Toplumsal Cinsiyet ve Bayan Algısı Araştırması 2020 sonuçları açıklandı. Sonuçlara nazaran, bayanların toplum içinde yaşadığı en büyük sorunu yüzde 66 ile “şiddet” oldu. Erkeklerin yüzde 63’ü de bayanın yaşadığı en büyük sorunu “şiddet” olarak yanıtladı. Ayrıyeten, 18 yaş altı kız çocuklarının akşam 19-20:00 saatleri sonrası tek başına sokakta olması hem bayanlar (yüzde 34) hem erkekler (yüzde 32) tarafından inançlı görülmüyor.
Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Bayan Çalışmaları Araştırma Merkezi tarafından gerçekleştirilen ‘Toplumsal Cinsiyet ve Bayan Algısı Araştırması’nın 2020 yılı sonuçları açıklandı. Ocak ve şubat aylarında İstanbul başta olmak üzere toplam 23 vilayette, kadın-erkek, 18 yaş ve üzeri bin 216 kişi ile gerçekleştirilen araştırmanın sonuçlarına nazaran bayanın toplumdaki en büyük sorunu tekrar “şiddet” oldu. Araştırma, şiddeti öncelikli sorun olarak gören bayanların sayısının yıllar içinde manalı bir biçimde arttığını ortaya koydu.
Araştırmanın sonuçları, üniversitenin Cibali Kampüsü’nde Toplumsal Cinsiyet ve Bayan Çalışmaları Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mary Lou O’Neil ve İktisadi, İdari ve Toplumsal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi ve Psikoloji Kısım Lideri Doç. Dr. Aslı Çarkoğlu’nun iştirakiyle düzenlenen bir toplantıyla paylaşıldı. 2016-2020 yılları ortasında toplam 6 bin 21 kişi ile yapılan anket çalışmalarının kapsamlı bir değerlendirmesiyle birlikte açıklanan sonuçlar, Türkiye’de bayan algısına dair dataları ortaya koyuyor.
KADINLARIN YÜZDE 68’İ ERKEKLERİN YÜZDE 63’Ü ‘ŞİDDET’ DEDİ
Türkiye genelinde bayanların toplum içinde yaşadığı en büyük sorunu yüzde 66 ile ‘şiddet’ oldu. Geçen yıl yüzde 60 olan bu oranın yüzde 6 oranında artması dikkat çekiyor. Erkeklerin yüzde 63’ü de bayanın yaşadığı en büyük sorunu şiddet olarak yanıtladı.
ŞİDDETİN BOŞANMA İÇİN KÂFİ SEBEP OLDUĞU ALGISI ARTIYOR
Araştırma, boşanma ve şiddet bağlantısına dair de bilgiler içeriyor. Buna nazaran, yıllar içinde şiddetin boşanma için kâfi sebep olduğu, aile bütünlüğü yahut nizamı için göz gerisi edilecek bir öge olmadığı fikrine takviye oranı artıyor. ‘Aile içi şiddet boşanma için kâfi bir sebeptir’ diyenlerin oranı 2019 yılında yüzde 74 iken, bu oran 2020 yılında yüzde 79’a yükseldi. ‘Bir erkek ailesinin dirlik ve sistemi için vakit zaman şiddete başvurabilir’ diyenlerin oranı ise 2016’da yüzde 14 düzeyinde iken 2020 yılına gelindiğinde yüzde 4’e geriledi.
Bir öbür çarpıcı sonuç ise ailenin devamı için şiddetin görmezden gelinebileceğine dair. 2016’da iştirakçilerin yüzde 18’i bu kanıya sahipken, 2020’de bu fikre katılanların oranı yüzde 8’e düştü.
KADINLARIN YÜZDE 8’İNİN HİÇ DİPLOMASI YOK
Türkiye’de bayanların eğitim alma manasında da ismi erkeklerden sonra geliyor. Araştırmaya katılan erkeklerin yalnızca yüzde 3’ü diplomasız iken bu sayı bayanlar ortasında yüzde 8’e çıkıyor. Eğitim sistemine girebilen bayanların çoğunluğu (yüzde 46’sı) birinci 8 yıllık eğitimi alırken kadın-erkek farkı lise düzeyinde belirginleşiyor: Lise mezunu bayan oranı yüzde 30 iken bu oran erkeklerde yüzde 36
ANNENİN ÇALIŞMASI ÇOCUK ÜZERİNDE OLUMLU TESİR YARATIYOR
Araştırmaya nazaran, annenin çalışmasının çocuk üstünde olumlu tesiri olduğu görüşüne iştirak, bayanlar ortasında erkeklere kıyasla daha güçlü. Konut dışında çalışan annelerin çocuklarına üretken ve dolu bir hayat kurmalarında rol modeli olduğunu düşünen bayanların oranı yüzde 64, erkekler ise yüzde 54. Annesi çalışan çocukların daha özgüvenli olduğuna ve kendi ayakları üzerinde durabildiğine inananların artması da dikkat cazibeli. Bu oran bayanlarda yüzde 63, erkekler de ise yüzde 50.
