Gezi davasında 821 gündür tutuklu bulunan Osman Kavala ve 15 sanığın yargılandığı davanın 5. duruşması 28 Ocak 2020 Salı günü Silivri'de İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görüldü. Mahkeme, Osman Kavala’nın tahliye talebini bir defa daha reddetti. Davanın bir sonraki duruşması 18 Şubat’ta görülecek. Duruşmada savcılığın mütalaasını sunması bekleniyor.
“MAHKEME HEYETİ AÇIKÇA PALAVRA SÖYLEMEKTEDİR”
Osman Kavala’nın avukatları, duruşmada yaşananlarla ilgili olarak bilgi notu paylaştılar.
Kavala’nın avukatlarının hazırladığı bilgi notunda şunlar yer aldı:
“Mahkeme, 24 Aralık’taki son celseden sonra, iki sefer savunma avukatlarının iştirakine müsaade etmeden, savunmanın yokluğunda Murat Papuç’u şahit sıfatıyla dinlemiştir.
Mahkeme’nin şahidi bu formda dinlemesi hukuka da, kanuna da açıkça alışılmamıştır. Mahkeme Heyeti’nin gerisine saklandığı kanun unsuru; örgütlü kabahatlerde, şahidin can güvenliği tehlikede ise, şahidin öteki bir salonda lakin eş vakitli olarak sesi ve imgesi aktarılmak ve tarafların soru sorma hakkı gizli kalmak şartı ile şahidin dinlenebileceğini düzenlemektedir. Halbuki, suçlamalar ortasında örgüt argümanı yoktur, şahidin can güvenliğinin tehlikede olduğuna ait somut bir münasebet, hatta bir tez dahi yoktur, şahit diğer bir salonda imgesi ve sesi aktarılarak dinleneceğine savunma duruşmaya alınmadan savcı yani argüman makamı duruşma salonundayken iki defa dinlenilmiştir.
Tanık Murat Papuç, Seyahat Protestolarından tam 6 sene sonra meskeninde bulundurduğunu ve Seyahat Protestoları vaktinde dağıtıldığını argüman ettiği bir gaz maskesini teslim etmiş ve Mahkeme tarafından bu maskeye kanıt muamelesi yapılmıştır. Savunma olmaksızın iki defa dinlenen ve kimlik tespiti yapılan Murat Papuç’un soy isminin Papuç değil Eren olduğu savunma avukatları tarafından ortaya konulmuştur. Münasebetiyle Mahkeme, nüfusta kayıtlı olmayan hayali bir şahidi dinlemiştir.
Mahkeme Heyeti duruşmanın başında, duruşmadan evvel gelen evrakı okuyarak, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Osman Kavala hakkında vermiş olduğu hak ihlali kararına ait Adalet Bakanlığı ile yazışma yapıldığını ve kararın kesinleşmediğinin bildirildiğini zapta geçmiştir. Mahkeme Heyeti açıkça palavra söylemektedir; Adalet Bakanlığı’ndan gelen yazı yanıtında AİHM kararının kesinleşmediğine ait hiçbir tabir bulunmamaktadır. Mahkeme Heyeti, emredici olan AİHM’nin derhal tahliyeye yönelik kararını uygulamayarak kabahat işlemekte, bu suça Adalet Bakanlığı’nı da ortak etmek istemektedir.”
“SAVUNMA AVUKATLARI OLMADAN SANIKLARI SORGULAMAYA DEVAM ETMİŞTİR”
Avukatların hazırladığı bilgi notunda ayrıyeten şunlar yer aldı:
“Adalet Bakanlığı bu hususa ait tek bir yazı göndermiştir; 23 Aralık 2019 tarihli yazıda, AİHM’nin Osman Kavala hakkında ihlal kararı verdiği, bu kararın 10 Aralık tarihinde tebellüğ edildiği ve kararın çevirisinin yazı ekinde gönderildiği yer almaktadır. Yazıda kararın katılaşmadığı üzere bir tabir yer almamaktadır.
AİHM Türkiye Eski Yargıcı İstek Türmen, AİHM’nin Osman Kavala hakkında vermiş olduğu ihlal ve derhal tahliye edilmesine yönelik kararın rastgele bir mühlet beklenmeksizin uygulanması ve Osman Kavala’nın derhal tahliye edilmesi gerektiğine ait bilimsel görüş hazırlamış ve bu görüş mahkeme belgesine girmiştir.
28 Ocak’taki duruşmanın başında savunma avukatları başka farklı kelam alarak Mahkeme Heyeti’ni sıraladığımız sebeplerle reddetmişlerdir. Mahkemenin, bu talepleri duruşmayı uzatma gayesiyle yapıldığını belirterek geri çevirmesinin arkasında da savunma avukatları duruşma salonundan ayrılmışlardır.
