Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) 2020 Mart ayı raporunu açıkladı. Mart ayı içinde toplam 26 gazeteci gözaltına alındı. 6’sı MİT haberi nedeniyle 9 gazeteci tutuklandı, biri (Alptekin Dursunoğlu) daha sonra özgür bırakıldı. Bir ay içinde 20 gazeteci yargılandı.
“Dikkat! Sorumsuz yayıncılık can alır!” başlığıyla yayınlanan raporda mart ayında iki kritik gelişme yaşandığı, bunlardan birinin Libya’da hayatını kaybeden MİT mensubunu haberleştiren gazetecilerin tutuklanması; başkasının kovid-19 salgınıyla ilgili iktidara yakın medyanın tavrı olduğu vurgulandı.
GAZETECİLER İŞTEN ÇIKARILDI
Mart 2020 raporundaki bilgilerin dikkat çeken kısımları şöyle:
Mart ayında İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Avrupa’ya geçen sığınmacı sayısıyla ilgili kendisine soru soran TELE-1 TV muhabirini “Yunan tarafına hizmet etmek”le suçladı.
Sendikalı çok sayıda gazetecinin işine son verilen Demirören Medya’da “Herkes sendikalı olsun” diyerek davet yapan Posta Gazetesi Haber Müdürü Timur Soykan’ın işine son verildi.
CNN Türk idaresi, koronavirüse karşı Demirören Medya Center binası dışında misyon yapan muhabir ve kameramanların binaya girişini yasaklayarak tedbir almaya çalıştı. Toplam 7 muhabir ve kameraman ile bir editörü, birikmiş yıllık müsaadelerini eritecek halde mecburî izinde tutan kanal idaresi yerlerine yeni işçi alımı yaptı.
ATV Avrupa kanalında planlama uzmanı olarak 6 yıldır vazife yapan Mustafa Kandemir, koronavirüs tehlikesini ve salgında hastalığı konutuna taşıyabileceği korkusunu yöneticilerine ilettiği için “işyerinde huzuru bozmak ve etik kurallara uymamak” gerekçesiyle işten çıkarıldı.
Sputnik Haber Ajansı Ankara muhabirleri organize bir küme tarafından taciz edildi. Konutlarının önüne gelip bağırarak, hakaretler ve küfürlerle gazetecileri amaç alan saldırganlar yerine olayı şikâyet etmek için emniyete giden üç muhabir gözaltına alındı.
Pazarkule’de haber takibi sırasında 9 gazeteci gözaltına alındı. Gazeteciler, Edirne Merkez Jandarma Komutanlığı’na götürüldü, sözleri alındıktan sonra özgür bırakıldı.
ÇGD’nin açıklaması şöyle:
“Hem ferdi hem toplumsal hem de memleketler arası boyutta çıkar çatışmalarının çok ağır yaşanmaya başladığı; dayanışmanın azaldığı, eşitlik ve özgürlük temelinde toplumsal birlikteliklerin erozyona uğradığı günümüzde, gazeteciliğin değeri daha da artmaktadır. İrtibat teknolojilerinde son otuz yılda yaşanan süratli ve kapsayıcı gelişmeler, enformasyonun, insanların kararlarını oluşturma sürecindeki tesirini büyük oranda etkilemiş, sürü psikolojisiyle davranılmasına yol açmıştır. Bu nedenle haberleşme ağları ve haber kuruluşları, çıkar çatışmalarının aracı haline getirilmek istenmiş ve büyük oranda dönüştürülmüştür. Halkın doğruları öğrenme hakkı çerçevesinde halk ismine, başta siyasi iktidarlar olmak üzere güç odaklarını denetleme vazifesini üstlenen haber kuruluşları, bu sorumluluğu unutturularak fikir ve fikir özgürlüğü tersi, şoven, emek sömürüsüne dayalı, devletin manipülasyon aygıtı haline getirilmiştir. Gelinen kademe, bir habercilik sorunu olmanın fersah fersah ötesine geçmiştir. Artık basın kuruluşları tarafından yapılan her manipülasyon aşikâr çıkar kümelerinin yararıyla sonlu kalmamakta, direkt insanların canına neden olmaktadır. Medya İzleme Raporlarımız kapsamında mercek tuttuğumuz basın içi ve basına yönelik gelişmeler göstermektedir ki bu çukura düşen basın kuruluşları için taban diye bir şey yoktur.
