ABD'nin İran'ın en kritik isimlerinden olan Kasım Süleymani'yi öldürmesi, Türkiye'de birçok İslamcıyı memnun etti. ABD operasyonunu sahiplenen isimler ortasında Saray'da danışmanlık yapandan, AKP yöneticiliğine kadar farklı isimler bulunuyor.
Ancak, birtakım isimler kritik. AKP devrinde yolu SETA'dan geçenler kritik noktalara geliyor. Türkiye'nin başta dış siyaseti olmak üzere kritik alanlardaki hususlarda kelam sahibi oldular.
YALÇIN: AMERİKA HESABI KESTİ
SETA Strateji Araştırmaları Yöneticisi Hasan Basri Yalçın, hükümete yakın Sabah gazetesindeki köşesinde ABD’nin operasyonunu alkışladı. Yalçın, “İran-Amerika gerilimi” başlıklı yazısında şu tabirleri kullandı:
“İran'ın Ortadoğu'daki kanlı eli Kasım Süleymani Amerika'nın gerçekleştirdiği bir atak sonucu Bağdat'ta havaya uçuruldu. Kaç günahsızın kanına girdi bilinmez lakin su testisi su yolunda kırıldı.
Baştan beri kirli bir adamdı fakat son devirde güzelce azıtmıştı. Uzunluğunu aşan işlere de girişiyordu. Son olarak Amerika'nın Bağdat Büyükelçiliği'ne yapılan baskını organize etti. Amerikalılar da hesabı kesti.”
“FRENİ BOŞALMIŞ BİR KAMYON ÜZERE ÖNÜNE GELENE DALMAKTAN KENDİNİ ALAMADI”
“Yalnız bu durumu yanlış yorumlamamak lazım” diyen Yalçın, şunları kaydetti:
“Görüyorum kimileri mevzuyu değerlendirirken abuk sabuk varsayımlarından hareketle saçma sapan sonuçlara varıyor. Kimi Üçüncü Dünya Savaşı'nı başlatmış. Kimi nükleer savaş beklentisine girmiş.
Gelin düzgünce durumu okumaya çalışalım. Evvel bu olayın neden olduğuna bakalım oradan da nereye evrileceğini kestirelim. İran ve Amerika ortasındaki tansiyon yeni değil. On yıllardır süren bir gayret. Lakin İran'ın ve Süleymani'nin bu denli aktiflik kazanmasını sağlayan da yeniden Amerika'dır.
Süleymani aslında Amerika'nın Irak'ta boşalttığı alanlara yavaş yavaş aktı.
Suriye'de tekrar Amerika'nın göz yumması sonucu güçlendi. Zira Amerika Obama devrinden itibaren Ortadoğu'daki Sünni kümelere karşı İran'ı bir istikrar ögesi olarak gördü. Üstü örtülü bir ittifak vardı. Lakin İran bunu Pers baharı sandı. Çok yayılmacı bir hal geliştirdi.
‘Ortadoğu'daki güç boşluğundan ne koparabilirsem kârdır’ ve ‘çatışmayı Arap dünyasının içine taşırsam inançta olurum’ fikriyle son gaz her türlü çatışmanın içine daldı. Freni boşalmış bir kamyon üzere önüne gelene dalmaktan kendini alamadı. Yemen'de, Lübnan'da, Irak'ta ve Suriye'de faal olarak savaştı.
“İRAN DERSİNİ ALMIŞ MIDIR HAYIR PEK SANMIYORUM”
Esasen Amerika'nın dünya siyasetine dair ilgisizliğini fırsata dönüştürebileceğine inanmasında sorun yoktu. Mantıklı bir bakış açısı. Ve bölgedeki birçok aktör de kapasitesi çerçevesinde emsal bir okumaya sahip. Fakat bu tıp devirlerde hududu uygun çizmek lazım. Bir olur, iki olur, üçüncü adımda patlayabilirsiniz.
Açıkçası Amerika hâlâ İran'ı gayeye oturtup çökertme konusunda yahut askeri bir hareket konusunda son derece isteksiz. Ancak elçiliğin basılması yanıtsız bırakılamazdı. Amerika çok şuurlu bir biçimde direkt doğruya baskının faillerini seçti ve onları vurdu.
Hem de bunu iki üç günün içinde yaptı. Bu bir intikam saldırısı da değildi. Yahut Amerika'nın İran'a yönelik uzun vadeli bir akın planının birinci evresi da değildi.
