Yeni tip koronavirüs salgını nedeniyle tüm dünyada insanların meskenlerine hapsolması üretimi de durdurdu. Devletler, üretim sistemlerini ve insanları ayakta tutacak metotlar aramaya başladı.
Türkiye de virüsün tesirlerini azaltmak için “Ekonomik İstikrar Kalkanı” paketini devreye aldı. Lakin 100 milyar TL’lik büyüklüğe sahip bu pakette çalışanlara yönelik direkt uygulamalar olmaması tenkitleri de beraberinde getirdi.
Önde gelen pek çok ekonomist, bu devirde ivedilikle para basılıp halka dağıtılması gerektiğini açıkladı.
ÜRETİMİ ARTIRIR
Gelişmeler hakkında değerlendirmelerde bulunan sosyalist topluluğun önde gelen isimlerinden duayen iktisatçı Prof. Dr. Korkut Boratav, talebin bu derece çöktüğü bir devirde gelirin bütçe sonlarını aşarak harcanmasının enflasyon yaratmayacağını, üretimi ayakta tutacağını söyledi.
Boratav, şöyle konuştu:
İstihdamın ve talebin çöktüğü, işsizliğin arttığı bir devirde, Merkez Bankası ile desteklenerek kamu harcamalarının artırılması, enflasyona değil, üretim artışına yol açar.
Salgın ortamında bu harcamaların sıhhat bölümüne ve işçilere gelir transferine odaklanması gerekir. İktidarın 18 Mart’ta sunduğu 100 milyar TL’lik sepetin çok küçük bir oranı direkt doğruya işçilere giden ögelerden oluşuyor.
Muhtemelen yüzde 5 civarı. 100 milyarlık bir artış, tümüyle sıhhat ve gelir transferlerine yönelse ve bütçe, artı Merkez Bankası kaynaklarından oluşsa, enflasyona yol açmaz.
Ekonomi tam istihdamda ve tam kapasitede iken açıktan para basıp talep pompalamak alışılmış ki enflasyonu besler. Fakat Türkiye bugün o noktada değil; toplam talebin çöktüğü bir noktada.
EMEĞİN BEDELİ ANLAŞILDI
Corona virüsü krizinin finansal sistemden değil, direkt doğruya insanları hastalandırarak, üretimden kopararak patlak verdiğini anlatan Korkut Boratav, kapitalizmin böylelikle emeğin pahasını kavramak zorunda kaldığını kaydetti.
Sözcü’den Taylan Büyükşahin’in haberine nazaran Boratav, “Neoliberalizm piyasa sisteminin emek piyasalarını dengeleyeceği kanısındaydı. Piyasalar emek fazlasını atar, muhtaçlık duyunca yine alır. Artık algılandı ki emek çökünce sistem duruyor. Hasebiyle eski tarz merkez bankalarının para basması yoluyla bu sorunu aşamayacakları anlaşıldı. Ekonomileri canlandırmak için üretimden kopan emeği direkt doğruya desteklemek lazım. Mesela en neoliberal olan iki ülke ABD ve İngiltere bu cins transferlere başladı. Hastalık nedeniyle üretimden kopmak zorunda kalan işçilere Hazine, işsizlik sigortası yoksa dahi para aktarmayı kararlaştırdı” dedi.
NEOLİBERALİZM KENDİNİ KÖKTEN ONARMAZSA DAĞILACAK
Neoliberalizm lafının özünün “sermayenin sınırsız tahakkümü” olduğunu söyleyen Korkut Boratav, bu tahakkümün dünyayı ayakta tutamayacağının anlaşıldığını belirtti.
Boratav, “Kapitalizm kendini kökten onarma hünerini gösteremezse çürüyüp dağılacak. İşçilere maliyet yüklemeden, ‘Kendi sıhhat ve emeklilik sigortanı yaptır’ üzere piyasacı tahlilleri aramadan, emeği ayakta tutmayı siyasetin ana vazifelerinden biri yapacak.
Yapamazsa kapitalizm dağılır sarfiyat, bu anlaşıldı. Emeklilik, sıhhat ve ayrıyeten tam istihdam… Yaygın ve garantisiz işsizliğin sürdüğü; sıhhatte, emeklilikte herkesin kendi başının dermanına baktığı bir sistem artık kabul edilemez” dedi.