Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2018” bilgileri gecikmeli olarak yayınlandı. “Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2018”e nazaran, 2018 yılı tabibe müracaat sayısı 782 milyon 515 bin 204 olarak gerçekleşti. AKP’nin vazife başına geldiği 2002 yılında ise bu sayı 208 milyon 966 bin 049 idi.
Verilere nazaran, birinci basamak kuruluşlarında 2018 yılı tabibe müracaat sayısı ise 265 milyon 496 bin 223 olarak gerçekleşti.
2017 yılı tabibe müracaat sayısı 718 milyon 924 bin 809 olurken, bu sayı 2018 yılında 782 milyon 515 bin 204 olarak gerçekleşti. Bir yıl içinde tabibe müracaat sayısı yaklaşık 64 milyon arttı.
Kişi başı tabibe müracaat sayısı 2002 yılında 3,1 iken 2018 yılında 9,5’e yükseldi. Kişi başı tabibe müracaat sayısında memleketler arası karşılaştırmalara bakıldığında OECD ortalaması 6,8. Avrupa Birliği ülkelerinde ise bu sayı 6,9.
KORUYUCU SIHHAT HİZMETLERİ YETERSİZ
2018 yılında müracaatların % 34’lük kısmı birinci basamak sıhhat hizmeti veren kurumlara yapılırken geriye kalan % 66’lık kısım ikinci ve üçüncü basamak sıhhat kurumlarına yapıldı.
Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2018 bilgilerine nazaran açıklanan bu oranlar, birinci basamak sıhhat kuruluşu olan aile hekimliği yerine direkt ikinci ve üçüncü basamak kuruluşlarına yani hastane, üniversite hastanelerine başvurulduğunu ortaya koymaktadır.
Açıklanan bu sayılar, siyasi iktidarın telaffuzlarının tersine birinci basamak sıhhat hizmetlerinin tesirli bir halde verilemediğinin, toplumun hastalık yükünün azaltması bir yana, ikinci ve üçüncü basamak sıhhat kuruluşlarına talebin her geçen gün arttığını ortaya koymaktadır. Birinci basamak sıhhat hizmetlerinde gerektiği üzere hasta sevk zinciri kurulamadığından hastalar en küçük sıhhat sıkıntıları için bile direkt hastaneye başvurmaktadır.
112’LERDE HADİSE SAYISI ARTIYOR
112 Acil Yardım İstasyonu başına düşen hadise sayısı 2002 yılında 796 iken bu sayı 2018 yılında 1.998 yükselmiştir. 112 Acil Yardım Ambulansı başına düşen toplam hadise sayısı 2002 yılında 620 iken, bu sayı 2014 yılında 1.077’ye 2018 yılında ise 1.113’e çıkmıştır.
İLAÇ TÜKETİMİ ARTIYOR: TÜRKİYE ANTİBİYOTİK TÜKETİMİNDE İKİNCİ SIRADA
İlaç satış hacmi 2013 yılında 1.903 milyon kutu iken, bu sayı 2018 yılında 2.351,2 milyon kutuya çıkmıştır. 1.000 bireye düşen günlük antibiyotik tüketim ölçüsü Türkiye’de 31 iken, bu sayının OECD ortalaması 18.9. Türkiye, OECD ülkeleri ortasında antibiyotik kullanımının en fazla olduğu ikinci ülke.
EN ÇOK MR KULLANIMI TÜRKİYE’DE
Türkiye milletlerarası karşılaştırmada MR aygıtını en çok kullanan ülke. 1.000 bireye düşen MR görüntüleme sayısı Türkiye’de 189 iken, bu sayı OECD ülkelerinde 65. 1.000 şahsa düşen BT görüntüleme sayısı Türkiye’de 223 iken, OECD ülkelerinde 144.
Sağlıkta dönüşümün beraberinde getirdiği performans sisteminin, gereksiz muayene ve tetkik sayısını arttırdığının en çarpıcı örneği 1.000 bireye düşen MR ve BT görüntüleme sayısı olmuştur.
SAĞLIK TİCARİLEŞİYOR
2002 yılında özel hastanelere müracaat sayısı 5 milyon 697 bin 170 iken, 2018 yılında bu sayı 74 milyon 675 bin 065’e ulaştı. 16 yılda özel hastanelere müracaat sayısı yaklaşık 13 kat arttı. 2002 yılında özel hastanelerde yapılan ameliyat sayısı 218 bin 837 olurken, bu sayı 2018 yılında 1 milyon 531 bin 822 olarak gerçekleşti.
