Karar gazetesi muharriri İbrahim Kahveci, “Köprüde şeffaflık yok hesaplar karışık” başlıklı yazısında Yavuz Sultan Selim Köprüsü’ne, geçiş garantisi olarak ödenen parayı ve Çinlilerin köprünün yüzde 51’lik payını satın almasını yazdı.
“2019 YILINDA HAZİNE GARANTİSİ OLARAK 500 MİLYON DOLAR ÖDENİRKEN ÇİNLİ FİRMALAR NASIL OLUYOR DA YARISINI 688 MİLYON DOLARA SATIN ALIYOR”
Kahvesi, son gelişmeleri aktararak başladığın yazısında şu sözleri kullandı:
“Son bilgi, Habertürk.com adresinde Olcay Aydilek’in yazdığı haberden. Aslında haberde de resmi bir bilgi yok, fakat habere yalanlama da gelmedi.
Durum şu:
‘Yavuz Sultan Selim Köprüsünden öngörülen araç geçmediği için işletmeci IC İçtaş İnşaat – Astaldi konsorsiyumu ICA’ya, devletin garanti kapsamında ödeyeceği fiyat büyük ölçüde aşikâr oldu. Ödenecek meblağ 1,6 milyar lira.’
2019 yılının birinci yarısı için 1 milyar 450 milyon lira aslında ödenmişti. İkinci yarısı için ödenecek olan 1,6 milyar lira ile 2019 hazine garanti ödemesi 3 milyar lirayı aşmış oluyor.
Meselenin ikinci kısmı daha farklı. Bir ay evvel buranın yüzde 51 payını, Çinli firmaların oluşturduğu bir fon satın alıyor. 3. Köprü ve çevreyolu olarak geçen bu satış tam 688 milyon dolar.
Sadece 2019 yılında Hazine garantisi olarak 500 milyon dolar ödenirken, Çinli firmalar nasıl oluyor da yarısını 688 milyon dolara satın alıyor?
“YILDA 790 MİLYON DOLAR PARA KAZANIYOR LAKİN ÇİNLİ FİRMALARA YÜZDE 51’İ 688 MİLYON DOLARA SATILIYOR”
Eski Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan’ın köprüyle ilgili yaptığı açıklamaları da hatırlatan Kahveci yazısını şöyle sürdürdü:
“Temmuz 2017’de Deniz Zeyrek periyodun Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan ile bu mevzuları konuşuyor. Ahmet Arslan’ın verdiği bilgiyi motamot aktarıyorum:
Yavuz Sultan Selim Köprüsü
Proje aslında 60 kilometrelik Kuzey Marmara Otoyolu Projesi. 135 bin araç geçişi vaadedilmiş.
İddia: İşletme müddeti: 10 yıl 3 ay
Gerçek: Garanti kapsamındaki işletme mühleti 7 yıl 9 ay
İddia: 38 bin araç geçiyor
Gerçek: Günlük geçiş 100 bin üzerine çıktı. Fizibilite çalışmalarında 3 yılda olması beklenirken iki yıl dolmadan 135 sayısına ulaşılması öngörülüyor. Hiç araç geçmezse garanti kapsamında ödenecek fiyat, 790 milyon dolar olacaktı.
İddia: Yatırım ölçüsü 3 milyar dolar
Gerçek: Toplam maliyet 3.5 milyar dolar.
Bu bilgi üzerinden gidersek, 2019 yılında Hazine garantisi olarak şirketlere 500 milyon dolar ödeme yapılırken, geçen araçlardan da 290 milyon dolar tahsilat yapılmış oluyor. Kısaca işletme ve bakım masrafları hariç tutulduğunda Yavuz Sultan Selim Köprüsü yılda 790 milyon dolar para kazanıyor. Fakat Çinli firmalara yüzde 51’i 688 milyon dolara satılıyor.
Satın alan Çinli firmalar yaklaşık hesap ile 1 yıl 9 ay içerisinde yatırdıkları parayı kazanmış olacaklar.”
“GEÇMEYEN ARAÇLARDAN DA ALINACAK FİYATLARDA TOPLAM GELİR 2,9 MİLYAR DOLARA ULAŞACAK”
Karar gazetesi muharriri Kahveci yazısını şöyle noktaladı:
“Mayıs 2013 tarihinde imaline başlanan YSS Köprü ve çevreyolunun işletme müddeti 10 yıl 3 ay. İşletme mühleti üretim yılı içinde hesaplandığından ötürü 2023 Ağustos ayında şirketlerin işletme müddeti dolmuş oluyor. Böylelikle YSS Köprüsü devletin olmuş olacak.
Eski Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan’ın verdiği bilgilere nazaran 3. Köprü ve çevreyoluna verilen aylık Hazine garantisi 66 milyon dolar. Çinli firmaların ise işleteceği müddet 3 yıl 8 ay. Yani Çinli firmaların işleteceği devirde geçen araçlardan alınacak fiyatların yanında, geçmeyen araçlardan da alınacak fiyatlarda toplam gelir 2,9 milyar dolara ulaşacak.
Bu fiyatın ise yarısının Çinli firmalara gideceği hesap edildiğinde elde edilecek gelirin de 1 milyar 450 milyon dolar olacağı anlaşılmaktadır. Böylelikle 688 milyon dolara satın alınan paylara 3 yıl 8 aylık işletme müddetinde kar olarak kalacak net paranın da 760 milyon dolar olacağı görülmektedir.
Ağustos 2015 tarihinde hizmete açılan ve bugüne (2019 sonuna) kadar 52 ay işletmede kalan YSS Köprüsünün, aylık 790 milyon USD gelir üzerinden toplam hasılatının 3,4 milyar dolar olduğu anlaşılmaktadır. Böylelikle tekrar eski Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan’ın verdiği bilgiye nazaran 3,5 milyar dolarlık imal maliyetinin karşılanmış olduğu görülmektedir.
Bütün bu hesaplama ve bilgilerin ne derece hakikat olduğunu elbette bilemiyoruz. Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) kapsamında yapılan ve Hazine garantisi verilen bu hizmetlerde bilgiler kamuoyuna açıklanmıyor. O nedenle şeffaf olmayan bilgilerden tekrar modül parça açıklanan bilgilerle toplam hesap yapılabilmektedir.
Yapım maliyetinin bile çok fazla şişirilmiş olacak açıklandığı argüman edilen 3. Köprünün gerçek fiyatı ne olabilir? Çinlilere satış bedeli üzerinden bakıldığında ya köprü ve çevreyolu bu fiyata yapılmadı, ya da bu satışın karı hayli yüksek olmaktadır.
Tabii ki gerçek bilgileri yeniden kimse öğrenemeyecek. Zira ticari sır kapsamında faturayı vatandaş öderken, bilgiler Türk halkından saklanmaktadır.”