Bilim ve Gelecek Mecmuasının, Büyükçekmece temsilciliği 2020 yılının birinci seminerine “Beslenme – Sindirim ve Bağışıklık Sistemi” konusuyla başladı. Prof. Dr. Murat Saruç’un Büyükçekmece AKM (Atatürk Kültür Merkezi) de gerçekleşen sunumuna, Sıhhat Meslek Okulu Eğitimci ve öğrencileri olmak üzere, çok sayıda kişi katıldı. Bilim ve Gelecek Mecmuası temsilcisi Ahmet Doğan açılış konuşmasında; “Sağlık ve eğitim tüm insanların en hassas olduğu iki alan. Birincisi insanın fizikî varlık olarak direkt hayatıyla ilgili, ikincisi kültürel varlık olarak insanın nasıl yaşaması ve geleceğiyle ilgili iki temel alan. Ne yazık ki bu nedenle de en çok istismara açık iki alan durumunda. Bu nedenle, bilimsel derinliğine güvendiğimiz Sayın Murat Saruç’u davet ettik. Bu ortada bize salonunu açan Büyükçekmece Belediye’mize teşekkür ediyoruz. Artık bize katkılarını sunacak olan Sayın Murat Saruç’u sunumu için sahneye davet ediyorum” dedi.
BESLENME SİNDİRİM ve BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ
Beslenme, sindirim ve bağışıklık sistemi, bir insan hayatının gerekliliğini en sağlıklı formda gerçekleştirebilmesi için üç sacayağı adeta. Bunu temel alarak, konuşmasına başlayan Prof. Dr. Murat Saruç, evvel beslenme ile başlayıp besinlerin ağızda başlayıp tükürük bezleri ile karışarak, mideye bağırsaklara ulaştığını ve emilimden sonra anüsle son bulan sindirim olayına değindi. Konuşmasının en başında da “benden size mucize kelamlar söylememi beklemeyin, tabip mucize satmaz” diyen, Saruç. İnsan beslenme sisteminin nasıl çalıştığını ve çalışması için asıl gerekli olanları slaytlı sunumu ile aktardı.
DOKTORLUĞUN HEDEFİ KENDİNİ GÖSTERME DEĞİL HASTAYI KURTARMAKTIR
En kolayından gidersek, yeme fonksiyonunun işleyişini inceledik. Artık diyetlere bakalım. 10 günde 5 kilo, 2 haftada 7 kilodan tutun da, sülük tedavisine kadar her türlü çeşniyi halkın önüne, mümkün üzere sunuyorlar. Matematiksel olarak hesaplarsak Ahmet Hocam, sanırım günde yarım kilo verdirme, garantili oluyor değil mi? Uykuda zayıflatan bile var… Lütfen bu pazarlamacılardan uzak durun, sıhhatinizle oynamalarına müsaade vermeyin.
Bunun bir tıp gerekliliği olduğunu düşünmüyorum. Onun için lütfen, çocuklarınıza bırakabileceğiniz en değerli şey “sorgulamak” olmalı. Her önünüze sunulana inanmayın. Benim söylediklerim de dâhil buna. Hiçbir vakit ön şartlı olmayın, sorgulayın. Hiç kimse sizden akıllı değil. Ve hiç kimse, ne büsbütün kötü- ne de yeterlidir. Benim dedem, 1900 doğumluydu. Sıhhat memuruydu. Mesleğinde, frengi ile savaşan, işini özveriyle yapan Cumhuriyet’in bir sıhhat memuruydu. Sıhhat memurları çok çalışmışlardır. Ben, 1985 yılında Hacettepe’ye girdiğimde, kendisi ile çalışma imkânım olmuştu. Ülkemizde çağdaş tıp yokluklar içinde özveri üzerine kuruldu. Birinci Sıhhat Bakanlığı kurulduğunda Adnan Adıvar’ın yanında fakat bir tabip ve bir hasta bakıcı vardı. O günlerden bugünlere geldik. Bunun bedelini bilmek zorundayız. Her şeyi abartısız ele almak lazım ve olağan ki bunun için de üç şart gerekli. Sorgulama, ön yargısız olma ve bilimsel tıpa güvenme.
Doktorluk, kendini göstermekten öte şifa olabilmektir. Bizim vaktimizde, şayet bir hekim kendini ön plana çıkarırsa, bu ayıp bir şeydi. Bize tıp fakültesinde birinci öğretilen şey, “doktorun meşhur olmasının ayıp olduğu” idi. Ne vakit ön plana çıkar bir hekim? Biraz evvel bahsettiğim iki tabip reflüyü buldu ve insan sıhhati için değerli olan “reflü” sorunu çözüldü. Bu katkılarından ötürü Nobel mükafatı aldılar. İşte o vakit meşhur oldular. İşte o vakit meşhur olsunlar. Ben de bu türlü bir katkı sunabilirsem meşhur olayım. Ona itirazım yok.
