Sabah gazetesi muharriri Mehmet Barlas, bugünkü “Tam da iktisat toparlanıyorken bu kere da koronavirüs devreye girdi” başlıklı yazısında salgının ekonomik boyutunu kıymetlendirdi.
Mehmet Barlas, “Açıkçası Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın yerinde olmayı istemezdim…” tabirlerini kullandı. Barlas’ın “Kısacası koronavirüsü yalnızca can almıyor, bunun yanında can yakıcı ekonomik kayıplara da sebep oluyor” kelamları dikkat çekti.
İşte o yazı…
Açıkçası Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın yerinde olmayı istemezdim… Düşünün ki her gün ve hatta her saat, bir kuyumcu itinasıyla iktisadın gelişmesindeki pürüzlerle boğuşup durdu. Enflasyon sayıları sonunda düşmeye başladı ve iktisattaki toparlanma başladı. Fakat koronavirüsten kaynaklanan hastalığın bir salgına dönüşmemesi için alınan tedbirler, ölçülmesi çok güç bir maliyeti ekonomimize yüklemeye başladı.
SONSUZ KAYIPLAR LİSTESİ
En başta bu yılki turizm gelirlerinden adeta vazgeçmiş üzere değil miyiz? THY'nin iptal edilen seferlerini ve Türkiye'ye gelmeleri engellenen ülkelerin vatandaşlarını şöyle bir düşünün… Önümüzdeki Paskalya tatilini bekleyen otel sahiplerinin hayal kırıklıklarının nakdî bedelini hiç hesap ettiniz mi? İptal edilen toplantıları, kısıtlanan çalışma günlerini ve mesela seyircisiz futbol müsabakalarını düşünün… Gelir ve vergi kayıplarını hesaplamaya çalışın.
ASTRONOMİK ZARARLAR
Aslında bizim nakdî kayıplarımızı dünya sayıları ile karşılaştırdığınızda, tahminen optimist de olabilirsiniz. Mesela petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle dünyanın en büyük 14 petrol firmasının piyasa bedeli 5 süreç gününde toplam 495 milyar dolar gerilemiş. Yalnızca Saudi Aramco'nun bile piyasa pahası 230 milyar dolar azalmış. Hollandalı Royal Dutch Shell şirketinin pay başına pahası 9-13 Mart'ta yüzde 30.8 azalırken, piyasa bedelinden ise 48.3 milyar dolar silinmiş…
RUSYA DA ZARARDA
8 Mart Dünya Bayanlar Günü nedeniyle pazartesi kapalı olan Moskova borsasında, 10-13 Mart ortasındaki 4 süreç gününde Rusya'nın en büyük petrol şirketi Rosneft'in payları yüzde 32.2 düştü ve piyasa bedeli 19 milyar dolar geriledi. Başka Rus petrol şirketi Lukoil'in payları de bu 4 süreç gününde yüzde 21.1 gerilerken, piyasa kıymetinde de 11 milyar dolarlık kayıp yaşanmış.
AMERİKA'NIN ZARARLARI
Amerikalı ExxonMobil'in ise pay başına kıymeti kelam konusu periyotta yüzde 20.1 azalırken, şirketin piyasa pahası ise 40.5 milyar dolar düşmüş… Kelam konusu tarihler ortasında, Halliburton payları yüzde 45.3 ve piyasa pahası 5.2 milyar dolar düşerken, Schlumberger payları yüzde 32.2 ve piyasa bedeli 10.7 milyar dolar azalmış. Baker Hughes'un ise 5 süreç gününde piyasa bedelindeki kayıp 3.4 milyar doları bulurken, şirket pay başına yüzde 20.8 bedel kaybı yaşamış…
Kısacası koronavirüsü yalnızca can almıyor, bunun yanında can yakıcı ekonomik kayıplara da sebep oluyor.