Radyoloji uzmanlarına nazaran tıbbi görüntüleme aygıtları klinik muayenenin yerini aldı Türk Radyoloji Derneği Lideri Prof Escort bayan Tuncay Hazırolan a nazaran tedavi yapmayı bilen lakin teşhis koymayı bilmeyen hekimler çoğalıyor
Karnı ağrıyana öksürene tomografi yazılıyor diyen Tuncay Hazırolan Türkiye de ultrason üzere görüntüleme aygıtlarının gereksiz kullanıldığını belirtti Bayan escort
Deutsche Welle Türkçe nin sıhhat sisteminde değerli bir sorun haline gelen teleradyoloji uygulamasını konuştuğu uzmanlar Türkiye de MR manyetik rezonans BT bilgisayarlı tomografi ultrason üzere görüntüleme aygıtlarının gereğinden fazla kullanıldığını Escort söyleyerek bunun tehlikelerine dikkat çekti
İzmir Tabip Odası Lideri radyoloji uzmanı Prof Funda Obuz Hastaya gereksiz yere x ışını verilmiş oluyor derken bir öteki riski de ekledi Bir radyolog günde 20 en fazla 30 rapor yazabilir Kamuda bu sayı 100 200 ün altına düşmüyor Bu kadar süratli rapor yazılması yanılgılı sonuçlara yol açabilir Yani hastaya yanlış teşhis konabilir
FİRMA İHALEYİ ALABİLMEK İÇİN
Deutsche Welle Türkçe den Emine Algan ın haberine nazaran Türkiye de 2003 yılında başlayan Sıhhatte Dönüşüm Programı yla birlikte hastanelerin yapısı değişti Özel hastanelerdeki muayene ve tedavi masrafının bir kısmını devlet karşılamaya başladı böylelikle hasta isterse fiyat farkı ödeyerek özel hastaneye gidebilir hale geldi Kamu hastaneleri ise dışarıdan hizmet satın almaya başladı yani taşeron sistemine geçildi Bunun birinci adımı tıbbi görüntüleme aygıtlarıyla atıldı Türk Radyoloji Derneği Lideri Prof Hazırolan işleyişi şöyle anlattı
Bir hastaneye tomografi yahut MR aygıtı alınacaksa ihaleye çıkılıyor Katılan firmalar çekim başına fiyat veriyor Şayet şartnamede raporları da o firma yaptıracak diye bir unsur varsa ya dışarıdan hekim getiriliyor ya da çeşitli yerlere gönderip rapor yazdırılıyor Rekabet ağır olduğu için her geçen gün fiyat düşüyor Bir devlet hastanesinin muhtaçlığını görecek ortalama bir MR aygıtı bir milyon Euro dan başlar İşletim fiyatları teknisyen hekim maaşıyla bayağı yüksek bir meblağ Firma ihaleyi alabilmek için 20-30 liraya çekeceğim dediği vakit aygıtın kapasitesi günde 50 hastaysa, çok daha fazla çekmesi lazım ki kârlı çıksın.”
RADYOLOGLAR 2 3 LİRAYA RAPOR YAZIYOR
DW Türkçe’nin görüşlerine başvurduğu radyoloji uzmanlarının tamamı bu durumun hem hastayı hem tabibi mağdur ettiğini söylüyor Kaliteli bir MR çekimi 20 dakikadan aşağı sürmez diyor Prof Hazırolan 24 saat kesintisiz çalışan bir aygıtla en fazla 80 çekim yapılabilecekken Türkiye de bu sayı 150 nin üzerinde Bu da kalitesiz tetkik sayısının artmasına neden oluyor Ayrıyeten çok talep nedeniyle hasta aylarca sıra bekliyor İlerleme riski olan bir hastalık için bazen geç kalınmış oluyor
İsminin yazılmasını istemeyen bir tabibin söyledikleri ise dikkat cazibeli
Bu kadar çok tetkiki okuyacak tabip bulmak da sıkıntı Teleradyoloji devreye giriyor Tetkikler sağa sola gönderilip 2 3 liraya süratlice rapor yazdırılıyor Maalesef iş ahlâkı olmayan hekimler ortasında da rekabet var. Bir tabip günde azamî 50 MR okuyabilecekken 300 tane okuyor yahut okumuş üzere yapıyor. Bir uzman hekimin tıpkı gün içinde 500-600 raporda imzası olduğunu biliyoruz. Elbette bunun imkânı yok, farklı yerlerdeki asistanlarına okutuyor. 3 liradan yazılsa günde 1500 lira kazanmış oluyor. Muğla’da çekilen bir tomografinin raporu Kayseri’de, Van’da, rastgele bir yerde yazılabiliyor.”
