Eski ABD Lideri Barack Obama, George Floyd’un mevti ve ABD’de süren ırkçılık ve polis şiddeti zıddı protestolarla ilgili konuştu. Obama Vakfı’nın sanal forumunda konuşan Obama, güç kullanma siyasetlerinin lokal seviyede değiştirilmesinin denenmesi davetinde bulundu.
2015’te başkanlığı devrinde hazırlanan 21. Yüzyıl Polis Vazife Gücü raporuna atıf yapan Obama, “Ne yapabiliriz? Birincisi ispatlara dayalı belli ıslahatları yürürlüğe koyarsak, inanç sağlarız, hayatları kurtarırız, hata artışını önleriz. İkincisi de birçok belediye lideri bu raporu okumuş ve desteklemişti lakin devamı gelmemişti. Bugün tüm valileri, eyaletlerindeki güç kullanma siyasetlerini halkla bağlantı halinde gözden geçirmeye ve planlanan ıslahatlar raporuna bağlı kalmaya çağırıyorum” dedi.
“TÜM ÜLKEYE BİR ŞEYLERİN DEĞİŞMESİ GEREKTİĞİNİ HİSSETTİRDİNİZ”
Floyd’un vefatı sonrası ABD’nin içine sürüklendiği kargaşayı, Amerikalılar’ın toplumdaki zorlukları ve yapısal sıkıntıların farkına varmasını kolaylaştıran bir fırsat olarak gördüğünü söyleyen Obama, “Son birkaç hafta her ne kadar trajik, güç, korkutucu ve bilinmeyen olsa da, bize meseleleri irdelemek, sorumluluk almak, Amerika’yı değiştirmek ve en yüksek ülkülere ulaşmak için birlikte çalışma fırsatı verdi” diye konuştu.
Amerika’daki tüm siyah gençlere de seslenen eski ABD Lideri, “Şunu bilmenizi istiyorum, kıymetlisiniz. Hayatlarınız, hayalleriniz değerli. Meskene gittiğimde, çocuklarıma, yeğenlerime baktığımda, hala gelişen sınırsız bir potansiyel görüyorum. Bir dükkana girdiğinizde, koşuta çıktığınızda ya da parkta koşarken başınıza ne geleceğinden endişelenmeden hayatını tadını çıkarabilmelisiniz” dedi.
Amerika’nın Sesi’nde yer alan habere nazaran, Obama ayrıyeten gençlerin adaletsizliğe karşı barışçı protestolarına dayanak verdi ve son yaşananlara karşın umutlu olmalarını temenni etti. Obama, “Öfkeli olsanız da tüm ülkeye bir şeylerin değişmesi gerektiğini hissettirdiniz” ifadelerini kullandı.
TRUMP’I AMERİKA’YI BÖLMEKLE SUÇLADI
Eski Savunma Bakanı Jim Mattis, Lider Donald Trump’ı Amerika’yı bölmeye çalışmakla suçladı.
Görevdeki bir lideri direkt eleştirmeye daha evvel aralı yaklaşan Mattis, George Floyd olaylarının akabinde sessizliğini bozarak, protestolara verilen karşılığın “askerileştirilmesine” tepki gösterdi.
Savunma Bakanlığı vazifesinden 2018 yılında istifa eden Mattis, The Atlantic mecmuasının yayımladığı açıklamasında, “Donald Trump, hayatımda gördüğüm, Amerikan halkını birleştirmeye çalışmayan, çalışıyor üzere bile görünmeyen tek başkan” tabirini kullandı.
Mattis, “Bunu yapmak yerine bölmeye uğraşıyor. Üç yıldır süren bu kasıtlı eforun sonuçlarına tanıklık ediyoruz” dedi.
Yazısında, ABD’nin Nazi periyodu Almanya’sına karşı savaşıyla karşılaştırma yapan Mattis, Normandiya Çıkarması’ndan evvel ABD askerlerine, “Bizi yok etmeyi amaçlayan Nazi sloganı ‘böl ve fethet’ idi” hatırlatmasının yapıldığını belirtti.
Emekli general, Trump’ın hafta başında Beyaz Saray’dan barışçı protestoculara yapılan müdahaleyle boşaltılan Lafayette Parkı’ndan geçerek St. Johns Kilisesi’ne yürüyerek elinde İncil’le fotoğraf çektirmesine, ABD ordusunun şu anda idaresinde olan isimlerin katılmasına da reaksiyon gösterdi.
Savunma Bakanı Marka Esper ve Genelkurmay Lideri Mark Milley’nin, ABD’de protestoların yapıldığı alanları “savaş meydanı” olarak isimlendirmesini eleştiren Mattis, “Kentlerimizi savaş meydanı halinde nitelendirmeye yönelik her türlü kanıyı reddetmeliyiz” dedi.
Mattis, “Washington DC’de tanıklık ettiğimiz üzere, (protestolara) cevabımızı askerileştirmek, orduyla sivil toplum ortasında yanlış bir ihtilaf yaratıyor” diye yazdı.
