Kamu kimdir? sorusuna karşılık aradığınızda ne karşılık veriyorsunuz. Kamu benim, kamu bizim öz kaynaklarımız, kamu bizi yönetenlere verdiğim irade, kamu devlet! Pekala özel bölüm kim? Neden koca bir ülkeyi yöneten devlet, bir şeyleri alır, satar ve “içimizden olmayan” birine bir arsayı, işletmeyi, yönetme, denetim ve denetleme işini para kazanması için verir ve kendisinin yapamadığını ve/veya ziyan ettiğinden; devlet içinde en karşı olanın bu olacağını söyleyerek, “el verir”. Burada el vermek manası varlıklı eder, peşkeş çeker manasında kullanmak istediğimi söz etmek isterim. Ayrıyeten içimizden olmayanda kamucu olmayan, devlet içinde kendini merkeze alarak sermaye birikimiyle kendini varlıklı eden lakin binlerce kişiyi de sömürüp, yoksullaştıran kişi manasında kullanmıştır. Tüm bu kavramları açıklamamın nedeni Sarsıntı konusuna bizi sarsıntıya kimin hazırlayacağı, konusunu irdelemek.
BİZİ SARSINTIYA KİM HAZIRLAYACAK
Depremi devlet mi çözer yoksa özel dal mü? sorusuna karşılık aramak istiyor olmam. Bu ortada siz olsanız kimden tahlil beklerdiniz? Devlet benim devletim deyip, kamunun tüm kaynaklarını seferber edip, deprem-zemin-yapı etkileşimin kurulması için bakanlık bünyesinde bir talimat ile tüm belediyelerde bir sarsıntı ve yer laboratuvarı kurdurup, tüm yapıların fiyatsız denetim edilmesini sağlamak çok mu sıkıntı? Bu işi yaparken de benim vergilerimle kurulmuş devletin fiyatsız ve kamusal bir hizmet verip, sarsıntı karşısında gerekli tedbirleri almasının var olma nedeni olduğunun şuuruyla yapmasını ne kadar çok istersiniz! Halbuki devlet yapı denetim işini evvel 4708 sayılı yapı kontrol kanunuyla özelleştirmiştir. Bu özelleştirme kararıyla yalnızca içimizden olmayan birilerine para kazandırmakla yetinmeyip, benim devletimin yapması gereken denetim ve kontrol işini de, “o” özelleştirerek devrettiğine bıraktı. Kamunun yapması gereken işte özelleştirildi. 2012 yılında yayınlanan Afet Riski Altindaki Alanlarin Dönüştürülmesi Hakkinda Kanun kapsamında 2013 yılında yürürlüğe giren riskli yapı tespiti özelleştirilmiştir. Yapılarımızın riskli olup olmadığına da içimizden olmayan birileri karar verecektir. Ortada yeniden hem ekonomik hem de idari açıdan yeniden bir kamu gücü yani devlet yoktur.
ÖRNEKLEMELER…
Devletimin tekrar olması gereken olay yerinde iş işten geçtikten sonra olması yani sarsıntı olduktan ve binalar çöktükten yahut bizler enkaz altındayken arama-kurtarma takımlarıyla mi gelmesini istersiniz? Yoksa, zelzeleden evvel Anayasımızın 17. unsurunda tanımlanan yaşama hakkının kutsallığı üzerinden gerekli tedbirleri zelzeleden evvel alıp, yapılarımızı inançlı hale getirmesini mi? Ya da devletin bakanlığı yahut belediyelerin kendi öz gücüyle mühendis, mimar ve kent plancılarıyla birlikte koordineli çalışıp, yetmezse üniversiteler ve meslek odalarından da takviye alarak ve sorumluluk tanıyarak, zelzeleye hazırlanmak çok mu sıkıntı? Ya da neden son bir yıl içinde meydana gelen birçok zelzeleden (Silivri, Manisa, Elazığ, Van, Ankara vb.) sonra bile neden il/ilçelerdeki binaları AFAD yahut ilgili belediyeler evvelce denetim etmedi de, binalar yıkıldıktan yahut ağır-orta-hafif hasar tespitini zelzeleden sonra gelip kamu gücüyle yapma gereği duyuyor? diye kendinize hiç mi sormadınız. Yani istenirse zelzeleden öncede kamu gücüyle binalar kontol edilebiliyormuş. Lakin zelzeleden sonra!!
