TBMM Anayasa Kurulu Üyesi ve CHP Milletvekili İbrahim Kaboğlu, TBMM Genel Kurulu’nun 48 günlük ortanın akabinde birinci çalışması olan “Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanun Teklifi”nin Anayasa’ya ters olduğunu belirterek, “Saray’a jandarma ve polis yetmedi. Bekçiler, adeta üçüncü bir silahlı kolluk olacak. Bu düzenleme, ‘parti kolluğu’ yaratma tehlikesine de açık” dedi.
TBMM İçişleri Komisyonu’ndan jet süratiyle geçen Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu Teklifi, 48 günlük ortanın akabinde bugün yine çalışmalarına başlayan TBMM Genel Kurulu’nun birinci gündemi oldu. TBMM Anayasa Kurulu Üyesi ve CHP İstanbul Milletvekili İbrahim Kaboğlu, teklifle ilgili ANKA’ya kıymetlendirme yaptı.
“SARAY’A JANDARMA VE POLİS YETMEDİ”
Bekçilere tanınan üst arama, silah kullanma, toplamsal olaylara müdahale etme yetkilerinin “devletin ahlak polisliği yapması” ve “bireylerin hayat üslubuna müdahale etmesi” riskini içerdiğini vurgulayan Kaboğlu, “Saray’a jandarma ve polis yetmedi. Teklif ile bekçiler, polis ve jandarma içinde ve dışında adeta üçüncü bir silahlı kolluk olacak. Verilen misyon ve yetkiler yelpazesinde de idari ve isimli kolluk ötesinde, lokal idarelerin yetkilerini, hatta yurttaş hak ve sorumluluklarını da kapsamına alarak Anayasa’ya açık terslikler oluşturacak” dedi.
“YETKİLER BİLİNMEYEN VE TUTARSIZ”
Teklifin Anayasa’ya ters olduğunu ve keyfi sonuçlar doğuracağını belirten Kaboğlu, şunları söyledi:
“‘Kamu nizamını bozacak mahiyetteki şov, yürüyüş ve karışıklıkların önlenmesi’ maksadıyla bekçilere önleyici önlem alma yetkisi veren husus, keyfî sonuçlar doğurabilecektir. Neyin kamu nizamını bozacak mahiyette olduğunun ve hak sınırlayıcı olabilecek önlemleri gerektirdiğinin tespiti, bir yardımcı kolluk mensubuna bırakılamaz. Ayrıyeten ‘önleyici tedbirler’ üzere kapsamı bilinmeyen bir ibareyle bu silahlı kolluk mensuplarına verilen sonları meçhul yetki, Anayasa’nın hukuk devleti prensibine terstir. Bekçinin, ‘halkın sükûn ve istirahatini bozanları ve diğerlerini rahatsız edenleri engellemek’ halindeki misyonundaki ‘engellemek’ sözcüğünün ne çeşit önlemleri içerebileceği meçhuldür ve keyfî uygulamalara yol açabilecektir. Yeniden istisnai bir yetki olan kimlik sorma yetkisinin, yardımcı kolluk mensuplarına kadar genişletilmesi, keyfî durumlara yol açabilecektir. Bekçinin, durdurma yetkisini kullanabileceği bir durum olan ‘bir kabahat yahut kabahatin işlenmesini önlemek’ ölçüsü de meçhuldür. Bekçinin hata yahut kabahatin işleneceğini hangi ölçüye nazaran saptayacağı öngörülemezdir. Bekçinin durdurma yetkisinin polisinkinden büyük olması bir çelişki ve tutarsızlıktır. Yalnızca hak ve özgürlükler bakımından değil, “görev, yetki, sorumluluk” halkası bakımından da meselelerle yüklü bir mesleğe giriş, ‘liyakat’ prensibi gereği olmalı iken, İçişleri Bakanlığı yönetmeliği ile belirlenecek. Bu düzenleme, bekçilere verilen vazife ve yetkiler ile birlikte, ‘parti kolluğu’ yaratma tehlikesine de açık.”