SAĞLIK ÇALIŞANI AÇIĞI BÜYÜYOR
Açıklanan sayılara nazaran 2017 yılında kişi başı tabibe müracaat sayısı yaklaşık 719 milyon iken bu oran 2018 yılında 783 milyona yükseldi. Toplam tabip sayısı 2017 yılında 149 bin 997 iken, 2018 yılında 153 bin 128 oldu. Toplam işçi sayısı ise 920 bin 939’dan 2018 yılında 1 milyon 016 bin 401’e yükseldi.
Hekime müracaat sayısında yaşanan 64 milyonluk artış, var olan doktor açığının büyümesine neden olmuştur. Buna karşılık doktor sayısındaki artış yalnızca 3 bin 131 olarak gerçekleşmiştir.
Kişi başına düşen tabip sayısında Türkiye yeniden son sıralarda yer almakta. Türkiye’de 100 bin bireye düşen doktor sayısı 187 iken, OECD ülkelerinde 348. AB’de ise sayı 371. Listenin en üst sırasında yer alan Yunanistan’da ise bu sayı 607.
100 bin bireye düşen hemşire ve ebe sayısı daha da tasa verici sayılar içermekte. OECD ülkelerinde 100 bin bireye düşen hemşire ve ebe sayısı 938 iken, Türkiye’de 301. Listede en üst sırada yer alan Norveç’te ise 1 bin 823.
Verileri pahalandıran Genel Sağlık-İş sendikası “Kişi başına düşen doktor, hemşire ve ebe sayısında gerekli artış sağlanmadan, nitelikli sıhhat hizmetinin sunulması mümkün olmayacaktır. Ayrıyeten işçi açığı nedeni ile sıhhat çalışanlarının iş yükü artmakta, bu durum sıhhat çalışanlarının ruhsal ve fizikî sıhhatine ziyan vermektedir” yorumunda bulundu.
ZEKİYE BACAKSIZ: SIHHAT ALINIP-SATILIR BİR META DEĞİLDİR
Genel Sağlık-İş Genel Lideri Zekiye Bacaksız Sıhhat İstatistikleri Yıllığı 2018 dataları ile ilgili şu değerlendirmede bulundu:
“2019 yılında yayınlanması gereken “Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2018” 30 Ocak 2020’de yayınlanmıştır. Dataların açıklanması neden bu kadar gecikti, nasıl “ince ayar” gerekti bilemiyoruz lakin açıklanan sayılar sıhhat sisteminin içinde bulunduğu çıkmazı gizleyememiştir. Sıhhat Bakanlığı’nın kendi dataları, siyasi iktidarın sıhhat siyasetlerinin başarısızlığını gözler önüne sermektedir. Hastanelere müracaat sayısı her yıl katlanarak artarken, sağlık çalışanı açığı daha da büyümüştür. Nitelikli sıhhat hizmeti sunma koşulları ortadan kalkmış, sıhhat çalışanların iş yükü içinden çıkılamaz bir hal almıştır.
Vakaların büyük bir çoğunluğunun birinci basamak sıhhat hizmetlerinin verildiği aile hekimliklerinde sonuçlandırılması, daha az bir oranın hastaneye sevk edilmesi gerekirken, vatandaşlar aile hekimliğini değil hastaneleri tercih etmiştir. Siyasi iktidar hami sıhhat hizmetlerini öncelemek yerine, sıhhat hizmetlerini tüketim zincirinin bir modülü haline getirmiştir. Sıhhat alınıp satılır bir meta haline dönüştürülmektedir.
Özel hastanelere müracaatlar 13 kat artmış, gereksiz muayene, tetkik ve ilaç kullanımı sayısında Türkiye’yi OECD ülkeleri ortasında birinci sıralara yerleştirmiş, sıhhat hizmetleri ticarileştirilmiştir. Toplumsal devlet anlayışından uzaklaşılmış, parası olanın sıhhat hizmeti aldığı sistem adeta dayatılmıştır. Yurttaşlarımızın eşit, fiyatsız, ulaşılabilir ve nitelikli sıhhat hizmeti alma hakkı elinden alınmıştır.
“Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2018”de siyasi iktidarın sıhhatte tek gündem haline getirdiği Kent Hastanelerine ait tek bir bilgi dahi yayınlanmamış olması ise siyasi iktidarın “yanlışın üzerini örtme” uğraşından diğer bir şey değildir. Gerçeklerin er geç ortaya çıkmak üzere bir huyu vardır fakat halk sıhhati kelam konusu olduğunda geç kalınmış olmak geri dönüşü olmayan sonuçlar doğurabilmektedir.
Genel Sağlık-İş olarak çok geç olmadan siyasi iktidarı; Atatürk’ün başlattığı ulusal, kamucu, halkçı sıhhat siyasetlerini tekrar hayata geçirmeye çağırıyoruz. Bir an evvel takımlı, teminatlı sıhhat işçisi istihdam açığı giderilerek, sıhhat çalışanlarının iş yükü azaltılmalıdır.”