Sosyal medyada paylaşılan kimi gönderilerde yer alan bir görüntünün, tuzlu suya atıldığında çileklerin içinden çeşitli böcekler çıktığını gösterdiği sav edildi.
Ancak sav hakikat değil. Görüntü gerçeği yansıtmıyor. Çileğin içinden çıktığı tez edilen büyük böcek, kaplara bahçeden alınarak konmuş.
Videonun gerçeği yansıtmadığı bilgisi bir yana, meyvede böcek olması konusu da farklı bir tartışma konusu…
Milliyet gazetesi muharriri Gürkan Akgüneş, bugünkü “Çilekte böcek mi zehir mi?” başlıklı yazısında tartışmaya katıldı.
Gürkan Akgüneş, “Aslında çilekte böcek üzere minik canlıların bulunması o kadar da makûs bir şey değil. Hatta meyvenin sağlıklı olduğunun bir emaresi olarak görebiliriz. Elbette, böcekli ya da kurtlu yiyelim demiyorum. Lakin o böceğin hiç olmaması kıymetine meyvelere sıkılan zehirlerin farkına varalım” tabirlerini kullandı.
İşte o yazı…
Bayramda bir anda çilek konuşur olduk. Tuzlu suda bekletilen çileklerin içinden böcek çıkma görüntüsü iştahımızı oldukça kaçırdı. Manzaraları izleyenler konuttaki çileklere iğrenerek bakar oldu. Kimileri da dolaptaki çilekleri tuzlu suya koyarak dakikalarca içinden böcek çıkmasını bekledi. Sonunda bu görüntünün da kurgu olduğu anlaşıldı.
Aslında çilekte böcek üzere minik canlıların bulunması o kadar da berbat bir şey değil. Hatta meyvenin sağlıklı olduğunun bir emaresi olarak görebiliriz. Elbette, böcekli ya da kurtlu yiyelim demiyorum. Lakin o böceğin hiç olmaması kıymetine meyvelere sıkılan zehirlerin farkına varalım. Sonuçta çilek, böğürtlen, dut üzere meyveler yıkanarak tüketiliyor. Yıkama esnasında da varsa irili ufaklı birçok ziyanlı uzaklaştırılıyor. Fakat böcek öldürücü kimyasal varsa meyvede sabaha kadar da yıkasak nafile! Zira kimyasal, meyvenin tüm dokularına işliyor. O denli tuzlu suya atarak da anlayamıyoruz zehir bulaşıp bulaşmadığını! Lakin şunu biliyoruz ki, çilekte böcek öldürücüler sıklıkla kullanılıyor.
KİMYASALDAN KURTULUŞ YOK
ABD’de yapılan araştırmada, çileklerin yüzde 99’unda pestisit kalıntısı saptandığını daha evvel bu köşeden duyurmuştuk. O yazıda Türkiye’deki çileklerde de böcek zehri “Dichlorvos” tespit edildiğini vurgulamıştık. Dichlorvos, arı ve balıkları zehirleyebileceği ihtarıyla satılan, kromozomlarda hasara yol açan bir kimyasalın ismi. Neyse ki yasaklandı. Lakin muadilleri hâlâ tarlalarda kullanılıyor. Çilekteki yaprak bitini, yaprak kurdunu, kırmızı örümceği uzaklaştırmak için şu an kullanılıyorlar. Birçoğu da “muhtemel kanserojen”. Ve bu türlü görüntülerden sonra, bu çeşit kimyasalların büyük olasılıkla kullanım ölçüleri artacak. Kentlerdeki tüketicilerin böcek telaşı, köydeki çileği daha zehirli hale dönüştürecek. Meğer ekolojinin temel prensibi, böcekten fazla böceği yok edenlerden kaygı etmemiz gerektiğine işaret ediyor.
ZATEN BÖCEK YİYORUZ
Bunu ısrarla vurgulayan uzmanlardan biri de Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Cem Özkan. Böcek bilimi denildiğinde Türkiye’de akla birinci gelen isimlerden biri o. Meyvede kurt-böcek olmasını Cem Hoca da sıhhat işareti sayıyor. Böcek nedeniyle paniğe kapılma halini de ekolojik kültür eksikliğine bağlıyor: “Böceksiz bir dünya yok. Biz böceklerden sonra gelmişiz. Onlar 300 milyon yıldır varlar ve biz o canlılara muhtacız; onlar bize değil. Onların yaptığı tozlaşma sayesinde sebze-meyve yiyebiliyoruz. Balık cinsleri denizdeki larvaların sayesinde hayatta. Bilimde, sanatta, eğitimde her yerde böceklerin tesiri var. Bugün drone varsa erkek arı sayesinde. Yani böcekler her yerde. Gıdamızda da olmaları olağan. Zati yılda ortalama 600 gram böcek tüketiyoruz. Ekmekte, salçada böcek modülleri var. Lakin var diye ekmekten salçadan mı vazgeçeceğiz. Hayır! Kurtlu meyveyi ben de yemem. Lakin böcekli mi ilaçlı mı ikileminde kalırsam öncelikle ilaçlıdan uzak dururum. Böcekleri doğal formüllerle gıdamızdan uzaklaştırmak mümkün. Biz bunun denemelerini yaptık ve başardık.”
Cem Hoca, görüntüdeki üzere tuzlu suyun birçok meyvede işe yaradığını söylüyor. Kendileri de vişne, kiraz, incirde deney yaparken tuzlu su kullanırlarmış. Böylece erken periyotta meyvenin içine girip leke bırakmayan kurdu tespit ederlermiş. Tuzlu suyun çilek üzere birçok meyvede kullanılabileceğini belirtiyor. Lakin asıl vurgusu kimyasal zehirlere ait: “Böcekleri öcüleştirirsek, kazanan bize tarım zehirlerini satanlar olur. Kaybeden ise tabiatımız ve biyolojik çeşitliliğimizdir.”