Habertürk ekranlarında geçen gün, koronavirüs ile çabada topyekun bir çalışma yürütürken İlahiyatçı Ali İstek Demircan konuk oldu.
Canlı yayında dini açıdan hastalıkla uğraşın nasıl yapılacağını anlatan Demircan, hastalıkların yayılmaması için “eşcinsel olmamak ve evlilik hayatında anal yoldan cinsel alaka yapmamak” üzere tabirlerle tekliflerde bulundu.
Ali İstek Demircan'ın kelamları büyük reaksiyon topladı.
Yayını pahalandıran medya ombudsmanı Faruk Bildirici, yayını yapan Veyis Ateş'i eleştirdi.
Konuyla ilgili bir yazı kaleme alan Bildirici, “Bir defa daha altını çizerek belirteyim; ana haber programını sunan bir yayıncının toplum sıhhatine alışılmamış, bilim tersi ve ayrımcı bakış açısına sahip olması ya da böylesi niyetleri mazur görebilmesi vahim olur.” dedi.
Faruk Bildirici ayrıyeten şu sözleri kullandı:
“Düşünün Demircan, dünyayı alt üst eden, şimdiden 7 binden fazla insanın vefatına, 180 bin kadarının da hastalanmasına neden olan virüse karşı tahlil için doktorların uğraş harcamasına, bilim insanlarının aşı ve ilaç arayışına girmesini gerçek ve kâfi bulmuyor. Türkiye’de de görevlilerin aldığı bütün tedbirlere karşı çıkıyor ve Veyis Ateş ve Habertürk de insanları yanlış yönlendiren bu görüşlere ekran açıyor; insanlara ulaşması için yardımcı oluyor! Bu önemli bir yayıncılık yanlışıdır, toplum sıhhatini hiçe saymaktır.”
“ATEŞ, BİLİMİ REDDEDEN KORONA VİRÜSE KARŞI ÇABAYI CİNSEL ÖMÜR ÜSLUPLARINA BAĞLAYAN BU KELAMLARA İTİRAZ ETMİYOR”
Faruk Bildirici’nin bahisle ilgili yazısının tamamı şöyle:
“Habertürk TV’nin ana haberlerinin emanet edildiği Veyis Ateş’in, yansılara neden olan bir “canlı yayın” kazasıyla başlaması ve akabinde “üzüntüsünü” açıklamak zorunda kalması olayını gazetecilik açısından inceleyelim.
16 Mart akşamı. Doğal olarak ana haberlerin yük konusu koronavirüs tedbirleri. Veyis Ateş de programa ilahiyatçı Ali İstek Demircan’ı konuk almış. Ateş, alınan sıhhat tedbirlerinden kelam ederken Demircan çabucak itiraz ediyor:
“..geçici tedbirlerle olmaz. Zina, evlilik dışı bağ, eşcinsellik, evlilik hayatında anal ilgi ve regl devrinde alaka. Bunlar Müslümanlara rahim olan rabbimizin koyduğu yasaklardır. Bu yasaklara riayet ederseniz pek çok hastalığın tedbirini şimdi oluşmadan almış olursunuz.”
Ateş, bilimi reddeden, korona virüse karşı çabayı cinsel ömür stillerine bağlayan bu kelamlara itiraz etmiyor. Toplum sıhhatinden, bu kelamların alınan sıhhat tedbirlerine ziyan vereceğinden kelam etmiyor. Mevzuyu Cuma namazlarının cemaatle kılınmasına orta verilmesine getirmeye, bu yasağa karşı laf almaya çalışıyor:
Ateş- Cemaat halinde kılınmamasına reaksiyon var. Bu yasağa bir reaksiyon var, ne diyorsunuz?
Demircan– Sevgili kardeşim, ben yetkililer ve ilgililerin aldığı karara hürmet duyarım. Ancak Ali İstek Demircan olarak ferdî kararıma gelince ben halkımızın bu hususta geçen hafta olduğu üzere özgür bırakılmasını isterim. Siz halkın bugünlerde desteği olan mabetlere girişi de yasaklarsanız. Efendim tedbirler, tedbirler tamam da tedbirler makul seviyede olmalı. Toplumsal ve ekonomik hayatı kültürel hayatı bitirici nitelikte olmamalıdır.