Mahkeme Heyeti, salondaki izleyicileri dışarı çıkartmış, duruşmaya avukatların girmesine müsaade etmemiş, savunma avukatları olmadan sanıkları sorgulamaya devam etmiştir.”
“DİNLEDİĞİ ŞAHİDİN SOY İSMİNİ BİLE TEYİT ETME GEREKSİNİMİ HİSSETMEDEN…”
Mahkemenin verdiği Ali İsmail Korkmaz’ı öldüren Mevlüt Saldoğan’la ilgili karara da değinen avukatlar şunları kaydetti:
“Mahkeme vermiş olduğu kararda; Ali İsmail Korkmaz’ı tekmeleyerek öldüren, bu aksiyonu sebebiyle hakkında katılaşmış mahkûmiyet kararı olan ve tekmeleme sırasında ayağını inciten Mevlüt Saldoğan isimli eski polis memurunun mağdur olduğu gerekçesiyle duruşmaya katılmasına karar vermiş, tüm taleplere karşın bu kararından vazgeçmemiştir.
Mahkeme vermiş olduğu kararda; derhal uygulanması gereken AİHM kararını katılaşmadığı savıyla uygulamamış ve Osman Kavala’nın tutukluluk halinin devamına karar vermiştir.
Mahkeme vermiş olduğu kararda; yordama karşıt olarak savunmadan kaçırılarak dinlenen şahit Murat Papuç /Eren’in duruşmada dinlenilmesi taleplerini reddetmiştir.
Mahkeme Heyeti, onlarca eksiğe karşın, her şeyden öte dinlediği şahidin soy ismini bile teyit etme gereksinimi hissetmeden, belgenin tamamlandığını belirterek temel hakkındaki mütalaayı hazırlamak üzere belgeyi savcıya tevdi etmiş ve duruşmayı 18 Şubat tarihine ertelemiştir.”
ESKİ AİHM YARGICI TÜRMEN: OSMAN KAVALA DERHAL HÜR BIRAKILMALIDIR
Kavala’nın avukatları, eski AİHM yargıcı Dr. İstek Türmen’in dava evrakına giren AİHM kararının uygulanmasına yönelik görüşünü de paylaştı.
Dr. Türmen görüşünde özetle şunları kaydetti:
“Sözleşme’nin 46/1 hususu yeterince, AİHM kararları devletler bakımından bağlayıcı ve uygulaması zaruridir. Kavala kararında, AİHM kararın nasıl uygulanacağını açıkça belirtmiştir: Osman Kavala derhal özgür bırakılmalıdır.
Anayasa’nın 90/5 unsuru, AİHM kararlarına Türk maddelerine nazaran öncelik verilmesini öngörerek, Sözleşme’yi Türk hukuk sisteminin bir modülü haline getirmiştir. Bu nedenle AİHM kararlarının uygulanmaması, Anayasa’ya da karşıtlık oluşturur.
Burada sorun, Kavala davasında AİHM, İkinci Dairesi’nin verdiği karar şimdi kesinleşmediğinden, ‘derhal tahliye’ talebinin karar katılaşmadan geçerli olup olmadığıdır.
Sözleşme’ye nazaran AİHM’in Daire Kararları üç yoldan nihaileşir:
a.Taraflar, üç ay içinde Daire kararının AİHM Büyük Dairesi’ne götürülmesini talep edebilirler. Bu türlü bir talep yapılmazsa, Daire kararlarının verildiği tarihten üç ay sonra karar mutlaklaşır.
b.Taraflardan biri, Daire kararının Büyük Daire’ye götürülmesini talep ederse, 5 yargıçtan oluşan bir panel bu talebi inceler. Talebi kabul eder ya da reddeder. Talebi reddetmişse, reddedildiği tarihte karar mutlaklaşır.
c.Dava, Büyük Daire’de tekrar görülürse, Büyük Daire kararıyla nihaileşir.
Bundan da anlaşılacağı üzere, her üç yol da vakit isteyen prosedürlerdir.
İkinci Daire yargıçlarının, kararın kesinleşmediğinin, kararın hangi yollardan kesinleşeceğinin şuurunda oldukları kuşkusuzdur. Buna karşın, Kavala’nın derhal tahliyesine hükmetmeleri özel bir mana taşımaktadır.”
