle Astana süreci durdu, Cenevre sürecinin ismi bile edilemez.
Erdoğan'ın önerdiği üzere evvel Astana sonra Cenevre sürecinin canlandırılması için ABD ve AB'nin devreye girmesi gerekir. Gerekirse İdlib'den sürülen siviller için askeri güç kullanımı seçenekler ortasında olmalı. Erdoğan'ın, ‘sınırdan 30-40 km içeride’ mülteciler için barınaklar yapma fikri bir çeşit inançlı bölge kurmak için başlangıç olabilir. Merkel elini çabuk tutmalı. İdlib'de Rusya'yı dengeleme yükünü yalnızca Ankara kaldıramaz. İstikrar çöktüğünde Avrupa da önemli ziyan görür.”