Mattis’ten evvel hali hazırdaki Savunma Bakanı Mark Esper da Trump’ın St. Johns Kilisesi’ne yürüyerek giderek oradan fotoğraf verme kararıyla ortasına uzaklık koymuştu.
NBC kanalına konuşan Esper, “Nereye gittiğimi bilmiyordum” demişti. Washington Post’un haberine nazaran de Esper, George Floyd protestoları bağlamında askeri güçlerin kullanılmasını desteklemediğini söylemişti.
KENDİ PARTİSİ DE ONA KARŞI
Öte yandan, ABD Kongresi’ndeki Türkiye Dostluk Grubu’nun eski liderlerinden Robert Wexler, Trump’ın hafta başında Beyaz Saray’dan barışçı protestoculara yapılan müdahaleyle boşaltılan Lafayette Parkı’ndan geçerek St. Johns Kilisesi’ne yürümesi ve elinde İncil’le poz vermesini Cumhuriyetçi Parti içinden de birçok kişinin onaylamadığını söyledi.
Birçok Cumhuriyetçi’nin, Trump’ın bu türlü bir adım atarak “çok ileri gittiğini” düşündüğünü söz eden Demokrat Partili eski Kongre üyesi Wexler, ABD’de orduyla sivil polis ortasında ayrımın ‘’kutsal’’ olduğunu ve bu ayrımın ihlal edilmemesi gerektiği prensibinin toplumda geniş kabul gördüğünü de vurguladı.
Daniel Abraham Ortadoğu Barış Merkezi’nin başkanlığını yürüten Robert Wexler, Trump’a en yakın isimlerin bile, son periyottaki gelişmelerden rahatsız olduğunu ve haber döngüsünün değişmesini istediklerini belirtti.
Siyaset, İktisat ve Toplum Araştırmaları Vakfı’nın Washington DC Şubesi SETA-DC’nin görüntü konferansına katılan Wexler, nefret hissinin toplum içinde gizlendiğini ve bir fırsatını bulduğu anda ortaya çıktığını söyleyerek, ‘’Bu problemle başa çıkmada her birimize iş düşüyor, kendimizi siyah Amerikalılar yerine koymalıyız, empati yapmalıyız’’ mesajını verdi.
‘’ABD’DE GELECEK 4 YILDA İÇ SİYASET KONUŞULACAK’’
Amerika’nın Sesi’nden Mehmet Toroğlu’nun haberine nazaran, Gazeteci-yazar Mark Perry de orduyla polis ortasındaki ayrıma dikkat çekerek, Trump’ın orduyu devreye sokma planlarının askeriyede bilhassa de üst kademelerde gerçek manada tasa yarattığını kaydetti.
Perry, gelecek 4 yıllık süreçte sıhhat sistemi başta olmak üzere iç siyaset mevzularının gündeme hakim olacağını, dış siyaset konularınınsa ikinci plana itileceğini düşündüğünü belirtti. Perry, Kasım’da yapılacak başkanlık seçimlerinde de seçmenlerin oy tercihinde belirleyici aktörün dış siyaset değil iç siyaset olacağı görüşünü lisana getirdi.
Corona virüsü kriziyle ilgili olarak da ‘’bundan sonra her şeyin değişeceği, yeni bir dünyaya hazırlanmalıyız’’ şeklindeki değerlendirmelere aralı yaklaştığını, daha evvelki salgınlarda da benzeri şeylerin söylendiğini lakin hiçbir şeyin değişmediğini söyleyen Perry, lakin krizin ABD’nin sıhhat sistemindeki kusurları gözler önüne serdiğini, bu alana el atılması ve ıslahat gereksinimini ortaya koyduğunu kaydetti.
Perry, krizin, ruhsal tesirlerinin yanında, sıhhat sistemi ve sıhhat sigortası konularını ülkenin, birinci sorunu pozisyonuna getireceğini söyledi. Perry, ‘’Eğer büyük bir milletlerarası kriz olmazsa Amerika’yı gelecek 4 yılda meşgul edecek bahisler iç siyasetle alakalı olacak’’ dedi.
“BELİRSİZLİK DEVRİNE GİRİYORUZ”
Wexler da sıhhat sistemi başta olmak üzere iç siyaset bahislerinin gündemde yüklü pozisyona sahip olacağının kuşku götürmediğini belirtirken, bunun yanında krizin mali ve güvenlik alanında da önemli tesirlerinin olabileceğine işaret etti. ABD’deki birçok kentin ekonomik tablosunun çarpıcı biçimde değişebileceğine değinen Wexler, ‘’Belirli endüstrilerde evrimlerin yaşanacağı bir belirsizlik devrine giriyoruz’’ tabirini kullandı.
