Kimya Mühendisleri Odası (KMO) İstanbul Şubesi “Endüstriyel Yangınlar ve Patlamalar 2019 Yılı Raporu”nu yayınladı. Rapora nazaran Türkiye’de 2019 yılında 541 endüstriyel yangın ve patlama meydana geldi. Bu endüstriyel yangın ve patlamalarda 30 emekçi hayatını kaybetti, 134 personel yaralandı ve yüzlerce kişi ise yangından sonra ortaya çıkan boğucu ve zehirleyici gazlardan etkilenerek tedavi gördü. Tespit edilen yangın ve patlamaların yüzde 16 ‘sı metal, yüzde 13 ‘ü dokuma, yüzde 14 ‘ü ağaç, kağıt, mobilya, yüzde 11‘i kauçuk, plastik ve yüzde 8 ‘i besin bölümlerinde faaliyet gösteren endüstriyel tesislerde gerçekleşti.
İSTANBUL’DA TUZLA BAŞI ÇEKİYOR
2019 yılında gerçekleşen yangın ve patlamalarda İstanbul 200 olayla başı çekerken, İstanbul’u 67 olayla İzmir, 52 olayla Kocaeli ve 29 olayla Ankara takip etti. İstanbul’daki yangın ve patlamaların ilçelere dağılımına bakıldığında bilhassa kimya endüstrinin ağır olduğu Tuzla ve yeniden sanayi sitelerinin ağır olarak bulunduğu Esenyurt ön plana çıktı. Silivri, Arnavutköy ve Beylikdüzü ise bu ilçeleri takip etti. Tuzla, Esenyurt, Silivri, Arnavutköy ilçelerinde çıkan yangın ve patlama sayısı İstanbul‘daki toplam yangın ve patlama sayısının yüzde 50‘den fazlasını oluşturdu. Tuzla’da 37, Esenyurt’ta 26, Silivri’de 19 ve Arnavutköy’de 18 yangın ve patlama olayı yaşandı.
‘PATLAMALAR ÖMÜR ALANLARINDA GERÇEKLEŞİYOR’
Raporda yangın ve patlamaların ortak sebebi gerekli yangın, patlama, proses ve iş güvenliği önlemlerinin alınmaması olarak açıklanırken, “Başta İstanbul olmak üzere birçok büyükşehirde yangın ve patlamaların kıymetli bir kısmının artık hayat alanlarının yanı başında hatta içinde kalan tesislerde gerçekleştiği görülmektedir. Bu durum plansız yerleşim ve endüstrileşmenin İstanbul halkı için çok kıymetli bir risk olduğunu bir kere daha gözler önüne sermektedir” denildi.
Endüstriyel yangın ve patlamalar son 3 yılda artış gösterdi. 2017 yılında en az 182, 2018 yılında 436 yangın ve patlama gerçekleşmişti. 2017 yılındaki olaylarda 20 emekçi ölmüş, 308 personel yaralanmış, 2018 yılında ise 25 emekçi ölmüş, 190 personel yaralanmıştı. 2019 yılında olay ve ölen emekçi sayısında artış oldu.
KMO’NUN ENTÜSTRİYEL PATLAMA ve YANGINLARA KARŞI ÖNERİLERİ
Raporda şu tekliflerde bulunuldu:
– İşletmeler, patlamadan korunma dokümanı hazırlamalı, burada belirtilen kritik noktalara nazaran aksiyonlar almalıdır. Aile, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı patlamadan korunma dökümanı hazırlaması gereken firmaların listesini çıkararak hazırlamayanlara yaptırım uygulamalıdır.
DEPREMDE BÜYÜK ZİYAN POTANSİYELİ VAR
– Değerli bir kısmı sarsıntı bölgesinde bulunan ülkemizde, yaşanacak büyük bir sarsıntıda tehlikeli kimyasallar, doğalgaz ve LPG tesislerinde yaşanabilecek bir kaza, zelzelenin ziyanını arttıracak hatta çok daha büyük ziyanlar verebilme potansiyeli taşıyacaktır. Bu sebeple sarsıntıya hazırlık master planlamasının daima aktüel tutulması ve bölgesel bir aksiyon planı hazırlanması kıymet taşımaktadır.
‘OSB’LER KENT MERKEZİ DIŞINA KURULMALI’
– OSB’lerin (Organize Sanayi Bölgeleri) ve fabrikaların kurulumunda yerleşim alanlarına yönelik riskler dikkate alınmalı, hali hazırda çalışan tesislerden de yerleri uygun olmayanlar tespit edilerek yerlerinin değiştirilmesi için çalışmalar başlatılmalıdır. Bilhassa büyük kentlerde birçok fabrika ve atölye yerleşim yerleri içinde kalmıştır. Birçok sınai işletmenin plansızca kent içinde kalması, bu türlü kazaların daha fazla insanı etkilenmesi ve daha fazla can kaybına yol açması manasına gelmektedir.
– (Yangın ve patlama olayının yaşandığı firmalar) Firma isimlerinin kamuoyu ile paylaşılması kamuoyunun bilgi alma hakkı açısından gereklidir.
– Büyük yahut küçük ölçekli tüm endüstriyel kazaların takibi merkezi bir biçimde yapılarak, kazaların kök sebeplerini ortaya koyan raporlar, yangın ve patlamalar konusuna hakim uzman uzmanlar tarafından hazırlanmalı, bu raporlar şeffaf bir formda kamuoyu ile paylaşılmalıdır.
‘KİMYASAL UNSUR ENVANTERİ ÇIKARILMALI’
– Tehlikeli kimyasalların bulunduğu işyerlerine yönelik bir risk haritası hazırlanmalıdır. Tehlikeli bir kimyasalın üretiminden son eserine kadar oluşumu etaplarında meydana gelecek her türlü emisyon, imisyon ve ortaya çıkacak atık ölçülerinin tespitinin yanı sıra mümkün kazalarda can ve mal güvenliğini önlemeye kıymetli katkı sağlayacak olması nedeniyle vilayet ve bölge bazında “Tehlikeli Kimyasal Unsurlar Envanteri” çıkarılması gerekmektedir. Kent içindeki kimyasalların envanteri tek bir elde toplanmalı ve kamuoyu ile paylaşılmalıdır.