İsrailli insan hakları vazifelileri şişe etiketleme kurallarının değiştirilmesi halinde İsrail’in Filistin’deki yasa dışı yerleşimlerinin “normalleşeceğinden” ve iki devletli tahlil talihinin daha da sarsılacağından kaygı ediliyor.
Independent Türkçe’den İrem Oral çevirdiği, The Independent’tan Bel Trew’in yazısında, “Avrupa Birliği’nin en yüksek mahkemesinde şarap şişesi etiketleri üzerine dönen bir arbede on yıllardır devam eden İsrail-Filistin çatışmasından farklı bir dünyadaymış ve hususla ilgisizmiş üzere görünüyor. Lakin Lüksemburg’daki yüksek mahkemenin vereceği kararın burada önemli sonuçlara yol açabileceği düşünülüyor. (Bel Trew’un yazısının akabinde Avrupa Adalet Mahkemesi 12 Kasım’daki kararında, İsrail yerleşimlerinde üretilen malların menşeini içerecek halde pazara sunulması gerektiğine karar verdi. ed.n.)” ifadelerini kullandı.
Bel Trew yazısının devamında, “Hukuki ihtilafın merkezinde, orta büyüklükte bir şarap imalathanesi ve onun milletlerarası hukuka nazaran yasadışı sayılan ve Batı Şeria’daki özel mülkiyete ilişkin Filistin toprakları üzerine kurulmuş İsrail yerleşimi içinde bulunan bir doruğun üstündeki üzüm bağları yer alıyor. Psagot şarapçılık 2015’te uygulamaya konan ve üye devletlerin Batı Şeria’daki İsrail yerleşimlerinden gelen bütün eserleri özel olarak etiketlemesini gerektiren AB düzenlemelerini iptal ettirmek için koşulları zorluyor” diye yazdı ve yazısında şu sözleri kullandı:
“Bir şarap şişesinin etiketi üzerine yazılmış ayrıntılar birinci bakışta o denli pek değerli görünmeyebilir. Fakat şarap imalathanesine bir milyon dolardan (yaklaşık 5 milyon 800 bin TL) fazla yatırım yapmış ve muhtemelen değerli türel ihtilafın masraflarını ödeyecek Falic ailesi gibiler için belirli ki kıymetli.
İsrailli insan hakları vazifelileri ve yerleşim yeri araştırmacılarına nazaran, şişe etiketi hengamesi aslında daha büyük bir öykünün, İsrail-Filistin çatışmasına iki devletli bir tahlilinin istikrarlı çöküşünün bir kesimi ve anahtarı.
Filistin topraklarında ne kadar fazla İsrail yerleşimi İsrail’in modülü olarak “normalleşirse” bağımsız bir Filistin devletini yaratmanın o kadar zorlaşacağını savunuyorlar.
20 yıl boyunca İsrail’in yerleşim teşebbüsünü izleyen ve gözlemci kuruluş Kerem Navot’un başındaki Dror Etkes mahkemenin etiketleme gerekliliğini kaldırması halinde bunun AB’nin İsrail’in “Batı Şeria’daki araziyi yağmalama” hakkına yeşil ışık yakması manasına geleceğini söyledi.
Etkes, The Independent’a kelamını esirgemeden yaptığı açıklamada: “Bu yerleşimleri olağanlaştırır İnsanların, bu hatalıların ürettiklerini satın almak isteyip istemediğine karar verebilmesi önemli” dedi.
Şaraphanenin ABD’nin en uygun avukatlarından kimilerini işe alma kararının bir şeyi değiştirip değiştirmeyeceği şimdilik aşikâr değil.
Avrupa mahkemesinin başsavcısı Gerard Hogan karar duruşmasına ilerleyen dava hakkındaki görüşünde hayli ikna ediciydi. Yerleşimlerin “uluslararası hukukun açıkça ihlali” olduğunu söyleyerek AB’nin düzenlemeleri sürdürmesini önerdi.
Bu haber kuruluşunun şaraphaneye dair yaptığı soruşturmada, İsrailli yetkililer Psagot’un üzüm bağlarının kimilerinin, Berg’in kendi meskeninin ve yüzme havuzunun Kudüs’ten otomobille 15 dakika uzaklıktaki özel Filistin yeri üzerinde kurulduğunu ve bunun aslında İsrail hukukuna nazaran dahi yasadışı olduğunu onayladı.
Her ne kadar talimat yürürlüğe girmemiş olsada 2003’te İsrailliler’in kendisi Berg’in konutuna yıkım buyruğu (252/03 numaralı talimat) çıkartmıştı.
Bu ayrıntılar İsrail’le Filistinliler ortasındaki mülki problemleri denetleyen İsrail güvenlik ünitesi Yerleşimlerdeki Hükümet Faaliyetleri Koordinatörlüğü’ne (Cogat) ilişkin tutanaklarca da doğrulandı.
Ne var ki bunların şaraphanenin işletme ve ihracat kabiliyeti üzerinde hiçbir tesiri olmadı. Bu ortada Berg, AB’nin etiketleme düzenlemelerinin ayrımcı olduğunu savunuyor.
Covington & Burling gibilerini işe almak Avrupa’yı ikna etmede beklenmedik değişikliklere neden olabilir mi? Göreceğiz bakalım. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun geçmişteki kampanyalarının en büyük bağışçılarından Falicler son derece güçlü ve geri adım atma ihtimalleri çok düşük.
Al-Monitor’a nazaran üç kardeş de 2016’daki seçim gününde Cumhuriyetçi Ulusal Komite’ye 20 bin dolar (yaklaşık 115 bin TL) bağış yapmıştı. Haber kaynağının belirttiğine nazaran aile, gelecek yılın şubat ayında üçüncü kere Donald Trump’ın Florida’daki golf kulübünde yapılan klasik hayır maksatlı golf turnuvasına konut sahipliği yapacak.
Bu baya bir nüfuz demek ancak davanın neyle sonuçlanacağını bir arada göreceğiz.”