Odatv Genel Yayın Direktörü Barış Pehlivan, Odatv Sorumlu Haber Müdürü ve Cumhuriyet gazetesi muharriri Barış Terkoğlu ile gazeteci Hülya Kılınç, daha evvel ÂLÂ Parti Milletvekili Ümit Özdağ tarafından açıklanan ve çeşitli medya organlarında da yayımlanan MİT mensubu şehidin cenaze merasimine ait yayımlanan haber gerekçesiyle tutuklandı.
“GİZLİ BİLGİNİN SAKLILIĞI KALKTIKTAN SONRA YAYIMLANMASI…”
T24 müellifi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi eski yargıcı İstek Türmen, bugün yayımlanan, “Özgürlükler ülkesi Türkiye” başlıklı yazısında, Odatv’ye yapılan tutuklamaların ve erişim pürüzünün hukuka karşıt olduğuna değindi. Türmen, Odatv’ye yapılan operasyonların sebebi olarak gösterilen şehit MİT mensubu haberi ile ilgili ise “AİHM’in yerleşmiş bir içtihadı var. Kapalı bilginin kapalılığı kalktıktan sonra yayımlanması, tabir ve basın özgürlüğünün ihlaline yol açıyor. Zımnî bir bilginin yasal olmayan yollardan elde edilmiş olması da bunu değiştirmiyor” tabirlerini kullandı.
Türmen, Anayasa Mahkemesi’nin 2016 yılında, tıpkı cürümden ceza alan Can Dündar ve Fazilet Gül’ün evvelce açıklanan ve bâtın niteliği kalmayan bilgi ve fotoğraflar nedeniyle tutuklanmalarını hukuka karşıt bulmuş, tıpkı vakitte bunun basın özgürlüğünü ihlal ettiğine karar verdiğini de belirtti.
İNGİLTERE’DEKİ DAVADA NE KARAR VERİLMİŞTİ
Yazıda ayrıyeten, İngiliz Kapalı Servisi’nden emekli bir kişinin İngiliz Kapalı Servisi’nin çalışma yollarını anlattığı kitabının, İngiltere’de Observer ve Guardian üzere gazetelerde yayımlandığı, akabinde yayım yasağı getirildiği ancak kitabın ABD’de yayımlanmasıyla içindeki bilgilerin saklılığı kalktıktan sonra İngiltere’de yayım yasağının sürmesi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından ifade özgürlüğünün ihlal edildiği kararı verildiğine değinildi.
İşte İstek Türmen’in “Özgürlükler ülkesi Türkiye” başlıklı o yazısı:
AİHM’in yerleşmiş bir içtihadı var. Bâtın bilginin kapalılığı kaldıktan sonra yayımlanması, tabir ve basın özgürlüğünün ihlaline yol açıyor. Zımnî bir bilginin yasal olmayan yollardan elde edilmiş olması da bunu değiştirmiyor
‘Özgürlükler Evi’, memleketler arası saygınlığa sahip bir sivil toplum kuruluşu. Dünyadaki özgürlüklerin durumuyla ilgili olarak her yıl bir rapor yayımlıyor. 195 ülkede özgürlüklerin durumunu inceliyor.
2020 raporunda ABD dahil birçok ülkede özgürlüklerin gerilediğinin altını çiziyor. Raporun Türkiye ile ilgili olarak çizdiği fotoğraf hiç iç açıcı değil. 83 ülkenin özgür, 63 ülkenin kısmen özgür, 49 ülkenin ise özgür olmayan ülkeler olduğunu belirten raporda, Türkiye özgür olmayan ülkeler kategorisinde yer alıyor. Bu da yetmezmiş üzere Türkiye son 10 yılda özgürlüklerin en çok gerilediği ikinci ülke. Birinci Burundi.”