KONU SARSINTI OLUNCA NEDEN AVCILAR İLÇESİ HERGÜN BİR ÖBÜR TELEVİZYON KANALINDA
En somut örneği vermek gerekirse, her sarsıntı sonrası direkt gözlerin çevrildiği İstanbul ili Avcılar ilçesini izlediğimizde sarsıntıya hazırlıksızlık konusunu birkez daha anlıyoruz. Fakat bu işin siyasi partisi de yok. Zira sorumlu yalnızca AKP iktidarı yani devlet gücü değil, birebir vakitte 21 yıldır ilçeyi yöneten CHP’li Avcılar (DSP’li tıpkı belediye lideri da) belediyesi de sarsıntı karşısında sınıfta kaldı. Neden diye sormak isterseniz, karşılığı çok net!
Çünkü hergün televizyon ekranlarında Avcılar’daki binalarda demirin korozyona uğradığını ve betonun elle dokunulduğunda döküldüğünü yahut son zelzeleden sonra oluşan geniş çatlakların binada nasıl ilerlediğini görüyoruz. Pekala belediye bu işi çözer mi? Ben pek ümitli değilim! Zira yeniden ortada kamu gücü yok. Belediye meclisi plan notlarını yayınlıyor. Lakin Büyükşehir belediyesi İmar ve Bayındırlık kurulu kararı geçirmiyor. Bu kararı geçirirse ne olacak? diye kendinize sorduğumuzda, cevabını bizlerde bilmiyoruz. Zira belediyenin şeffaf olacağını sav ettiği idare modelinde hiçkimsenin haberi yok. Ferdî bağlarınızla görüştüğünüz şahıslardan bilgi alıp, nedir bu plan notları sorusuna az/çok bilgi alabiliyorsunuz. Lakin burada sorun olan bu plan notlarının bizler için ne söz edip, etmediği. Ya da bizim sağlam bile olup olmadığını hala bilmediğimiz binamızda kamunun yani devletimin bir tedbir alıp, almayacağı konusu. Yok çok beklemeyin. Zira Avcılar belediyesine içimizden olmayan biri el verdi. Belediye’ye “Av-Ben” isimli bir firma bağışladı. Bu bir firma evet hem de içimizden olmayan birinin bağışladığı bir firma. Bu durum neyi söz ediyor? sorusuna karşılığı üstte açıklamıştım. Hani devletim mi yanımda olmalı içimizden biri mi? sorusuna vereceğiniz karşılık üzere. Zira bugüne kadar devletim yanımda olmadığı için sarsıntıya hazırlıksızım ve o içimizden olmayan biri sermayeyi, elde edeceği kar’ı merkeze aldığı için ve bizim de verecek paramız olmadığı için tekrar tahlilsiz kalacağız. Ikinci soru ise belediyeye yardım eden bu işimizden olmayan birinin bunu ne karşılığında yaptığı, konusu. Zira bildiğimiz üzere bugüne kadar zelzeleye hazırlık konusunda yanımda olmayan devletin yapmadığı bir işi, o yardımsever bağışçının ne karşılığında yaptığı konusu, akıllara geliyor. Karşılıksız, amasız ve fakatsız bir yardım gelecekse, bugüne kadar neden gelmedi? Artık bu yardım belediyeye karşılıksız veriliyorsa, belediye kendini hangi duruma koyuyor? Yahut bu kişi(ler) belediyenin yapacağı kentsel dönüşüm işlerinde kar ortağı mı? Bu durumda bilinmiyor. Yani birileri, birilerine yeniden bir şeyleri “el veriyor” yani güçlü ediyor! Bir de belediye yalnızca bu şirkete başvuracaklara kredi vereceğini belirtiyor. Bir televizyon programında Belediye Lideri Hançerli açıklama yaptı. Ancak kredi kullanmak için Av-Ben’le çalışmanız gerekiyor. Ayrıyeten size bu krediyi ödeyebilir misiniz? diye soran da yok! Yani yeniden eski tas, eski hamam. Çözümü tekrar devlete ödediğimiz vergilerle değil, bizim ceplerimizde olmadığını bildikleri paralardan ötürü, kredi kullandırarak borçlandırmayı uygun bularak, tekrar bizleri zelzeleye hazırlayacaklarını söylüyorlar. Hiç mi düşünmüyorlar? Anlayamıyorum lakin bugüne kadar