Bir soru üzerine Wexler, Lider Donald Trump ile seçimlerde Demokrat Parti’den rakibi olması beklenen Joe Biden’In ABD’nin memleketler arası toplumla etkileşimi konusunda birbirine tam zıt siyasetlere sahip olduklarına dikkati çekti. Wexler, Trump’ın ‘’Önce Amerika’’ prensibiyle ABD’yi dünyanın geri kalanından ayıran siyasetler izlerken, Biden’ın ise eski Lider Barack Obama idaresinde uygulanan ve başka ülkelerle birlikte çalışmayı öne çıkaran siyasetleri temsil ettiğine itti. Eski Demokrat temsilci, Trump idaresinde ABD’nin çekildiği milletlerarası muahedeler ve örgütleri sıraladı ve bunların birçoklarının, Amerika’nın İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra kendi öncülüğünde oluşturduğu yapılar olduğunu hatırlattı.
“KAOS YARATABİLİR”
Bu milletlerarası dinamiğin de seçmen tercihinde rol oynayacağını düşündüğünü söz eden Wexler, posta yoluyla oy kullanma tartışmasının da seçim sürecinde en partici ve sıkıntılı mevzulardan biri olabileceğini söyledi.
Hem Wexler hem Perry, seçimlerin erteleneceğini düşünmediklerini belirtti lakin sonuçlar yakın olursa çalkantılı bir itiraz sürecinin yaşanabileceği görüşünü lisana getirdi. Perry, Kongre’nin eyaletlere mali dayanak vermemesi ve eyaletlerin kendi başının devasına bakma teşebbüsüne atılması halinde bunun önemli bir kriz yaratabileceği ihtimaline dikkati çekti.
Robert Wexler, oy kullanma süreciyle ilgili yaşanan belirsizliğin, seçim güvenliği konusunda dikkatli olmamaları halinde İran, Rusya, Çin üzere kimi ülkelerce kaos yaratmak için fırsat olarak kullanılabileceği tehlikesinin bulunduğunu lisana getirdi.
ABD’nin Ortadoğu siyasetiyle ilgili bir soru üzerine Mark Perry, Trump idaresinin Ortadoğu barış sürecinde yeri İsrail’e teslim ettiğini ve gelinen durumdan geri dönmenin, lider seçilmesi halinde Biden’ın bile bunu yapmasının artık çok güç olacağını söyledi. Biden’ın Trans-Pasifik Mutabakatı TPP’ye geri dönme üzere adımlar atabileceğini lakin Ortadoğu konusunda mevcut tabloyu geri çevirmesini güç bulduğunu belirtti.
“PEKİN ÜZERİNDE BASKI OLUŞTURMAK”
Robert Wexler da ABD’nin Afganistan, Suriye ve Irak’tan asker çekme sürecinin Biden lider olması halinde de süreceği, Biden’in birinci el atacağı işinse Trump idaresinin ABD’yi geri çektiği Paris İklim Anlaşması’na geri dahil olmak olacağı değerlendirmesinde bulundu. Wexler, muhtemel bir Biden idaresinin bu işe çok değer vereceğini hatta sadece bu bahiste özel bir kabine üyesinin bile görevlendirilebileceğini söyledi.
Ticaret mutabakatlarının da ABD’nin çağdaş siyaset sahnesindeki yumuşak gücünün en güzel araçlarından biri olduğu görüşünü lisana getiren Wexler, ‘’Çin’in tesirine karşı koymak istiyorsan bunun en âlâ yolu, müttefiklerimizi koruyacak halde Çin’in etrafında bir ekonomik çember yaratmak ve bu yolla Pekin üzerinde baskı oluşturmak’’ dedi.
“DENGE GÖZETİLMELİ”
Wexler, Çin siyasetleri konusunda, bilhassa sıhhat dalında Pekin’e olan bağımlılığın azaltılması gereksinimine katıldığını fakat ABD’nin kimi Çin havayolu şirketlerinin uçuşlarını durdurması üzere kararlara atıf yaparak, atılacak adımlarda bir istikrarın de gözetilmesinin değer taşıdığını vurguladı. Wexler, Çin’e vurulacak her darbede Pekin’den gelebilecek misillemeyle, Amerikan iktisadına de potansiyel manada ziyan gelebileceği gerçeğini hesaba katmak gerektiğini söyledi.
Wexler, Biden’ın İran’la yeni bir muahede gayretine girerse bu sefer muahedeye Tahran’ın nükleer bahisler dışındaki ‘’menfur davranışlarının’’ da dahil edilmesi gerektiğini söyledi.
İsrail-Filistin konusunda da Wexler, Biden’ın hem İsrailliler hem de Filistinliler’in ömürlerini geliştirecek ve karşılıklı inancı arttıracak adımlar atmaya çalışacağını, yalnızca İsrail’in çıkarlarını destekleyen değil birebir vakitte Filistinliler’in yasal dileklerine da sempatiyle bakan bir siyaset geliştirmeye çalışacağını düşündüğünü belirtti.
Wexler, ABD’nin Trump idaresi periyodunda izlenen Ortadoğu siyasetlerinde memleketler arası toplumun takviyesini kaybettiğini söylerken, ‘’İsrail’den yana olmak için Filistinliler’e düşman olmanız gerekmiyor’’ iletisini verdi ve Biden’ın İsrail’le varılan muahedeyi Filistinliler’in de çıkarlarını gözeten bir hale sokmaya çalışabileceği öngörüsünde bulundu.