Ateş– Sıhhat Bakanı bile açıklama yaparken bundan sonra ortayı daha çok açalım diyor. Nihayetinde mescitte safların sık olması…
Demircan– Sıhhat Bakanı elbette ülkenin Sıhhat Bakanı olarak önlemli olmalı.
Ateş– Temasla geçiyor, esnemeyle geçiyor…
Demircan– 80 milyonluk Türkiye’deyiz. Bu benim şahsî niyetim. Biraz evvel açıkladıklarım İslamın doğrularıydı. Onları Müslümanlar tartışmamalı. İnsanlarımız sağduyulu, zati hassas.
Ateş-Bu ortada mescitler açık, Cuma namazını cemaat halinde kılmak yasak.
Demircan– Benim tercihim imamların kıldırması, lakin bu bahiste Cuma namazına gitmeme tercihinde bulunan insanların da günahkar olmayacaklarına vurgu yapılmalıdır.
TEPKİLER VE ISTIRAP AÇIKLAMASI
Demircan’ın katıldığı bu yayının akabinde dijital medyada “İlahiyatçı Ali İstek Demircan, koronavirüsün nedenini evlilik dışı münasebet ve eşcinselliğe bağladı” haberleri yayınlandı; toplumsal medyadan da yansılar yükseldi.
“Koronavirüs ile çabayı bile hayat biçimiyle, cinsel yönelimle açıklayan Ali İstek Demircan üzere bayan düşmanı, bilim düşmanı, homofobik insanları konuşturamazsınız” diyenler de vardı; “Hocam sen Ali İstek Demircan'ı kımıl ve süne zararlısı ile uğraş konusunu konuşmaya çağırsan o tekrar anal seks konuşur, niçin şaşırdın ki?” diyen de…
Tepkilerin ağırlaşması üzerine Veyis Ateş, Twitter hesabından bir paylaşımda bulunarak, düzeltme gereği duydu:
“Bu akşam Habertürk TV Ana Haber’de ağırladığım A.R.Demircan’ın açıklamaları haklı yansılara sebep olmuştur. Programda kamuoyunun gündemindeki umre ve cuma ve vakit namazı konuşulacağı konusunda anlaşılmış olmasına karşın konuğun canlı yayında konuyu toplumu ayrıştıran mevzulara getirmesinden ve yayın unsurlarımızla bağdaşmayan nitelikte beyanlarda bulunmasından ve buna yayın esnasında gereken reaksiyonun gösterilememesinden ötürü çok üzgün olduğumu belirtmek isterim. Hürmetlerimle.”
YAYINCILIK AÇISINDAN İNCELEME SONUÇLARI
Veyis Ateş’in bu açıklamasına karşın Demircan’ın kelamları ve programa konuk olarak alınması konusundaki tenkitler toplumsal medyada devam etti. Bunun üzerine ben de Medya Ombudsmanı gözlüğüyle olayı incelemeye karar verdim.
Yanlış birebir mecrada düzeltilir- Öncelikle Veyis Ateş’in bu mevzuda yeni bir açıklama yapıp yapmayacağını anlamak için dün akşamki ana haberleri bekledim. Ancak Ateş, haberlerde bir açıklama yapmadı, yeni bir düzeltme yoluna gitmedi. Anlaşılan toplumsal medyadaki paylaşımını kâfi görüyor.
Ama yayıncılıktaki bir yanlış, tıpkı anda, o da olmazsa birebir mecrada bilahare düzeltilmek zorundadır. Veyis Ateş’in de bu programla ilgili ıstırabını ve düzeltici sözlerini tekrar ana haberlerde lisana getirmesi gerekirdi. Zira gaye düzeltmenin, Demircan’ın o kelamlarını dinleyenlere ulaşmasıdır. Toplumsal medyadan yapılan paylaşımın Habertürk ana haberi dinleyenlerin tümünü kapsamayacağı açıktır.
