Dr. Tolga Akay ve Dr. Süleyman Tekir’in editörlüğünü yaptığı “Tarihe İstikamet Veren Silah-Kılıç” Ülkü Kültür Yayıncılık’tan çıktı.
“Tarihe İstikamet Veren Silah-Kılıç” isimli çalışmada, tarih boyunca kullanılan silahlar içerisinde başka bir bedele sahip olan kılıcın kültürü ve geçmişi incelendi.
Tarih boyunca birçok ulus tarafından maddi pahası yahut kullanım gayesinin çok üstünde bir prestij gören kılıç, hakimiyetin bir sembolü olarak da görülmüştür. Maddî ve tarihi bedeli açısından günümüzde müzelerin yahut özel koleksiyonların en nadide modüllerini Osmanlı eğri kılıcı, Kafkas, İran ve Memlûk kılıçları oluşturmaktadır.
Kitapta, temel olarak Osmanlı ve yakın coğrafyasındaki kılıçlar, kılıç imal süreci ve kılıcın kültürel pahası vurgulanmaya çalışılırken, Türklerde hakimiyetin sembolü olarak kılıç metaforunun nasıl yer aldığı anlatıldı.
KUTSAL RUH OLARAK KILIÇ
Kitabın “İslamiyet Öncesi Türk Hakimiyet Anlayışında Kılıcın Yeri” başlıklı kısmında, Türklerde hakimiyetin göstergesi olan ritüel ve teçhizatlar çağdaşları öteki milletlerden başka bir paha ve özellik gösterdiği söz edildi. Bu kısımda, Kılıcın birinci ortaya çıktığı bölge Altay ve etrafı olduğu tezleri anlatılırken, Türklerde, hakimiyet ve hükümdarlık sembolü olarak kılıcın kullanılmasının Avrupa hükümdarı Atilla’da bariz bir halde kendini bulduğu belirtildi. Ayrıyeten Gök İlah inancına nazaran kutsal sayılan ruhlardan birinin isminin “kılıç” olduğu anlatıldı.
İşte “İslamiyet Öncesi Türk Hakimiyet Anlayışında Kılıcın Yeri” başlıklı kısımda geçen ilgili o kısım:
“Dünyada yaşayan birçok toplumda örnekleri görüldüğü üzere Türk hakimiyet anlayışı da gökyüzüne dayanmaktaydı. Yani yeryüzündeki hakimiyetin kaynağı gökyüzüne dayandırılmıştır. Türkler, kozmosta olan her şeyin yaratıcısı ulu bir varlığın gökyüzünün en yükseğinde olduğunu inanmaktaydılar. Bu ulu yaratıcı ve hükmediciye biat etmekteydiler. Onun yeryüzünü yönetmesi için kendi ortalarında seçtiği şahsa de bir uluhiyet vermekteydiler. Bu uluhiyet, Türklerin inanç biçimi olan Gök Tanrıcılığın içinde ‘Kut Anlayışı’ ile yer bulmuştur. Kut anlayışı, Gök Tanrı’Nın yeryüzünü kendi ismine yönetme yetkisini bir şahsa vermesi anlayışıdır. Bu anlayışa nazaran asırlar uzunluğu muhakkak bir hanedan içinden yahut bazen de hanedan dışından bir kişi hükümdarlığa geçmiş ise bu durum o bireye kut verildiği inancı ile izah edilmekte ve ona itaat edilmekteydi. Bundan ötürü, Asya Hun hükümdarlarının unvanı ‘Gök Tanrı’Nın güneşin ayın tahta çıkardığı İlah kut’u tanhu idi. Hsia Hun Devleti’nin tanhu’su He-lien-Po Po hakimiyeti ele almasını şöyle lisana getirmektedir. ‘Benim hükümdar olmam İlah tarafından kararlaştırıldı’. Çin yıllıklarında geçen, ilah, kut, börü, il(el), ordu, tuğ ve kılıç vb. sözler büsbütün Türkçe olup bahsi geçen tabirlerin tamamı hakimiyet kaynağı ve hakimiyetin devamını sağlayan güç tabirlerini söz etmektedir.
Türklerde hakimiyetin göstergesi olan ritüel ve teçhizatlar çağdaşları öbür milletlerden (Çin, İran ve İslam) dikkati çekecek derecede farklı bir bedel ve özellik göstermekteydi. İslam öncesi ve İslami periyot Türk devletlerinde hükümdarlığın sahip olanlardan ayıran bir dizi alamet yani işaretler kullanılmıştı. Bu alamet ve işaretler hükümdara özel olup, bunlarla öteki devlet vazifelileri, haneden mensupları ve halktan ayrılardı. Hükümdarlara münhasır işaretler, vakte ve yere nazaran farklılık göstermekle birlikte ok, yay ve kılıç ebediyen bu alametler içinde bulunmaktaydı.
