Hollywood yıldızlarının yanı sıra Türkiye’de de Merve Boloğur, Ceren Hindistan üzere ünlü isimlerin açıklamalarıyla gündeme gelen, ‘hafıza sildirme tekniği’ olarak bilinen TMU (Transkranyal Manyetik Uyarım) ya da EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) yöntemleri, gerçekte hafızayı silmiyor. Depresyon, bağımlılık, obsesif kompülsif bozukluk, fobiler üzere çeşitli psikiyatrik sıkıntıların tedavisinde, hızlandırıcı tesiri nedeniyle psikiyatrların tercih ettiği TMU ya da EMDR’de asıl emel, kelam konusu hastalıkların beyinde yol açtığı kalıcı değişikliklere müdahale edebilmek.
NP İstanbul Beyin Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Onur Noyan, TMU prosedüründe özel bir aygıtla beyinde elektromanyetik alan oluşturulduğunu anlatarak, “Buna, elektromanyetik alanın beynin derin dokularına nüfuz etmesiyle birlikte ortaya çıkan, beyindeki elektriksel aktivite prensibiyle çalışan bir tedavi tekniği diyebiliriz. Hafıza silme ya da berbat anıları silme üzere son periyotta çok tanınan telaffuzlara bahis olsa da bu tekniklerin hiç birinin bu türlü bir tesiri yok. Berbat anıları silme ya da olumsuz hayat olaylarını unutmak üzere bir beklenti, psikiyatrik tedavide yok zaten” dedi.
PSİKİYATRİDE SİHİRLİ DEĞNEK YOK
Psikiyatrik tedavilerde bir çok insanın sihirli değnek üzere her şeyin bir anda düzelmesini beklediğine işaret eden Doç. Dr. Noyan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bu alışılmış ki mümkün değil. Süratli tedavi bizim istediğimiz bir şey de değil. Uzun soluklu bu tedavi sürecinde, berbat olaylarla baş etme biçiminin ya da yetisinin gelişebilmesini istiyoruz. TMU tedavisinde, süreç 20-30 seans sürüyor. Hasta uyumuyor, sandalyesine oturuyor, dışarıdan bir elektromanyetik alan veriliyor, yaklaşık 15-20 dakika kadar. Her gün yapılıyor bu. Seanslar boyunca hasta ilacını kullanmaya, psikoterapisine de devame diyor. Bütüncül tedavinin küçük bir modülü aslında TMU. Bizim çalıştığımız alan, hayat olaylarına karşı kişinin vermiş olduğu yansıları değiştirmeye çalışmak. Zira bir olayda vermiş olduğu bir reaksiyon, diğer bir olayda hastalığın daha şiddetli formda ortaya çıkmasına neden olabilir.”
İLAÇ VE TERAPİYE YARDIMCI BİR YÖNTEM
Doç. Dr. Noyan,TMU’nun teknik olarak işleyişini ise şöyle anlattı:
“Beyin üstüne yerleştirdiğimiz bir aygıtın oluşturmuş olduğu elektromanyetik alan, beyindeki dokuya tesir ederek o bölgedeki elektriksel aktivite değişikliğinin ortaya çıkmasını sağlıyor. Pekala bu ne işimize yarıyor? Şunu çok net biliyoruz. Psikiyatrik hastalıklar uzun seyirli beyin değişikliklerinden sonra ortaya çıkan hastalıklar. Biz ilaçlarla, terapi ile beyindeki bozulan elektrokimyasal ya da biyokimyasal yapıyı düzeltmeye çalışıyoruz. Bazen ilaç yahut terapiye dirençli tablolar ortaya çıkabiliyor. Bu direnci aşmak için TMU çok yararlı bir tedavi formu.”
FOBİLERDE EMDR İŞE YARIYOR
NP İSTANBUL Beyin Hastanesi’nden Klinik Psikolog Aziz Görkem Çetin de EMDR’nin de hafıza silme tekniği olarak bilindiğini söyleyerek, şu bilgileri verdi:
“EMDR, göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve tekrar sürece olarak kullanılıyor. Aslında açılımı da bu. Çoklukla travmatik yaşantılar sonrasında ve fobilerde kullandığımız bir sistem. Bu iki noktada işe yarıyor. Aslında gaye geçmişte yaşanan olayı danışana tekrar deneyimletmek. Bunu yaparken de bu ayrıntıları aslında oradaki negatif kanılarını, hatta bazen kimi noktalarda kimi makûs olan bir olayla koku da eşleşebiliyor. Bu danışanda farklı semptomlara sebep olabiliyor. Bütüncül bir yaklaşım. Yaşanan travmalara tesiri var. Bir de insanların fobilerinde yararlı oluyor. Kapalı alan korkusu olabilir, asansör korkusu olabilir, bıçak korkusu olabilir. Bunlara yönelik bir tedavi. Hafıza silme olarak biliniyor fakat hiç o denli bir şey değil. Zira burada maksat olayı unutturmak değil. Geçmişi, geçmişe yönelik korkuyu, oradaki ezayı deneyimletmek, ona yönelik bir duyarsızlaştırma geliştirmek ve sonrasında bunu tekrar yeniden işlemek.”