Bu yazı yazıldığında şimdi ABD Lideri Donald Trump, Beyaz Saray’da kameralar karşısına geçip, olaylarına müdahale etmek için binlerce ağır silahlı askeri işçisi ve güvenlik gücünü görevlendirdiğini duyurmamıştı.
Trump’ın bu açıklaması sürecin akışına kesinlikle ki tesiri olacaktır. Biz, o açıklamadan evvel yaşananlara bakalım.
NEW YORK İNSAN FIRTINASINA HAZIRLANIYOR
Amerika’da fırtınalar tayfunlar olduğunda, dokunduğu her yeri yıkarak geçer. O durumda Amerikalılar konut ve işyerlerinin kapısını penceresini tahtalarla yahut öbür değişik malzemelerle kapatırlar. Bunlardan en tehlikelisini Miami’de Katrina fırtınasını yaşarken görmüştüm. Hayatımda birinci kez bir fırtınanın üzerimizden geçmesine şahit olmuştum.
Evet, New York kenti artık bu fırtınadan daha berbat tesirler bırakabilecek bir insan fırtınasına hazırlanıyor. 25 Mayıs’ta polis tarafından boğazına basılarak öldürülen George Floyd için, kırkın üzerinde kente kadar ulaşan protesto şovları, vakit zaman yakarak, yıkarak, kırarak, talan ederek sürmeye devam ediyor. Bunların en ağırı, olayın geçtiği Minneapolis kentinde yaşandı ve askerin sokağa inmesine sebep oldu ve akabinde sokağa çıkma yasağı geldi.
Amerika’nın en fazla hareketinin olduğu, dünyanın başşehri unvanıyla anılan New York kentinde, çabucak hemen her hafta protesto, boykot ve gibisi şeyler yaşıyorduk. Onlarcasını gördüm, yürüdüm, kimilerini haber yaptım. Ama “nefes alamıyorum” diyerek öldürülen George Floyd için yapılan protestoları gibisini görmedim. Protestocuların yüzlerine baktığında bunun kolay ve yalnızca barışçıl olamayacağını anlayabiliyorum. Bugüne kadar gelmiş geçmiş en büyük protestolardan biri olan “Occupy Wall Street” protestolarını yaşadım haftalarca. Kime karşı yaptıklarını biliyorlardı, nefret ve kinleri akıl hudutları içerisinde tutmayı başarabilen inanılmaz bir kalabalıktı. George Floyd protestoları katiyen o denli değil ve olmayacak diye düşünüyorum. Polis şiddet gösterdikçe artacak ve protestocuların örgütlenmesine sebep olacak.
O ANA KADAR BOMBOŞ OLAN KENT BİR ANDA…
Bugün, yani 31 Mayıs Pazartesi, büyük protestodan sonra ve koronavirus devam ederken ne olduğuna bakmak için, çok uzun uzaklık yürüdüm. Amsterdam ve Broadway caddelerinin doğu kısmı üzerinde, çoklukla yerleşim yerleri ve çoğunlukla orta ve üst düzey gelirlilerin oturduğu bölgedir. Kimi işyerlerinin George Floyd ve ırk ayrımcılığı protestosuna vitrin duyurusuyla dayanak verdiklerini gördüm. Aslında vicdanını satmamış her insanın yapacağı kolay ve çok tesirli bir metot diye düşündüm. Sokaklarda tek tük, ellerinde pankartlarla yürüyerek protesto edenlere denk geldim. New York’un tahminen de dünyanın en lüks mağazaları 5. Cadde ve 59. Sokaktan başlar 42. Sokağa kadar sarfiyat. Dünyanın en fazla müşterisini çeken Apple mağazası etrafını görünce, garip bir şeyler oluyor diye düşündüm. Cadde boyunca devam edince, evvelki gün haberini yaptığım protesto yürüyüşünün, bu noktalarda pek pak kalmadığını gördüm. Bankalar, mağazalar ve öbür işyerlerinden kimilerinin camlarını kırmışlar.
Fotoğraf çeke çeke en protest meydan unvanını verebileceğimiz Union Square meydanına giderim diye planlıyordum. 23. Sokak başına gelirken polis araçlarındaki hareketlilik, bir şeylerin olduğunu açıkça gösteriyordu. 5. Caddeden New York Üniversitesinin olduğu istikametten inanılmaz bir kalabalığın geldiğini gördüm. O ana kadar bomboş olan kent bir anda “Nefes salamıyorum”, “Polis baskısına son”, “ Siyah insan hayatı önemlidir”, “Adalet yoksa barış da yok” “Ellerim havada beni kurşunlamayın” sloganlarıyla inlemeye başladı.
Yolun tam ortasında durup, fotoğraf makinemin sinema düğmesine basarak etrafımda geçen binlerce protestocuları çekmeye başladım ve gözlerine baktım. En ufak bir kışkırtmayla çığırından çıkabilecek üzere görünüyordu. Bir gün evvelki protesto ile kıyasladığımda daha çok siyah giyinmişler, daha çok pankart vardı ve protestocuları yönlendirenler, sistemi sağlamak için ziyadesiyle çalışıyorlardı.
Protestocuların çabucak gerisinden polis takımları, araçlarla ve yürüyerek takip ediyorlardı. Vakit zaman polis araç alarmlarını çalıyorlar lakin ne protestoculara paralel yürüyen polisler de, ne sokak başlarını tutmuş polisler de, ne de geriden gelen güvenlik vazifelilerinin davranışlarında yahut hareketlerinde muhakkak zıt bir durum görmedim. Polisin, kışkırtmalara yahut kendilerine yapılan hakaretlere sessiz kalmaları bence çok başarılı. Protestocuların gerisinden 34. Sokağa kadar takip ettim ancak yaklaşık 4 saatten fazladır hiç durmadan yürümüş, telefonumun pilini bitirmiş, fotoğraf makinemin de kartını doldurmuştum. Anlayacağınız hazırlıksız yakalanmıştım, bu protesto yürüyüşünü beklemiyordum.
Umarım gelecek günler daha akıl dolu olur, lakin çok şey Amerika lideri Trump’ın göstereceği reaksiyona bağlı! Ortamı yumuşatabilen eyaletler yahut kentlerde, ya bölge polisin ta kendisi oldu yahut valisiyle birlikte belediye liderleri. Nereye kadar bu biçimde tutabilirler emin değilim. Trump bugüne kadar açık açık desteklediği ırkçı tertipler, birtakım yerlerde ellerinde silahlarla sokağa inmiş durumda. Şanssız bir devir yaşıyoruz, bitmesi herkesin dileği.
Ali Sarıkaya – New York