Kaçıranlar için bir özet yapmak gerekiyor sanırım. Zira toplumda berbatlığı, yanlışı ve bozukluğu hiç düşünmeden paylaşan insan sayısı çok fazla olduğu görünüyor. Başarılı yahut düzgün yahut hoş haberlerin yeteri kadar paylaşılmaması, ilgi görmemesi, toplumsal olarak bir şeylerin çok yanlış gittiğini, bahiste uzman olmayan sıradan insan bana bile gösterebiliyor. Eminim akademik açıklamaları vardır bu durumun.
Amerika’nın Minneapolis kentinde 25 Mayıs’ta polis tarafından boğazına basılarak öldürülen George Floyd için başlayan protestolar, tahminen de bu kadar büyümeyebilirdi! Şöyle ki tıpkı gün New York’daki dünyanın en tanınan parkı Central Park’ta bir olay gerçekleşir ve bu görüntüye alınır. Üzerine George Floyd öldürülme sahnesi paylaşılınca, bütün her şeyi ateşler.
Central Park’ta bir beyaz bayan Ame Cooper (bir ünlü ile isim benzerliği var), köpeğinin dışkısını almaz ve o sırada bir siyah adam görür ve köpeğinin dışkısını almasını söyler. Bu ortada kuraldır, köpeklerin sokakta, parkta dışkı çıkartması durumunda sahibinin alıp çöpe atması gerekir, yapmayanlara para cezası kesilir. Ame Cooper siyah adamla girdiği tartışmayı polisi arayarak şikayet ediyor. Kendisin ve köpeğinin hayatının tehlikede olduğunu, Afrikalı-Amerikalı birisinin atakta bulunduğunu, hayatına kast ettiğini söyler telefonda. Bu ortada tasmasından tuttuğu köpek elinde asılı kalır acı çeker. Bütün bunları o Afrikalı-Amerikalı görüntüye alır.Böylece ortalarındaki arayı ve bayanın ırkçı birisi olduğu net olarak yansır imgelere. Gündüz gerçekleşen bu olayın görüntüsü inanılmayacak kadar süratli yayılır. Bütün siyah örgütler ve ya kuruluşlar olayın çabucak duyulmasını sağlar ama akşam saat 8 civarında George Floyd polis tarafından boğazına basılarak öldürülünce durum farklı bir boyuta girer. Çabucak sonraki gün protestolar başlar.
Bugün protestoların 9. günü… Minneapolis’te başlayan protestolar iki gün içerisinde bütün Amerika’ya yayılır. Şu an 50’den fazla kentte protestolar sürmeye devam ediyor. Yaklaşık 10 bin kişinin gözaltına alındığı belirtiliyor. Bir evvelki haberimde bahsetmiştim bu olayları yatıştırabilecek şahısların başında Amerikan Lideri Trump’ın olduğunu. Konuşması ile olayların çok büyümesini pürüzler diye belirtmiştim. Çabucak ardından Trump bir kilisenin önünde elinde İncil’le açıklama yapıp, protestoların derhal durmasını aksi türlü askeri sokağa indireceğini açıkladı. Öldürülen George Floyd ile ilgili hiçbir açıklama yapmaz ve ırkçılığın kelamını bile etmez. Elinde İncil’le (ki zıt tutarak) konuşma yapma taktiği Türkiye için hayli tanıdık bir usul, bir gazetecinin de Trump’a direkt Türkiye’den örnek vererek aktarması dikkatlerden kaçmıyor. Bu ortada açıklamayı yaptığı kilisenin önüne gelmek için, o bölgede olan protestoculara biber gazı, plastik mermi ile müdahale edilir ve konuşma yapacağı alan açılır. Artık yapılan çabucak hemen her şey görüntülerdedir ve anında milyonlarca insanın görmesi, bilmesi sağlanabiliyor. Bugün, kilise önünde yaptığının yanlış olduğunu kabul ettiği söylenen Trump’ı, kilise önünde yaptığı açıklamadan çabucak sonra, kilisenin papazı kınar ve kiliseyi alet etmesinin büyük yanlış olduğunu birinci açıklayan olur. Bugün savunma bakanı askerin sokağa inmesinin gerçek olmadığını söylüyor. Bugün eski liderlerden Jimmy Carter “sessiz kalmak şiddet kadar ölümcül olabilir” diyor. Bugün bir evvelki lider Barack Obama “Bu durumu gerçek değişim için dönüm noktası olarak nasıl yapabiliriz?” sorusunu protestoculara soruyor.
