İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Meclisi, Koronavirüs ile çaba sürecinde bütçedeki mali dengesizliği düzetmek için mali kaynak arayışları ve toplumsal yardımları arttırma gündemiyle harikulâde toplandı. İBB Lideri Ekrem İmamoğlu başkanlığında Yenikapı Avrasya Şov Merkezi’nde sıhhat önlemleri ve toplumsal aralık kuralı dikkate alınarak yapılan toplantıda, iç ve dış kredi taleplerinin çok küçük bir kısmı karşılandı.
GEÇEN YIL ONAYLANAN 4,6 MİLYAR 648 MİLYONA DÜŞÜRÜLDÜ
Mecliste, Koronavirüs nedeniyle İBB’nin bozulan mali istikrarının düzeltilmesi için 2020 bütçesinde öngörülen 4,6 milyar liralık borçlanma yetkisinin verilmesini içeren raporlar görüşüldü. Fakat, mecliste çoğunluğa sahip AKP’liler, 2 milyar 50 milyon liralık iç borçlanma talebinin 400 milyon liralık kısmını, 2 milyar 50 milyon liralık iç borçlanma talebinin ise 248 milyon liralık kısmına onay verdi.
Başkan Ekrem İmamoğlu, geçmiş yıllardan gelen borçlar, yatırım ve cari harcamalar için 2020 yılında 4,3 milyar liralık bir borçlanma öngörüldüğünü ve bu kararın geçen sene İBB Meclisi’nden oy birliğiyle geçtiğini hatırlattı.
COVİD-19’UN İBB’YE TESİRİ 6,5 MİLYAR LİRA
İstanbul, Türkiye ve dünyanın olağan bir periyotta olmadığını ve inanılmaz aylar yaşadığını hatırlatan İmamoğlu, “Şu anda Covid-19’un İBB’ye tesiri 6,5 milyar liradır. Bu kestirimin daha da büyümesini ön görüyoruz. Dünyadaki küçülme sayıları da bu türlü. Biz burada kimseden bir sadaka istemiyoruz. Halk ismine, sürecin yönetilmesi ismine bir karar veriyoruz. Denk bütçe oluşturmak için muazzam tasarruf önlemleri aldık. 2020’de durdurulması gereken işlerle ilgili çalışma yapmak zorunda kaldık. Bunu yapmak zorundayız ki insanlığın bu sıkıntı sürecini aşalım” diye konuştu.
“SİYASETİN KONUŞMAYACAĞI BİR TOPLANTI OLMASINI DİLERDİK”
Alınan kararların İBB ve İstanbul’a iyi olmasını dileyen İmamoğlu, “Ama ne yazık ki belediyelerin bütçe idaresi konusunda berbat bir sürecin yönetildiği bir toplantı olmuştur. Bütçe gerçekçi ele alınmamıştır. Bunun kederini paylaşmak istiyorum. Siyasetin konuşmayacağı bir toplantı olmasını dilerdik. Lakin bu tarafıyla de eksik bırakılmıştır” değerlendirmesini yaptı.
“KORE’DE BELEDİYELERE 135 MİLYAR DOLAR, TÜRKİYE’DE 1 LİRA YOK”
Seul Belediye Liderinin, Güney Kore’de mahallî idarelere dayanağının 135 milyar dolar olduğunu açıkladığını belirten İmamoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Şu anda Türkiye’de merkezi hükümet tarafından mahallî idarelerin bütçesine girecek bir lira tanımlanmadı. Bu vahim bir durumdur. Belediyeler vatandaşlara günlük, anlık dokunan işleri yapar. Alınan bu kararlar tarihe not düşmektir. Bunun altını çizeyim. Pandemi periyodunda bu büyük yanlıştır. Bulduğumuz bu parayla yapmak zorunda olduğumuz işleri bırakın, geçmiş periyottan kalan borçları ödemek için bunu yapmak zorundayız. Gönlüm isterdi ki bugünkü kararlar siyasi bir karar olmasın. Ne yazık ki geçmişte İBB’yi borçla direktörün bedelini ödüyoruz. Lakin biz üstesinden geleceğiz siz telaş etmeyin. Biz kurtaracağız bu İBB’yi.”
İETT VE İSKİ’NİN KAYNAK TEKLİFLERİ DE TIRPANLANDI
Salgın nedeniyle, İETT’nin bozulan finansal istikrarının sağlanması hedefiyle, 230 milyon lira iç borçlanma yapmasını içeren bir başka rapor, AKP’nin “2020 yılında 100 milyon lirasının kullanılması” ibaresinin eklemesiyle kabul edildi.
CHP Kümesi önlemlerden ötürü İETT otobüslerinin ortalama 20 yolcuyla çalıştığını, bunun otobüslerin taksi üzere kullanıldığı manasına geldiğini belirterek, AKP’nin teklifinin İETT’yi çalıştırmamaya yönelik bir karar olduğunu söyledi.
Başkan İmamoğlu da 2 aydır yaşanan yolcu sayısının 8’de birine düştüğüne dikkat çekerek, “Olağanüstü bir durum yaşıyoruz. Salgın sürecinde bu borcun tamamı, İETT’nin yılı tamamlama konusunda zorlanacağı bir limittir. Bu hesabı benden daha düzgün yapacak durumdasınız. Siyasi bir karar veriyorsunuz. Lakin bu 230 milyon gereksinimdir. Bugün 330 milyon verseniz o daha da gereksinimdir. Bunu 100 milyona indirdik demek siyasi bir karardır. Tevfik Göksu Bey’in ‘Adamlık olanı paylaşmaktır’ bir kelamını sizinle paylaşıyorum” diye konuştu.