KADINLAR İŞ HAYATINDAN ÇEKİLMEK ZORUNDA KALIYOR
Araştırma bayanların iş hayatında karşılaştığı zorlukları da ortaya koyuyor. Buna nazaran, ankete katılan 3092 bayanın 1424’ü, yani yüzde 46’sı bugüne dek hiç çalışmadığını beyan etti. Çalışmayı bırakan bayanların yüzde 44’ü aile müsaadesi yahut bakım sorumluluklarına dayanak verilmemesi, yüzde 13’ü ise işten atılma yahut inançlı çalışma ortamı sağlanmaması sebebiyle işi bıraktıklarını belirtiyorlar.
ÇOCUKLARININ BAKIMINA KATKIDA BULUNAN GENÇ BABALAR ARTTI
Araştırmaya nazaran Türkiye’de çocuklarının bakımına katkıda bulunan babaların sayısında geçtiğimiz yıllara oranlara artış var. 2019’da çocuklarıyla tertipli olarak ilgilenen babaların oranı yüzde 42’lerdeyken bu oran 2020’de yüzde 51’e yükseldi. Araştırmaya nazaran, son 5 yıl baz alındığında 25-35 yaş ortası babalar, çocuklarının bakımına daha yaşlı babalara kıyasla daha fazla katkıda bulunuyor.
Genel manada, babaların yaşı arttıkça çocuklarıyla daha az ilgileniyor. 25-35 yaş ortası babaların yüzde 11,6’sı çocuklarıyla hiç ilgilenmediklerini beyan ederken, 51 yaş ve üstü babalarda bu oran yüzde 20.9’a çıkıyor. Yeniden 25-35 yaş ortası babaların yüzde 10,9’u çocuklarıyla hiç oynamadığını söylerken bu oran 51 yaş ve üzeri babalarda yüzde 31,1. Ayrıyeten eğitim düzeyi yükseldikçe babaların çocuklarının bakımında daha etkin rol aldıkları görülüyor.
ÇOCUĞUMUZ ‘SORUMLULUK SAHİBİ, DÜRÜST VE HOŞGÖRÜLÜ’ OLSUN
Araştırma sonuçlarına nazaran, bayanlar ve erkekler çocuklarına verilmesi gereken en kıymetli kıymetler konusunda fikir birliğinde görünüyorlar. Sorumluluk sahibi, dürüst yahut hoşgörülü bir kuşak yetiştirmek isteyen ebeveynler bu bedeller konusunda kız ve erkek çocuk ortasında da bir ayrım yapmıyor. Ebeveynlerin bu bahisteki tek istisnası çalışkanlık konusunda. Erkek çocuklarına çalışkan olma pahasını aşılama isteği, kız çocuklarına kıyasla daha fazla görünüyor.
KADINLARIN AKŞAM SAATLERİNDE SOKAKTA OLMASI İNANÇLI GÖRÜLMÜYOR
Araştırmanın parmak bastığı bir başka sorun ise genç kız ve bayanların akşam tek başına sokakta olmasından duyulan çekince. Buna nazaran, 18 yaş altı kız çocuklarının akşam 19-20:00 saatleri sonrası tek başına sokakta olması hem bayanlar (yüzde 34) hem erkekler (yüzde 32) tarafından inançlı görülmüyor. Tıpkı durum yetişkin bayanlar için de geçerli. Yetişkin bayanların akşam 9-10 sonrası tek başına sokakta olmasını inançlı bulmayan bayanların oranı yüzde 32 iken erkeklerde bu oran yüzde 25.
ERKEKLER GEÇEN YILA NAZARAN DAHA ‘MEMNUNİYETSİZ’
Genel hayat memnuniyeti manasında erkeklerin daha mutsuz olduğu gözden kaçmıyor. 10 üzerinden değerlendirildiğinde erkekler ve bayanlar hayattan mutlu olma manasında 2019 yılında 7,23 ve 7,24 puanlamasını yaparken, erkekler de 2020 yılında bu düzey 7,06’ya düşüyor. Bayanlar ise 2018 yılı istatistiklerine dönerek, 7,47 puanına çıkıyor. Her iki küme da 2017 yılındaki puanlarından manalı bir düşüş yaşayarak, daha az hayat memnuniyetine sahip olduklarını belirtiyorlar.