ABD’de George Floyd’un polis şiddeti sonucu mevti, ülke genelinde protestolara yol açtı. Pek çok kentte sokağa çıkan protestocular, adalet istiyor. Ve bunu yalnızca Floyd için değil, ırkçı polis şiddetine gaye olan tüm siyahlar için talep ediyorlar.
Göstericilerin, “Black Lives Matter” (Siyahların Hayatı Değerli) ve “I can’t breath” (Nefes Alamıyorum) yazılı pankartları bu taleplerini yansıtıyor. ABD’deki azınlıkların maksat olduğu polis şiddetine duyulan kızgınlık büyüyor, bunun son bulmasına dönük davetler artıyor.
POLİS ŞİDDETİ KAYNAKLI ÖLÜMLER
ABD genelinde polis şiddetine bağlı vefatları araştıran ve 2000 yılından bu yana da bunları kayıt altına alan Fatal Encounters isimli teşebbüsün internet sitesi, en sağlam bilgi kaynaklarından biri olarak bedellendiriliyor.
Burada yer alan bilgilere nazaran, 2000 yılından, bu yılın 27 Mayıs gününe kadar polis şiddeti sonucu ABD'de ölenlerin sayısı toplam 28 bin 139. Bu yılın başından 27 Mayıs’a kadar geçen müddette ise 802 kişi hayatını kaybederken, 1 Haziran’da bu sayı 854’e ulaştı.
DW Türkçe'nin aktardığına nazaran, Fatal Encounters kurucusu Brian Burghart, “Bu yıl polis ile karşı karşıya gelinmesi sonucunda hayatını kaybedenlerin oranı dikkat cazibeli ölçüde arttı” dedi.
Veriler de bu yıl neredeyse her gün bir kişinin, polis ile karşı karşıya geldiği sırada hayatını kaybettiğini gözler önüne seriyor.
Ayrıca ölen toplam 28 bin 139 bireyden 7 bin 612’sinin Afroamerikalı olması da dikkat çekiyor. Brian Burghart, “Afroamerikalılar, ABD nüfusunun yüzde 13’ünü oluşturuyor, halbuki polis ile karşı karşıya gelinmesi sonucunda ölenlerin yüzde 26’sı Afrikalı Amerikalı” bilgisini aktardı.
Afroamerikalıların mevt nedenleri kayıtlarda, yüklü olarak “boğulma”, “coplanma” ya da “bir aletle dövülme” kategorilerinde yer alıyor.
POLİS ŞİDDETİNİN YOL AÇTIĞI PROTESTOLAR
ABD’de altı yıl evvel, Afroamerikalı Eric Garner ve Michael Brown’un, polis şiddeti sonucu hayatlarını kaybetmeleri tekrar protestolara yol açmış, ölümlerden sorumlu tutulan beyaz polislere yönelik reaksiyon çığ üzere artmıştı.
Eric Garner, 2014 yılının Temmuz ayında New York polisi tarafından yasa dışı sigara satma kuşkusu ile gözaltına alınmış, polis memuru Daniel Pantaleo, Garner’ın boynu koluyla çevreleyip üzerinde baskı uygulamıştı.
Eric Garner’ın vefatına yol açan polis şiddeti, tıpkı George Floyd üzere kameralara kaydedilmişti. Garner’ın şuurunu kaydetmeden evvel 11 kere tekrarladığı “I can’t breath” (nefes almamıyorum) kelamları, işte o gün itibariyle ırkçı polis şiddeti tersi protestoların sloganına dönüştü.
Garner’ın vefatından bir ay sonra da Missouri’de Michael Brown, bir polisin kendisine altı el ateş açması sonucu hayatını kaybetmişti. Meğer görgü şahitlerine nazaran Brown, polis tarafından vurulmadan evvel ellerini havaya kaldırarak “vurmayın” diye bağırmıştı. Brown’ın buna karşın vurulması, protesto şovlarına yol açmış, son kelamları “Don’t Shoot” (vurmayın) protestocuların sloganı olmuştu.