İSKİ’nin salgın sürecinde yatırımlarına ve hizmetlerine devam edebilmesi için 765 milyon liralık yurt içi kredi kullanmasını içeren rapor da AKP’lilere takıldı. Mecliste, AKP’nin 250 milyon lira kredi kullanılması ve taşeronlara ödeme yapma şerhiyle sunduğu teklif kabul edildi.
İŞTİRAKLERİN KAYNAK TALEBİ DE SINIRLANDIRILDI
İBB iştiraklerinin salgın sürecinde azalan gelirleri nedeniyle 16 şirketin bütçelerine dayanak olarak toplam 1,9 milyara yakın iç borçlanmayla kaynak sağlamasını içeren teklif de çoğunluğa takıldı. AKP çoğunluğuyla; yalnızca İGDAŞ 500 milyon lira, İSTAÇ 42 milyon lira, METRO İSTANBUL’a 30 milyon lira iç borçlanma yapabilme yetkisi verildi.
CHP Küme Sözcüsü Tarık Balyalı, İBB’nin geçmiş periyotta borçlandırılan iştiraklerini pandemi sürecinde yine ayağa kaldırmaya çalıştıklarını belirterek, şunları söyledi:
“İGDAŞ için öngördüğümüz 1 milyar 50 milyon liralık borcu 500 milyon liraya indiriyorlar. İGDAŞ geçmiş periyotta nakit akışı son derece yeterli olan, borçlanmaya gereksinimi olmayan bir şirketti. Lakin İBB’nin 2017 ve 2018 yıllarında içine düştüğü nakit darboğazda bu şirket bir siyasi arpalık olarak kullanıldı ve 1 milyar 740 milyon liradır. Bu sayıdan ötürü İGDAŞ borçlu hale geldi. İSTAÇ’ta yatırımları sürdürmeye çalışıyoruz. METRO İSTANBUL binen sayısının çok azalması nedeniyle ziyan ediyor. AK Parti, kısıtlamalarla bu şirketlerin batmasına neden olan kararlar alıyor. Pandemi sürecinde dünyanın her yerinde gereksinimi olana yardım etmek için efor sarf ederken, AK Parti bunu engellemeye çalışıyor.”
İSKİ FATURALARI 3 AY ERTELENDİ
İBB Meclisi’nde İstanbulluları rahatlatacak bir dizi karara da imza atıldı. İSKİ Genel Müdürlüğü’nün Covid-19 salgınının ekonomik ve toplumsal hayata tesirlerini azaltmak hedefiyle konutlarda ve faaliyette bulunmayan iş yerlerinde 17 Nisan-16 Temmuz ortasında su faturalarının ertelenmesi, sonrasında 3 eşit taksitle ödenmesini içeren raporu oy birliğiyle onaylandı.
İBB’NİN KİRA VE REKLAM GELİRLERİ DE ERTELENDİ
İBB’ye ödenmesi gereken ecrimisil ve kiralamadan kaynaklanan bedeller ile satışların 3 ay ertelenmesi ve kiracıların faaliyette bulunmadığı süredeki kiraları ödememesini içeren rapor, oy birliğiyle onaylandı. İBB’nin reklam alanlarının kiralarının da 3 ay müddetle ertelenmesini içeren rapor, oy birliğiyle kabul edildi.
ÜCRET TARİFELERİNDE İNDİRİME GİDİLDİ
Öte yandan, İBB Meclisi salgın nedeniyle evsel ve ticari İBB’nin geri dönüşüm tesislerine kabul fiyatını 103 liradan 50 liraya düşürdü. AKP’liler de şehirlerarası otobüslere Büyük İstanbul Otogarı’nın pandemi mühletince fiyatsız olmasını teklif etti. Her iki teklif de kabul edildi.
“CUMHURBAŞKANLIĞI DA BENİM, İBB BAŞKANLIĞI DA BENİM”
Geçmiş periyotta üretimi durdurulan Başakşehir-Kayaşehir Raylı Sistem Hattı’nın inşaat ve denetim işlerinin Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına devredilmesi için Lider İmamoğlu’na yetki verilmesini içeren rapor, oy birliğiyle onaylandı. İmamoğlu, sınırın 2018 yılında bölümün belediye lideri tarafından durdurulduğunu, 8 ay sonra tekrar başlama talimatı verildiğini hatırlatarak, lakin kendi periyotlarına kadar yüzde 7’sinin tamamlanabildiğini söyledi. Geçmişte durdurulan 4 metro inşaatını başlattıkları üzere bu sınırı da harekete geçirmek için teşebbüslerde bulunduklarının altını çizen İmamoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Başakşehir-Kayaşehir Raylı Sistemi, ihalenin zafiyetleri yüzünden dış borçlanma olmayan bir çizgi. Biz bu projeyi yapmak istediğimizi Sayın Valimizle görüştük ve ilgililerden takviye istedik. Vilayetler Bankası’ndan sağlanacak 100 milyon avro takviyeyle bu sınırı bu yılın sonuna Hastane İstasyonu’nda ana sınırlara bağlayabileceğimizi, yetiştirebileceğimizi beyan ettik. Lakin, devletin resmi makamları ve bankaları bize kredi vermeyeceklerini beyan ettiler. Bu metronun yapılması da gerekiyor, orada bir kent hastanesi yapıldı. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile bu metronun Bakanlığa devredilerek süratli bir formda yapılması ve bittikten sonra bu paranın İBB’nin bütçesinden kesilmesi kararlaştırıldı. Biz esasen yapmak için kaynak istiyorduk. Artık kaynağı Cumhurbaşkanlığı kendi kullanıp yapacak. Bizim için Cumhurbaşkanlığı da benim, İBB Başkanlığı da benim. Hasebiyle fark etmez, o da yapsa devletin, bu da yapsa devletin. Bu işin yapılması için zevkle işbirliğine varız.”