işçi kent sakininin cebinde parası olsaydı, aslında sizin kurduğunuz firmaya ve düşük faizli kredinize esasen gereksinimi olmayacaktı! Yani kelamın özü; tahlili tekrar işçi kent sakinlerine bırakıyorlar. Kredi alabilirsen, ödeyebilirseniz konutunuzu sarsıntıya karşı yenileriz. Hem de bizim “müteahhitlere” yani o içimizden olmayan birilerine. Lakin hiç akıllarına Kooperatifleşme fikri gelmiyor. Avcılar Yapı Kooperatifi mi? Hani Komünist Belediyenin 2000 nüfüslu bir ilçede kurduğu kuru fasulye, nohutla başlattığı ve yüzlerce bireye dayanışma gösteren, iş veren ve fiyatsız ulaşım, sıhhat vb. sağlayan Komünist belediye!. Burada sorun tam da bu! Komünist belediye olsaydın, mesela 31 Mart 2019 lokal seçimlerinde Avcılar ilçesinde seçimlere giren Sosyalist adayı desteklemiş olsaydın, binaların denetimi bitmiş, kooperatif kurulmuş ve inşaatlar çoktan başlamıştı. Fakat halk tekrar tercihini bu işi bugüne kadar tahlilsiz bırakan, kamu gücünü, özele teslim eden sistemin kendisine ve onun partisine bıraktı. Yani işçi kent sakinleri kendi eliyle, yeniden kendini çıkmaza soktu!
DEPREME KARŞI HAZIRLIK BİR PROGRAM DAHİLİNDE Mİ YAPILIYOR
Avcılar ilçesini sarsıntıya hazırlayacağını tez edenlerin hangi program çerçevesinde bu bahse el verdiklerini de incelemek gerekiyor. Büyükşehir belediyesi her hususta bilim insanlarını, mühendis, mimar, avukat, sosyolog üzere konusunda uzman bireylerle bahis bazlı çalıştaylar yapıyor. Bu çok manalı ve kıymetli bir gelişme. Bugüne kadar AKP’li idare bu işe hiç mi hiç soyunmadı. Büyükşehir belediyesinin sarsıntı çalıştayında; Silivri, Fatih ve Avcılar ilçeleri pilot bölge olarak ilan edildi. Avcılar ilçesinde Gümüşpala mahallesinde 2000 evvel yapılmış 100 adet yapı süratli denetim metoduyla (yani tam olarak yönetmelikte tanımlandığı üzere değil) denetim edilecek ve yapı puanlama sistemiyle değerlendirileceği kararı alındı. Fakat Büyükşehir belediye meclisinde Avcılar ilçesinde de bir meclis üyesi olduğu halde, Belediye lideri özel bir üniversitenin kısım lideri ve öğrencilerinin koordineli çalışmasıyla Avcılar’ın öteki bir mahallesi (Merkez) için mimari tasarım planı hazırlatıyor. Başka bir yandan Avcılar belediye meclisi kararında ise yalnızca Avcılar ilçesinde E-5’in güneyinde kalan dört mahallesi (Denizköşkler, Merkez, Ambarlı ve Cihangir) plan notlarında bahis ediniliyor. Yani belediye işe nereden başlayacağını bile tam olarak bilmiyor. E-5 üstünde kalan altı mahalle (Yeşilkent, Tahtakale, Firüzköy, Mustafakemalpaşa, Üniversitesi ve Gümüşpala) için bir karar yok. Yeşilkent’in tamamında ve Tahtakale mahallesinin büyük kısmında imar yok. Lakin her iki mahallede toplam 140 bine yakın insan yaşıyor. Bu ortada 1999 sarsıntısında Avcılar’ın toplam nüfüsü 215 bin iken, bu imarı olmayan mahallerde konut üretimine müsaade veren CHP’li belediye idareleri (“ne karşılığında” verdiği bilinmiyor) artık gelip hem bu mahalleleri sarsıntıya hazırlamak için karar almıyor, hem de bunu imarsız olduğu için yapamayacağını tabir ediyor. Lakin birileri de bu mahallerde yaşayanlara imar barışı başvurusu yaptırttarak “imarsız olduğu halde” sorunu çözeceğini söylüyor. Yani ortada birçok yanlış var fakat tekrar kamu gücü yani devlet yok! Peki, nerede bu Devlet?
Dr. Savaş Karabulut (Jeofizik Mühendisi, Sismoloji Doktoru)