İKİ KRİTİK GELİŞME SORUNUN BÜYÜKLÜĞÜNÜ NET OLARAK GÖSTERMEKTEDİR
Bu yılın Mart ayına ait Medya İzleme Raporumuza bu açıdan birçok örneği not düşmekle birlikte iki kritik gelişme sorunun büyüklüğünü net olarak göstermektedir. Bunlardan birincisi Libya’daki iç savaşta Türkiye’nin açık bir taraf haline getirilmesi ve burada Türk güvenlik ve istihbarat güçlerine yönelik yapılan bir atağa ilişkindi. Şubat ayının ortalarına hakikat Libya’da iki Türk istihbaratçının öldürüldüğü gündeme gelmiş lakin resmi makamlar doğrulamamıştı. Konunu kamuoyunda tartışılmaya başlanmasıyla AKP Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 22 Şubat’ta, “Birkaç tane şehidimiz var. Birkaç tane şehidimizin karşılığında yüze yakın orada lejyonerlerden etkisiz hale getirdik. Şehitler doruğu hiçbir vakit boş kalmayacak”açıklamasını yapmıştı. Açıklamadaki kelamlar reaksiyon çekerken gazeteciler de iki MİT görevlisine ait bilgilere ulaşmak için araştırmalara başlamıştı. İki kişinin kimliği 26 Şubat 2020 tarihinde Güzel Parti Milletvekili Ümit Özdağ tarafından Meclis’teki basın toplantısıyla açıklandı. Olayla ilgili Yeniçağ gazetesi müellifi Murat Ağırel de toplumsal medya hesabından paylaşımda bulunurken, Yeni Hayat gazetesi de MİT’çilere ait haberleri sayfalarına taşıdı. İnternet haber sitesi Odatv’dede 3 Mart 2020 tarihinde “MİT MENSUBUNUN CENAZE İMGELERİNE ODATV ULAŞTI” başlığıyla bir haber yayınladı. Bu haber nedeniyle iktidara yakın yayın kuruluşlarında vesosyal medyada maksat gösterilen Odatv çalışanlarından Haber Müdürü Barış Terkoğlu ile haberde imzası bulunan muhabir Hülya Kılınç gözaltına alındı ve tutuklandı. Akabinde Odatv Genel Yayın Direktörü Barış Pehlivan’ın yanı sıra Yeniçağ gazetesi müellifi Murat Ağırel, Yeni Ömür gazetesi Genel Yayın Direktörü Mehmet Ferhat Çelik, Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Aydın Keser ve editör Semiha Alankuş tabire çağrıldı. Barış Pehlivan tutuklanırken öbür isimler hür bırakıldı fakat iki gün sonar Murat Ağırel, Mehmet Ferhat Çelik ve Aydın Keser de tutuklandı. Kamuoyunu direkt ilgilendiren bir bahiste haber yana 6 meslektaşımızın her biri için başka ayrı istenen ceza, “İstihbarat faaliyeti ile ilgili bilgi ve dokümanları ifşa etmek” suçlamasıyla, 9 yılı kadar mahpus oldu.
MANİPÜLASYONA BAŞLADILAR
Geçen ayki kritik olaylardan bir oburu de COVID-19 salgınına ait iktidar medyasının sorumsuz yayıncılığıydı. Türkiye’de birinci olayın tespit edildiği 10 Mart 2020 tarihinden evvel yapılan tüm ikazları gözardı edip, iktidarın hamaset telaffuzlarını sayfalarına, ekranlarına taşıyanlar birinci hadisenin ortaya çıkmasının akabinde da manipülasyona başladı. Yeni Şafak gazetesi ‘Türkiye farkı’ başlığıyla verdiği haberle Türkiye’nin başka ülkelere nazaran önlemlerini aldığından bahsederken; Yeni Akit, 15 Mart tarihli manşetinde ‘Salgını durdurduk virüsü yeneceğiz’ diyecek kadar ileriye gitmiş, Türkiye gazetesi “Korona Çin’de ortaya çıkmadan önlem aldık / Devlet virüse hazırlıklıydı” haberleri yapmaya başlamıştı. İktidara yakın televizyon kanalları ile internet sitelerid e karşı karşıya kalınan tehlikeyi paylaşmaktansa AKP iktidarının bu devri siyasi açıdan hasarsız atlatmasına adadı kendilerini. Her zamanki üzere ‘havuz’ ve ‘yandaş medya’nın söylediklerinin karşıtı çıktı ve salgın Türkiye’de gün gün yayıldı, vefat sayıları arttı. Gizlenmeye çalışılan tehlike büyüdükçe büyüdü.
DOĞRU HABER YAŞATIR, PALAVRA HABER CAN ALIR
Bu iki olay şunu açık net göstermektedir: Gerçek haber yaşatır, palavra haber can alır. İki MİT haberlerini yapan meslektaşlarımız, iktidarları kararlarında sorumlu davranmaya çağırdıkları; öbür manasıyla da ‘sorumsuzca’ aldıkları kararlar nedeniyle ortaya çıkan sonuçların ardında durmadıklarını ortaya koydukları için tutuklanmıştır. Bunun yanı sıra halka gerçekleri aktarma vazifesiyle hareket eden 6 meslektaşlarımız, ölümlere neden olan siyasi iktidarların kararları konusunda halkı uyarmıştır. Buna rağmen aylar öncesinden tüm dünyayı tehdit etmeye başlayan COVID-19 salgınına rağmen Türkiye’de gerekli önlemlerin alındığı palavralarını sayfalarına taşıyan, ekranlarında anlatan iktidar yanlısı gazete ve televizyon kanallarının virüs kadar tehlikeli olduğu ortadadır. Her türlü olumsuz gelişmeye karşı iktidarı ‘koruyup-kollama’, iktidarın borazanlığını yapmaya kendini adamış bu yayın organlarını, insanlarımızın canlarına neden olan yayınları nedeniyle kınıyor, buralarda karar verici pozisyonda bulunan bireyleri mesleğimiz açısından kara bir leke olarak gördüğümüzü tabir ediyoruz.”