Amerika İran'a şu iletisi verdi. “Her ne halt ederseniz edin. Bize bulaşmayın. Biz hengame peşinde değiliz. Fakat gerekirse nokta amaçları vururuz” dedi. Bu bir caydırıcılık operasyonuydu.
Peki ne derece tesirli olur? İran dersini almış mıdır? Hayır pek sanmıyorum. İntikam çığlıkları şimdiden yükseliyor. Lakin buna karşın olay bir sarmal biçimde konvansiyonel çatışmaya dönüşmeyecektir.
Çünkü İran bu türlü bir çabayı sürdüremeyeceğini bilir. Bunun yerine vekilleriyle düşük maliyetli bir iki iş yapar. Olan tekrar bölgedeki aktörlere olur. İran rejiminin propaganda makinesi içeride “intikam alındı” reklamı yapar.
Mesele soğumaya bırakılır. Amerikan tarafı da ufak çaplı taarruzları görmezden gelmenin bir yolunu bulur. Lakin bu tıp krizlerin kapanacağı manasına gelmez. Şimdilik krizler doğar ve ölür. Orta şiddette devam eder. Bir savaş doğacaksa bu sarmaldan değil caydırıcılığın uzun vadede çökmesinden çıkacaktır. Ve Amerika bunun modülü olmamak için elinden geleni yapacaktır.”
DURAN: SÜLEYMANİ'NİN ÖLDÜRÜLMESİ İRAN'IN “DİRENİŞ HATTI” SİYASETİNE ONULMAZ BİR ZİYAN VERDİ
Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Siyasetler Heyeti üyesi yapılan SETA’cı Burhanettin Duran, hükümete yakın Sabah gazetesindeki köşesinde “Süleymani suikastı ve İran’ın olası cevabı” başlıklı bir yazı kaleme aldı.
Duran yazısında şu tabirleri kullandı:
“Süleymani'nin de içinde olduğu Tahran'daki seçkinler, Trump'ın yaklaşımını yanılgılı değerlendirdiler.
Ülkesini uzun savaşlardan çıkarmak isteyen Trump'ın sıcak tansiyona giremeyeceğini düşündüler. İran'a karşı “seçmece askeri” operasyonlar düzenleyemeyeceğini sandılar. Yani, Aramco saldırısı ve Körfez'de gemilere el koyma hadiselerine verilen reaksiyona bakarak, Trump'ın oyunu değiştirebileceğine, eli bu kadar yükseltebileceğine ihtimal vermediler.
Halbuki aylar evvel İhtilal Muhafızları'nın terör örgütü ilan edilmesi açık bir işaretti. Zihinlerdeki soru intikam yemini eden İranlılar nerede ve nasıl misillemede bulunur?
Tahran çok sıkıntı bir ikilemle karşı karşıya. Artık açık ki, misillemede el yükseltme direkt bir savaşa götürür.
Ciddi bir karşılık verirse Washington'ın daha üst seviye misillemeleri gelebilir.
Bağdat Büyükelçiliği'ne atağa Süleymani'yi öldürerek yanıt veren Trump'ın İran'ın yeni bir misillemesine ne karşılık vereceği öngörülebilir mi? Sözgelimi petrol alanlarının vurulmasından taktik nükleer bombaya kadar giden bir dehşet süreci başlayabilir… Şayet Tahran, Süleymani'nin öldürülmesine düşük düzeyde karşılık verirse, Şii askeri yayılmacılığın sembolünün kaybının altında kalır. Rejime çok büyük bir darbe vurulmuş olur. Çünkü Süleymani, İran-Irak savaşından sonra Tahran'ın tüm Ortadoğu'da organize ettiği Şii milislerin kurucu, yönlendirici ismiydi. Tartışmasız, Şiici İran milliyetçiliğinin askeri-istihbari en değerli kumandanıydı.
Doğrudan Hamaney'e bağlı çalışan Süleymani, inşaat işçiliğinden Şii milis imparatorluğunun komutanlığına yükselen “bir muvaffakiyet hikayesini” de temsil ediyordu.
Yani, “Devrimin, Direnişin” muvaffakiyet öyküsünü…
Süleymani'nin öldürülmesi İran'ın “direniş hattı” siyasetine onulmaz bir ziyan verdi. Dahası, artık Washington Tahran'a diyor ki, “Resmi kumandanların dahil bölgedeki tüm milislerini amaç almakla da yetinmem.” Tahran'ın vereceği karşılık ise ABD-İran tansiyonunun geleceğini belirleyecek.”