Konuk seçimi yanlış– Veyis Ateş, paylaşımında Demircan’ı, koronavirüs nedeniyle gündeme gelen umre, cuma ve vakit namazı tedbirlerinin konuşulması için çağırdığını belirtiyor. Yani mevzu koronavirüs ve mescitlerdeki önlemlermiş. Düzgün de Ali İstek Demircan nitekim bu hususları konuşmak için ekrana çıkarılacak bir uzman mı? Hayır. Her gazeteci ve bahisle ilgili herkes bilir ki, Demircan, “İslama nazaran cinsel hayat” kitabı ve İslam’da cinsellik üzerine konuşmalarıyla ünlenmiş bir ilahiyatçı. Uzmanlık alanı bu.
Dolayısıyla Demircan’ın ekrana çıktığında bu türlü şeyler söyleyeceği zati aşikâr. Demircan yıllardır söylediklerini tekrarlamış. Bir gram yenilik yok yaklaşımında.
Bilimi ve tıbbı inkar – Demircan’ın programdaki kelamları, ayrımcı, cinsellik takıntılı, bayanları aşağılayıcı ancak en değerlisi, koronavirüs üzere bir hastalığı cinsel bağ biçimlerine bağlayan bir yaklaşım. Bilimi, tıbbı inkar ediyor; koronavirüse karşı asıl tedbirlerin “zina, evlilik dışı bağ, eşcinsellik, evlilik hayatında anal bağlantı ve regl periyodunda ilişki”nin bitmesi olduğunu savunuyor. Sanırsınız koronavirüs’e yakalananlar zina, anal seks vb yapıyorlar!
Düşünün Demircan, dünyayı alt üst eden, şimdiden 7 binden fazla insanın vefatına, 180 bin kadarının da hastalanmasına neden olan virüse karşı tahlil için doktorların gayret harcamasına, bilim insanlarının aşı ve ilaç arayışına girmesini hakikat ve kâfi bulmuyor. Türkiye’de de görevlilerin aldığı bütün tedbirlere karşı çıkıyor ve Veyis Ateş ve Habertürk de insanları yanlış yönlendiren bu görüşlere ekran açıyor; insanlara ulaşması için yardımcı oluyor! Bu önemli bir yayıncılık yanlışıdır, toplum sıhhatini hiçe saymaktır.
Veyis Ateş yanılgıyı farketmemiş– Bir yayıncılık kusurunun tekrarlanmaması yanlışın nerede olduğunu anlamaya bağlıdır. Fakat maalesef Veyis Ateş’in açıklamasında bu programdaki yanlışı anladığına dair ipucu yok. “Haklı tepkiler” ve “yayın unsurlarımızla bağdaşmayan beyanlar”da bulunuyor ancak neden haklı olduğu ya da hangi yayın unsuruna ters olduğuna hiç değinmiyor.
Ama vahim olan şu ki, paylaşımında bir de “konuğun canlı yayında konuyu toplumu ayrıştıran hususlara getirmesinden” ötürü hüznünü tabir ediyor. İşte problemin can damarı burası. Veyis Ateş, Demircan’ın bilimi ve tıbbı inkar eden, ayrımcılık içeren, koronavirüs üzere salgın hastalıkların tahlilini cinselliğe bağlayan kelamlarını “toplumu ayrıştıran konular” olarak tabir ediyor!
Umarım yanlış anlamışımdır. Ancak kendisinin paylaşımında belirttiği üzere “yayın esnasında Demircan’a gereken yansıyı gösterememesinin” nedeni de bu türlü bir bakış açısına sahip olması ya da bu kelamların kendisine doğal gelmesi olabilir. Zaten sonradan da keder açıklamış, özür bile değil!
Bir defa daha altını çizerek belirteyim; ana haber programını sunan bir yayıncının toplum sıhhatine alışılmamış, bilim zıddı ve ayrımcı bakış açısına sahip olması ya da böylesi fikirleri mazur görebilmesi vahim olur.