“BARIŞ İÇİNDE YAŞAMAK İNSAN HAKKI”
“Raporda Türkiye’deki özgürlüklerin durumunu belirten gerçekçi saptamalar var. Örneğin, 2016’daki darbe teşebbüsünün, muhalif olanlara karşı dramatik tedbirler alınmasına yol açtığı, 2017 Anayasa değişikliğinin tüm iktidarın Cumhurbaşkanı’nın elinde toplanması sonucunu doğurduğu belirtiliyor. Hükümetin muhalefetin ileri gelenlerini terörizm ya da Cumhurbaşkanı’na hakaret üzere suçlamalara başvurarak tutukladığı, Suriye’deki operasyonları toplumsal medyada eleştirenlerin tutuklandığı, Kavala ve arkadaşlarına inandırıcı ispatlar olmadan açılan davanın ve AİHM kararına rağmen Osman Kavala’nın hür bırakılmamasının da gösterdiği üzere, insan haklarıyla uğraşan sivil toplum üzerinde baskılar bulunduğu görüşlerine yer verilmekte.
Basın özgürlüğü ile ilgili olarak rapor, ana akım medyanın tıpkı başlıklarla hükümetin görüşlerini yansıttığı, bağımsız gazete ve web sitelerinin ağır bir baskı altında bulunduğu, gazetecilerin tutuklanması ve irtibat kanallarının kapatılmasının Türkiye’nin Suriye’ye müdahalesinden sonra arttığı belirtilmekte.
Toplantı ve şov yürüyüşü özgürlüğü konusunda, hükümeti eleştiren toplantıların güvenlik nedeniyle yasaklandığı, hükümeti destekleyen toplantılara ise müsaade verildiği tabir edilmekte.
Türkiye’de özgürlüklerin ne durumda olduğunu öğrenmek için, biz Türkiye’de yaşayanların Özgürlükler Konutu raporuna gereksinmemiz yok. Yaşayarak biliyoruz.
Sadece geçtiğimiz birkaç gün içinde olanlar Türkiye’nin ne kadar özgür bir ülke olduğunu anlatmaya kâfi.
İstanbul Valiliği, 5 Mart günü aldığı bir kararla ‘Savaşa Hayır’ demek maksadıyla yapılacak miting, yürüyüş, basın açıklaması, imza kampanyası, bildiri afiş dağıtımı üzere aksiyon ve aktiflikleri yasakladı. Bunu 6 vilayetteki yasaklamalar izledi.
Valiliğin yasaklama münasebetlerinin ortasında, ‘savaşa hayır’ demenin ‘milli, vicdani ve insani değerlere’ alışılmamış olması var. Öteki bir deyişle, Türkiye’de savaşı desteklemek, ‘milli, vicdani ve insani değerlerimize’ uygun, lakin barışı savunmak bu pahalara alışılmamış. Halbuki, barış içinde yaşamak bir insan hakkı.
1978 BM Genel Kurulu’nda oybirliğiyle kabul edilen bildiride, ‘Her insan ırk, din, lisan, cinsiyet ayrımı gözetilmeksizin doğuştan barış içinde yaşama hakkına sahiptir.’ deniyor. 2010 yılında İspanya’nın Santiago de Compostela kentinde yapılan ve dünyanın her yanından gelen STK’ların katıldığı bir toplantıda kabul edilen bildiride, bireylerin, kümelerin, halkların, adil, sürdürülebilir ve barış içinde yaşama hakkının vazgeçilmez bir hak olduğu belirtiliyor. Barış içinde yaşama bir temel insan hakkıysa, bireylerin bunu devlete karşı ileri sürme, devletten talep etme hakkı olduğunu da kabul etmek gerekir. Barışı istemek birebir vakitte söz özgürlüğünün gereği. Halbuki, Türkiye’de bu türlü bir hakkın ileri sürülmesi yasak. Barışı istemek kabahat. İktidara nazaran, savaşı desteklemek vatanseverlik, barışı istemek vatan hainliği. Kimin vatansever olduğuna iktidar karar veriyor.
“BÜTÜN BUNLAR ODATV MENSUPLARININ TUTUKLANMASINI ENGELLEMİYOR”
Türkiye’nin neden özgür olmayan ülkeler kategorisinde yer aldığını gösteren diğer bir olay Odatv Haber Müdürü Barış Terkoğlu, muhabir Hülya Kılınç’ın gerisinden Odatv Genel Yayın Direktörü Barış Pehlivan’ın tutuklanmaları ve Odatv’ye erişimin yasaklanması.