“AİHM TUTUKLAMANIN BAŞVURUCUYU SUSTURMAK MAKSADINI TAŞIDIĞI SONUCUNA VARMIŞTIR”
Türmen görüşünü şöyle sürdürdü:
“Birinci evrede, yani 5/1 incelemesinde, AİHM, tutuklamanın makul bir kuşkuya dayanıp dayanmadığını araştırır. Kavala davasında AİHM, tutuklamanın makul bir kuşkuya dayanmadığını saptamıştır. İkinci evrede, yani 18. Unsur incelemesinde, AİHM tutuklamanın gerçek hedefinin ne olduğunu araştırır. Tutuklama, yasa hususları ardına saklanmış kapalı, yasal olmayan bir gayeyle gerçekleştirilmişse, bu takdirde 18. Unsurun ihlali kelam konusu olur. Kavala davasında AİHM, 18. Hususun ihlaline karar verirken şu noktalardan hareket etmiştir:
1.İddianamenin inandırıcı olmaması: İddianameye konulan ve kabahat kanıtı olarak gösterilen evrakların pek birçok Sözleşme’de yer alan hakların kullanılmasına ait yasal aksiyonlardır. Avrupa Kurulu organları ile yazışmalar, yabancı bir heyetin ziyaretinin örgütlenmesi üzere. İddianameye konulan çok sayıda telefon konuşmasının atfedilen cürümle ilgisi yoktur.
Savcılığın davranışı, gerçek hedefin bir insan hakları savunucusu ve sivil toplum aktivisti olan müracaatçının susturulmak istendiği savını doğrulamaktadır.
2.Zaman faktörü: Müracaatçı, Seyahat olaylarından dört yıl sonra tutuklanmıştır. Bu kadar vakit neden beklendiğine ait olarak Hükümet, inandırıcı bir açıklama getirememiştir.
3.Cumhurbaşkanı’nın konuşmaları: İddianame hazırlanmadan evvel Cumhurbaşkanı yaptığı iki konuşmada başvurucuyu suçlamış, iddianamede de benzeri tabirler yer almıştır.
4.Davaya müdahil olan İnsan Hakları Komiseri ve sivil toplum örgütlerinin, bu davanın Türkiye’de sivil toplum ve insan hakları savunucuları üstünde artan baskıların bir göstergesi olduğunu ileri sürmeleri de kararda tesirli olmuştur.
Bu konular bir bütün olarak ele alındığında, AİHM, tutuklamanın başvurucuyu susturmak emelini taşıdığı sonucuna varmıştır. Birebir vakitte, müracaatçıya yöneltilen suçlamaların insan hakları savunucuları bakımından caydırıcı bir tesir yaratacağı görüşündedir.”
“DERHAL ÖZGÜR BIRAKILMAMASI YENİ BİR İNSAN HAKKI İHLALİ OLUŞTURACAKTIR”
Dr. İstek Türmen görüşünü şöyle noktaladı:
“Kavala kararında, AİHM 2. Dairesi, 5/1 ve 18. hususlarının ihlaline karar vermiştir. Öteki bir deyişle, tutukluluğun makul bir kuşkuya dayanmadığı, gerçek gayenin ise bir insan hakları savunucusu olan başvurucuyu susturmak olduğu sonucuna varmış ve müracaatçının ‘derhal’ özgür bırakılması gerektiğine hükmetmiştir.
AİHM’in 46 unsur altında müracaatçının ‘derhal’ bırakılması yolundaki kararını uygulamak için kararın katılaşmasını beklemek, tutukluluğun hukuka alışılmamış olarak sürdürülmesinin sonuçlarının giderek büyümesine neden olacaktır. Karar, Büyük Daire kararıyla katılaşırsa, 2 yıla yakın, Büyük Daire’ye götürülme talebi olmaması ya da talebin reddedilmesi nedeniyle katılaşırsa, 3-6 ay ortası bir mühlet, müracaatçı, yasal olmayan bir emelle ve hukukî destek olmadan, keyfi bir halde özgürlüğünden mahrum bırakılmış olacaktır. Bu türlü hukuken kabul edilemez bir durumu önlemek için, 2. Daire kararında “derhal” sözünü kullanarak kararın mutlaklaşmasını beklemeden müracaatçının hür bırakılmasını karara bağlamıştır.
Böyle bir ihlalin sürmesi, birebir vakitte yukarda belirtildiği üzere, Sözleşme’nin dayandığı temel bedellere yönelik bir tehdit oluşturacaktır. Bu nedenle de, AİHM 2. Dairesi Osman Kavala’nın derhal özgür bırakılarak ihlale son verilmesini öngörmektedir.
Kararda yer alan öteki bir konu da şudur: Kavala’nın derhal özgür bırakılmaması ve ihlalin devam etmesi, AİHM kararlarının bağlayıcı ve uygulanması zarurî olduğunu belirten Sözleşme’nin 46/1 hususunun ihlalini oluşturacaktır. Öteki bir deyişle, müracaatçının derhal özgür bırakılmaması yeni bir insan hakkı ihlali oluşturacaktır.”