George Floyd’un öldürülmesi, bütün dünyada ırkçılık protestolarına sebep oldu, büyüyerek devam ediyor. Bu gelişmeleri gören kimi eyalet polisleri ve sokağa inen ulusal savunma askerleri, protestoculara empati gösterme hedefli epeyce manalı şeyler yapmaya başladı. Kimi polisler protestocularla kol kola yürüyüş yapıyor, kimileri, coplarını kenarı bırakıyor. 2016 yılında Amerika futbol oyuncusu Colin Kaepernick tarafından, polis baskısını protesto etmek için, maçtan evvel çalınan ulusal marş sırasında tek dizi üzerinde çökmesiyle başlayan akım bu protestolarda çokça uygulanmaya başlandı. Amerika sokaklarına indirilen ulusal muhafızlar (askerler), protestoculara yaşayan olaydan ötürü ne kadar üzgün olduklarını bu formda diz çökerek göstermeye başladılar. Kimi askerler kalkanlarını yere bırakarak gösteriyor. Beyaz sarayın bulunduğu Washington DC kentinde en haraketli ve en tesirli protestolar yapılıyor. Öteki kentlerde protestolara yağma, yakma ve talan da karışıyor. Bu ortada George Floyd’u öldüren ve yardım eden bütün polisler mahpusa atıldı. Verilen ceza daha evvel 3. dereceden insan öldürmek iken, sonradan karar değiştirilerek daha da ağırlaştırılmış 2. dereceye düşürüldü.
Amerika çapında yapılan protestolarda şu ana kadar, Minnesota, Michigan, California, Nebraska, Indiana, Iowa, Kentucky, Missouri ve Chicago kentlerinde isimleri şimdi duyurulmamış iki şahısla birlikte 12 kişi ölmüş/öldürülmüş. Protestoların ağır yaşandığı kentlerde sokağa çıkma yasakları getirildi. Akşamüzeri saat 7-8 civarında başlayan sokağa çıkma yasakları sabah 5’e kadar sürüyor. Ne vakte kadar bu halde devam edileceği bilinmiyor. New York, çoğunlukla bu yasağa uymuyor. Evvelki akşam sokağa çıkma yasağı olmasına karşın, benim sokaktan büyük bir protest küme yürüyerek geçti, gerisinden onlarca polis aracı takip ediyordu. Manhattan üzerinde artık daima polis helikopterleri, sokakları çınlatan polis araçları, itfaiye, ambulans sirenleri dolduruyor. Corona virüs ile kapanan bütün kent, şu an tahtalarla cephelerini kapatmış durumda. Bu önlemlerin protestocular üzerindeki tesirini dilerim uzmanlar araştırıyordur.
Amerika’ yüzyıllardır durmadan kanayan yarasındaki iltihabı akıtıyor ve umarım bundan sonra güzelleşmeye gerçek sarfiyat. Yarayı güzelleştirecek olanların başında en etkilileri siyasetçiler. Umarım sorumluluklarını derinden hisseder ve gereken önlemleri alırlar. Kapitalist bir ülkenin içerisinden 1 Mayısların, sendikaların, insan haklarının ve birçok personel işçi haklarının çıktığını göz arkası etmeden düşünmek tarihi unutmadan ve “yiğidi öldür fakat hakkını ver” atasözü ile düşünmek lazım.
Ali Sarıkaya / New York