Teleradyolojide raporu kimin yazdığı meçhul diyen Prof Obuz da kaygılı Uzmanlık eğitimini de olumsuz tarafta etkileyen bir durum bu Radyoloji bir bütündür hem güzel tetkik yapacaksınız hem de onu yanlışsız yorumlayacaksınız Bu ikisi bir ortada olmazsa yanılgılı sonuçlar çıkabilir Hastalarımıza nitelikli bir sıhhat hizmeti veremeyiz Taşeron firmaların kendi özel teknisyenleri var, biz onlara pek müdahale edemiyoruz. Hizmet alımı modeli, örneğin kent hastanelerinde laboratuvarlara, patolojiye de uygulanmaya başladı.”
HERKES FAZLA HASTA BAKMIŞ ÜZERE YAPMAYA BAŞLADI
Sağlık Bakanlığı nın 2017 de güncellenen bilgilerine nazaran Türkiye MR çekiminde dünya birincisi bin bireyde 174 görüntüleme kayıtlara geçmiş BT de ise İsrail den sonra ikinci bin kişi başına çekilen BT sayısı 205. MR ve BT çekimi ABD’de bin dolar, Almanya’da 500 Euro, Türkiye’de ise 70 lira.
Görüntüleme aygıtlarına bu kadar ağır başvurulmasının tek nedeni taşeron uygulaması değil Prof Tuncay Hazırolan performans sisteminin buna yol açtığını söyledi
Doktorlar çalıştığı kadar para alıyor Üst limit yok ne kadar çok hasta bakarsanız ona nazaran maaşınız artıyor Bir klinisyen hekim dünya standardına nazaran günde 20 30 hasta muayene eder Türkiye de bunu yapan doktor üç ünite maaş alıyorsa kapı komşusu 150 hastayı değerlendiriyormuş üzere yapıp 15 ünite alabiliyor Bu türlü olunca herkes fazla hasta bakmış üzere yapmaya başladı Gereğince klinik bilgi alamadan ve muayene etmeden karnı ağrıyana ultrason öksürene tomografi başı ya da beli ağrıyana MR yazıldığı için tetkik sayılarında patlama oldu Hasta şikâyetini söylüyor hekim direkt olarak laboratuvar tetkiki ve görüntüleme istiyor sonra da sonuçlara nazaran ilaç yazıyor En kıymetli basamaklar olan ve hekimin kalitesini belirleyen öykü alma muayene etme ve ayırıcı teşhis yapma basamakları ortadan kalktı Bu basamaklar hakikat uygulansa birçok sefer MR yahut tomografiye gereksinim olmayacak Çekilen 150 MR yahut BT’den 120’si gereksiz
MUAYENE BİLMEYEN HEKİMLER YETİŞİYOR
Geleceği de etkileyecek olan diğer bir sıkıntıya daha işaret eden Prof Hazırolan Genç tabipler muayene etmeyi unuttular ya da hiç öğrenemediler Tedavi yapmayı bilen lakin teşhis koymayı bilmeyen hekimler çoğalıyor direkt hasta şikâyetine nazaran tetkik istiyor Bir mühlet sonra ‘Yeterli muayene yapın’ denildiğinde bunu yapamayacak tabiplerle karşılaşacağız” diye konuştu.
İsminin yazılmasını istemeyen bir öbür radyoloji uzmanı Halk da alıştı buna ve geri dönüşü olmayan bir yola girildi Sağlık Bakanlığı da farkında ancak oradan dönmek kolay değil diyor Radyoloji Derneği ne nazaran yapılması gereken şey bir hekim günde kaç hasta bakabilir kaç rapor yazabilir bunun belirlenmesi ve performans sisteminin kaldırılması Bunu yapacak olan kurum Sıhhat Bakanlığı DW Türkçe’nin görüşlerine başvurduğu bakanlıktan gelen yanıt ise şöyle
Teletıp sistemi sıhhat tesislerindeki tıbbi imajların radyolojik raporların ve klinik dokümanların memleketler arası standartlarda elektronik ortamda tutulması maksadıyla hizmete sunuldu Sistem sayesinde imgeleri raporlamakla misyonlu radyologlar meslektaşlarıyla anlık olarak imgeleri paylaşıp online birlikte değerlendirebiliyor raporlama yapabiliyor 2015 yılından bu yana teletıp sistemine 1897 sıhhat tesisi entegre olmuş durumda Bu haliyle dünyadaki gibisi sistemlerin en büyüğü ve en kapsamlısı olarak biliniyor