Tutuklamaların nedeni, Libya’da şehit olan MİT mensubunu haber yapmaları. Tutuklamanın münasebeti 2937 sayılı MİT Yasası’nın 27. Hususu. Buna nazaran MİT mensupları ve ailelerinin kimliklerini, makam, misyon ve faaliyetlerini ifşa edenler 3 yıldan 7 yıla kadar mahpus cezasıyla cezalandırılıyor. Meğer, daha evvel Libya’da şehit olan MİT mensubuyla ilgili gazete haberleri yayımlanmış, TBMM’de bu bahis lisana getirilmiş, haberin saklılığı kalmamış. Ancak bütün bunlar Odatv mensuplarının tutuklanmasını engellemiyor.
Oysa Anayasa Mahkemesi 2016 yılında, tıpkı kabahatten ceza alan Can Dündar ve Fazilet Gül’ün evvelden açıklanan ve kapalı niteliği kalmayan bilgi ve fotoğraflar nedeniyle tutuklanmalarını hukuka karşıt bulmuş, birebir vakitte bunun basın özgürlüğünü ihlal ettiğine karar vermişti.
AİHM’in bu hususta yerleşmiş bir içtihadı var. Kapalı bilginin kapalılığı kaldıktan sonra yayımlanması, söz ve basın özgürlüğünün ihlaline yol açıyor. Kapalı bir bilginin yasal olmayan yollardan elde edilmiş olması da bunu değiştirmiyor.”
“AİHM TABİR ÖZGÜRLÜĞÜNÜN İHLALİNE KARAR VERDİ”
“Observer ve Guardian/ İngiltere (1991) davasında, İngiliz Bâtın Servisi’nden emekli bir kişi, Avusturalya’da yaşarken, İngiliz Zımnî Servisi’nin çalışma metotlarını, maddelere muhalif uygulamalarını anlatan bir kitap müellif. Kitap İngiltere’de Observer ve Guardian üzere gazetelerde yayımlanmaya başlar. Savcılık, ulusal güvenlikle ilgili bilgilerin yayımlanmasını önlemek için yayım yasağı koydurur. Ne var ki kitap ABD’de yayımlanır. Ancak yayım yasağı İngiltere’de sürer. İki gazetenin AİHM’e açtığı davada, kitap ABD’de yayımlanıp içindeki bilgilerin saklılığı kalktıktan sonra İngiltere’de yayım yasağının sürmesini, basının halkı bilgilendirme hakkına ve vazifesine ters buldu, tabir özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verdi. Hükümetin, bilgilerin saklılığı kalksa bile yayım yasağının bu tıp ulusal güvenlikle ilgili bilgilerin açıklanması bakımından caydırıcı tesiri olduğu görüşünü reddetti.
AİHM kararları, Anayasa Mahkemesi kararı, Anayasa’nın AİHM Kararlarının maddelerden evvel geldiğine ait 90. unsuru, basın özgürlüğüyle ilgili öbür, savcı ve Sulh Ceza Hakimliği’nce dikkate alınmıyor. Güya hukukun geçerli olmadığı bir boşluk var. Bu boşluk keyfi bir biçimde dolduruluyor.
Sadece son birkaç günde meydana gelen bu örnekler bile, Türkiye’nin özgür olmayan 49 devlet ortasına neden girdiğini anlatmaya kâfi.
İktidarın insan haklarına, temel hak ve özgürlüklere yaklaşımını geçenlerde bir televizyon programında Sayın İçişleri Bakanı çok hoş açıkladı. Sayın Soylu’ya nazaran biz ‘kültürel terörizmle’ uğraş ediyoruz. Kültürel terörizm nedir derseniz, Sayın Soylu bu kavrama açıklık getiriyor: ‘Sözde bayan hakları,.. kelamda insan hakları, kelamda barış ve kelamda ekolojik çevre… bunların hepsi giydirilmiş, örtü haline getirilmiş.’ Kimin tarafından? Terör örgütleri tarafından. Öbür bir deyişle, barıştan, insan haklarından, bayan haklarından, ekolojik haklardan kelam ediyorsanız, teröristsiniz.
Bir ülkede, İçişleri Bakanı bunları söylüyorsa, o ülkede demokrasinin ve insan haklarının durumunu anlamak için insan hakları kuruluşlarının raporlarına gerek var mı?