Öyle hastalar oluyor ki en kolay nedenlerle bile size gelmiş bir hasta. O hasta, bir diğerinin canı; kızı, oğlu, karısı, annesi, babası. Dolayısı ile öğrenilen tıbbi bilgiyi ne onları zedeleyecek halde sunma lüksümüz ne de bir diğerine ziyan verecek bir şeyi ya da kendimizi pazarlama hakkımız var. İnsan sıhhati ticari değildir.
MEŞHUR ÇÖLYAK HASTALIĞI
Bazen bir tesadüf bir bilimsel sonuca yol açabilir. İkinci dünya savaşında Hollanda’da açlık olan bölgelere uçakla gereksinim materyali olarak ekmekler atılıyor. Görülüyor ki, ekmekleri yiyen çocuklar hastalanırken, revirde hasta olup aç kalan çocuklar düzgünleşiyor. Daha sonra daima ekmek olmasın diye muz atıyorlar. Bu kere tüm çocuklar düzgünleşiyor. Ve araştırmaya başlanıyor. Bu araştırmalar sonucunda Çölyak hastalığı bulunuyor. Yani bir tesadüf sonucunda müşahede, araştırma denemeler sonucunda bu hastalık bulunuyor. Kaldı ki biz çabucak hemen, 15 yıl kadar evvel çölyak hastalığını, çocukluktan geldiğini ve şayet çocuklukta yoksa bir daha karşılaşılmayacağını biliyorduk. Halbuki bugün farklı biliyoruz. Yani bilim ve bilgi daima değişim ve gelişim halinde.
Genetik faktörlerin de tesiri var elbette. Lakin çevresel etkenler dinamik bir yapı oluşturuyor. Örnek vermek gerekirse, 85 yaşında bir hastam, daima ishal olduğu, altına kaçırdığı ve pazara bile gidemediği şikâyeti ile gelmişti. Fakat bu yaşında öğrenebildi, hastalığını. Diyete başladı ve düzeldi.
Son kelam olarak, dediğim üzere hiçbir şeyi ön şartla kabul etmeyin. Ve kimsenin elinde sihirli değnek olmadığını da bilin. Biz, bir süreci yaşıyoruz. Her şeyin kirlendiğini ve bilginin ne derece yanlışsız olduğunun sorgulanmadığı bir süreç. Ne yazık ki bu eğitim sistemimiz ile direkt ilintili. Üniversitelerde imtihanda başarılı olan en ön sıradaki öğrencilerden alıyoruz. Bunların bir kısmı dersleri “ezberleyerek” ön sıralara geçmişler… Eğitim içinde farklılık yaratmamız gerekmekte. Ve sıhhatimiz içinde mesela ben Atatürk Orman Çiftliği eserleri ile büyüdüm. Dedem ile sarfiyat alırdık. Orası hakikat tarım için bir modeldi. Artık orası da Saray!
“Hepinize katkılarınızdan ötürü teşekkür ederim” diyerek programını tamamlayan Prof.Dr.Murat Saruç, iştirakçilerin tek tek sorularını cevaplayarak, semineri tamamladı. Son olarak kelam alan Ahmet Doğan “Bir şeyi belirtmekte yarar var. Hakikaten ortalığı saran bilgi kirliliği hocamızın dediği üzere eğitime de yansıyor. Dedi. Sanırım gelecekte eğitimin ana eksenine “doğru bilgiyi ayırt etme yöntemleri” oturacak. Yani yol eksenli eğitim anlayışı öne çıkacak. İleri de bunun için konuşulacak mevzu da bir eğitimci olarak sanırım “Yöntem” olacak, diyerek teşekkürlerini sundu.
PROF. DR. MURAT SARUÇ KİMDİR
Pankreas, Peptik ülser etyopatogenezi, Pankreas kanseri gelişim düzenekleri, Pankreas kanseri ve glukoz metabolizması alakası, Kronik viral hepatitiler üzerine araştırmalar yapan Prof.Dr.Murat Saruç, 1993 yılında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunudur. Uzmanlığını, 1998 de İç Hastalıkları ve 2001 de Gastroenteroloji ve Hepatoloji Uzmanlık Eğitimini ise Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde tamamladıktan sonra, 2002-2003 yıllarında ABD Nebraska Üniversitesi Eppley Kanser Enstitüsünde Pankreas Kanseri Üzerine Prof.Dr.Parviz POUR ile birlikte çalışmıştır. Hala Acıbadem Üniversitesi, Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri İç Hastalıkları Anabilim Kolunda vazife yapmaktadır.
Emel Seçen