Kılıcın birinci ortaya çıktığı bölge Altay ve etrafı olduğu ileri sürülmektedir. Zira Altay’ın Ordos muhitinde Hunların atalarından kalan bronzdan yapılmış birinci kılıç örnekleri bulunmuştur. Bu kılıçlar, Demir Çağı’nda yapılan kılıçların birinci örnekleri olarak kabul edilebilir. Bahsi geçen devirde Ordos muhitinde bulunan bronzdan yapılmış kılıçların benzerlerine Uzakdoğu ve Yakındoğu kültür bölgelerinde rastlanılmaktadır.
“HAKİMİYET VE HÜKÜMDARLIK SEMBOLÜ OLARAK KILICIN KULLANILMASI”
Avrupa Hun hükümdarı Atilla devrinde, kılıç süslemelerinde madeni ince levhalar yahut ağaç modülleri kılıç üzerine kaplanırdı. Bilhassa balıksırtı motiflerin beğenilen olduğu ve makul bir sistemde birbirini kesen şuaların meydana getirdikleri levhalara rastlanılmaktadır. Bu teknikle imal edilmiş kılıç kalıntılarına Macaristan’da da rastlanmaktadır. Bu kalıntılar, Avrupa Hunlarına ilişkin olup Hunların, Macaristan’a gitmeden evvel süreksiz bir mühlet yurt edindikleri Güney Rusya ovalarında da misal kılıçlar bulunmuştur.
Türklerde, hakimiyet ve hükümdarlık sembolü olarak kılıcın kullanılması Avrupa hükümdarı Atilla’da bariz bir formda kendini bulmaktadır. Avrupa Hun Hükümdarı Atilla’nın isimlendirmesi olan ve kökeni Orta Asya Bozkır Türk hakimiyet anlayışına dayanan, ‘Tanrı’nın Kılıcı’ unvanı, hakimiyetinin kaynağının ilah olduğu ve kılıç ile de allahın buyruğuna boyun eğmeyen devletleri ve toplumları kılıçla boyun eğdireceğine işaret etmektedir. Kılıç burada tanrısal bir gücü tabir etmektedir. Avrupalı kavimlerin Atilla’ya verdiği ‘Tanrı’nın Kılıcı’ unvanı bir bakıma onun adaleti sağlamak için kılıç kullandığına işaret etmektedir. Burada kılıç yoldan çıkan ve halklarına zulmeden hükümdarların ilah ismine Atilla tarafından cezalandırıldığı sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Zira Avrupalı kavimler, Atilla’nın çağdaşı olan kendi hükümdarlarına değil Avrupalı olmayan ve kökeni Asya bozkırlarına dayanan bir şahsa bu unvanı vermişlerdir. Burada kıymetli olan bahsi geçen unvan verilen Atilla’nın, ilah tarafından gönderildiği ve adaleti kılıç gücü ile sağlayan kurtarıcı bir kişilik olarak görülmesidir.
“TÜRKLER İSLAMİYET ÖNCESİNDE DEVLETİ VE MİLLETİ İÇİN SAVAŞIRKEN…”
Eski Türk toplumları demiri kutsal bir maden olarak görmekteydiler. Bu nedenle kılıcı; kendilerini ailelerini ve ilişkin oldukları toplumun huzur ve refahını korumak ve sürdürmek için kullanmışlardır. Türkler varlıklarını sürdürmek için savaşlar yapmış, bu savaşlarda kullandıkları kılıçların tamamına yakınını da kendileri yağmışlardır.
Kılıcın kutsallığıyla ilgili uygulamaları, merasimlerde, yeminlerde, dualarda görmek mümkündür. Hunlar (Hiung-nular) periyodunda, ‘kılıç kurbanı’ merasimlerinin yapıldığı kaynaklarda geçmektedir. Kılıç kurbanı merasiminde, periyodun savaş aletlerinin en bilineni olan kılıcın, kurban ve vefatı temsil ettiği için Hunların Gök İlah inancına nazaran kutsal saydığı ruhlardan birinin isminin ‘kılıç’ olduğu bilinmektedir.
Türklerin İslamiyet öncesi inanç formu olan Gök İlah inancının tesiriyle demiri kutsal sayımlarının yanında İslami devirlerinde de Kuran’ı Kerim’de demirden yapılan silahların kullanılması yahut bu silahlardan korunmanın yollarından biri olan demir zırhtan yararlanılmasına dair ayetlerin olması demirin Türkler için kutsallığını pekiştirmiş olmalıdır. Türkler İslamiyet öncesinde devleti ve milleti için savaşırken İslam Dinine girdikten sonra devlet ve milletin yanına din için savaşmayı da eklemişlerdir.”