Bu yılın Mart ayında, bir sıhhat çalışanı olan Breonna Taylor’ın Louisville Kentucky’de polis tarafından öldürülmesi de günümüzdeki öfkeyi besleyen nedenlerden biri. Polis, yanlış bir bilgiye dayanarak harekete geçmiş, bir uyuşturucu satıcısı yakalama niyetiyle meskenine düzenledikleri baskında, üzerine sekiz el ateş ettikleri Taylor’ı öldürmüşlerdi.
ÖLÜMLERE YOL AÇAN POLİSLERE NE OLDU
Afroamerikalılar, bu ölümlerin önlenmesi için gerekli adımların atılmadığı görüşünde. 2014 yılında öldürülen Eric Garner’ın annesi Gwen Carr, CNN’e verdiği röportajda, George Floyd’un vefatını, oğlunun vefatının bir tekrarını izler üzere izlediğini söyledi.
Adli tıp hekimi, Garner’ın vefatının bir cinayet olduğu istikametinde görüş bildirmişti. Buna karşın polis memuru Pantaleo, lakin 5 yıl sonra, 2019’da işten atıldı, hakkında soruşturma başlatılmadı, rastgele bir mahkumiyet kararı verilmedi. Michael Brown’u öldüren Darren Wilson da yargılanmadı.
Polis şiddetine ait çalışmalarıyla tanınan Mapping Police Violence projesi, 2013-2019 yılları ortasında polisin yol açtığı ölümlerin yüzde 99’unda, sorumluların yargılanmadığına dikkat çekiyor.
George Flyod’un boynuna diziyle dakikalarca baskı uygulayarak vefatına yol açan polis memuru Derek Chauvin tutuklandı. Daha evvel ikinci derece cinayet ve taksirle adam öldürmekle suçlanan Chauvin'e yönelik suçlamalar ağırlaştırılarak, ikinci derece cinayetle suçlandığı açıklandı. Minnesota eyaleti ceza kanuna nazaran üçüncü dereceden cinayet suçlaması öldürme kastı olmadan, kötülük içeren bir hareket sonucunda vefata neden olmayı düzenliyor. İkinci dereceden cinayet ise, evvelce planlanmasa da kasıtlı bir formda öldürmeyi düzenliyor. Olay yerinde bulunan ve misyondan alınan başka üç polis memuru da ikinci dereceden cinayete yardım ve yataklıkla suçlanıyor.
Polis ve ırkçılık mevzularındaki yazılarıyla tanınan Philip V. McHarris’a nazaran yalnızca polislerin mahkumiyetlerine odaklanmak, polis şiddetine son verilmesini sağlayamayacak. Bu nedenle bahse daha geniş bir yapısal perspektiften yaklaşılması gerektiğini savunuyor.
ŞİDDET AZALTMAK İÇİN NE YAPILMALI
McHarris, bilhassa azınlıklara yönelik polis şiddetinin önlenmesi için alınan tedbirlerin kâfi olmadığına dikkat çekerek gücün sistematik olarak berbata kullanımına ve adaletsizliğe odaklanılması gerektiğini söylüyor.
The New York Times için kaleme aldığı makalesinde McHarris, Minneapolis polisi departmanında yapılan ıslahatlarla övünüldüğünü, buranın daima örnek gösterildiğini hatırlatarak tüm bunların Floyd’un vefatını engellemediğine işaret etti.
Floyd’un vefatının yol açtığı protestolardaki öfkenin nedenlerini irdelemek yerine şovlardaki polis ve askerin mevcudiyetinin güçlendirildiğine işaret eden McHarris, bunun yerine toplumsal problemlerin tahliline odaklanılması gerektiğine işaret etti.
DW’ye konuşan McHarris, George Floyd’un öldürülmesinin yol açtığı öfkeye ait değerlendirmesini şu sözlerle tamamladı:
“Pek çok siyahi ‘bu George Floyd’un başına geldiyse benim de başıma gelir’ diye düşünüyor ve bu soyut bir telaş değil. Zira kameraların önünde, etraftakiler müdahale edilmesi için çaresizce yalvarırken, bir adamı öldürdüler.”