ABD nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey Türkiye nin Suriye harekatı ve Lider Donald Trump Kıbrıs Escort idaresinin Suriye nin kuzeyinden asker çekmesi mevzularında Kongre de ağır bir mesai veriyor Evvelki gün Senato Dış Bağlar Komisyonu nda senatörlerin sorularını yanıtlayan Jeffrey dün de evvel Temsilciler Dışişleri Komitesi Lefkoşa Escort oturumuna katıldı Akabinde da Senato Tahsisatlar Komisyonu nun Dış Operasyonlar ve İlgili Programlar Alt Komitesi nin oturumuna geçti
Amerika nın Sesi nde yer alan habere nazaran Demokratlar ın çoğunlukta olduğu Girne Escort Temsilciler Meclisi nin Dışişleri Komisyonu ndaki Suriyeli Kürt Ortaklarımıza İhanet Amerikan Dış Siyaseti ve Liderliği Nasıl Toparlanacak başlıklı oturumda Kongre üyeleri Jeffrey yi Lider Trump ın Suriye siyasetleri nedeniyle tenkit Magosa Escort yağmuruna tuttu Hem Senato hem de Temsilciler Meclisi ndeki oturumlarda her iki parti üyeleri ortasında Trump ın Suriye den asker çekme kararının yanlış olduğu noktasında görüş birliği bulunduğu gözlendi
Kongre üyeleri bu kararla IŞİD e karşı savaşta alanda ABD nin paydaşlık kurduğu Kürt güçlerin yüz üstü bırakıldığı ve Türkiye ye operasyon için yeşil ışık yakıldığı ABD nin bölgedeki tartısını yitirdiği ve meydanı Rusya İran ve Suriye hükümetine bıraktığı tarafında değerlendirmelerde bulundu Özel Temsilci Jeffrey ye zorlayıcı sorular yöneltti
KOMİSYON LİDERİ ABD NASIL BU KADAR UTANÇ VERİCİ BİR ŞEY YAPABİLİR
Temsilciler Dışişleri Kurulu Lideri Demokrat Eliot Pürüz oturumun açılış konuşmasında ABD nin Kürtler i terk ettiği eleştirisini lisana getirirken ABD nasıl bu kadar mantıksız utanç verici kıymetlerimize aykırı düşen bir şey yapabilir Artık biz başka ortaklarımıza ne diyeceğiz Trump Amerika nın düşmanlarına ikram verdi Bu tarihimizin en can sıkıcı vakitlerinden biri ABD için büyük bir hezimet ABD nin dünya genelindeki liderliği ziyan gördü diye konuştu
Komisyonun en kıdemli Cumhuriyetçi üyesi Mike McCaul da Eğer güvenilirliğimizi yitirirsek dünya sahnesinde gayelerimizi gerçekleştiremeyiz sözünü kullandı ABD nin Suriye de muhakkak ölçüde bir güç bırakması gerektiğine işaret eden McCaul tam bir çekilmenin IŞİD in tekrar toparlanmasına yol açacağı ikazında bulundu
ÖZEL TEMSİLCİ JEFFREY TÜRKİYE NİN OPERASYONU TRAJİK BİR FELAKET
Açılış konuşmalarının akabinde ABD nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey kelam aldı Bir devir ABD nin Ankara Büyükelçisi olarak da misyon yapan diplomat Türkiye nin YPG den kaynaklı legal güvenlik kaygılarıyla ABD nin IŞİD le alakalı legal güvenlik kaygıları ortasında istikrar kurmaya çalışan bir siyaset izlediklerini Ağustos ayında bir mutabakata varıldığını ve Türkiye nin hudutlarında Suriye Demokratik Güçleri nin varlığından tasa etmelerine gerek olmayacak biçimde güvenliği sağladıklarını düşündüklerini söyledi Fakat Türkiye nin Suriye nin kuzeydoğusuna girmesini engellemede başarılı olamadıklarını tabir eden Jeffrey “Türkiye, tavsiyelerimize ve çok güçlü ikazlarımıza rağmen akıl dışı davrandı” dedi. Jeffrey, Türkiye’nin askeri müdahalesini “Suriye’nin kuzeydoğusu için trajik bir felaket” olarak niteledi.
TÜRKİYE OPERASYON KARARINI EVVELDEN ALMIŞTI ASKER ÇEKMEYLE ALAKASI YOK
Oturumda Kongre üyeleri ABD nin Suriye den asker çekme kararı sayesinde Erdoğan ın operasyona giriştiği tarafında görüşler beyan ederek Trump ın Erdoğan la telefon görüşmesinde tam olarak neler konuşulduğu konusunda Jeffrey yi sıkıştıran sorular yöneltti
James Jeffrey Türkiye nin operasyon kararını esasen evvelce aldığını Amerika nın asker çekmesinin bu karar üzerinde bir tesiri olmadığını ve Kongre üyelerinin çabucak hemen tamamının görüşünün bilakis muhakkak yeşil ışık” yakılmadığını savundu.
ETNİK PAKLIK KANITINA RASTLAMADIK
Jeffrey bir soru üzerine Türkiye nin operasyonu sırasında etnik paklığa yönelik yaygın bir kanıta rastlamadıklarını lakin savaş cürmü kapsamına girebilecek birtakım olaylar gözlediklerini söyledi
Jeffrey den evvel ABD Savunma Bakanı Mark Esper de yaptığı açıklamada Türkiye nin savaş kabahati işlediğine dair imalarda bulunmuştu
ERDOĞAN’IN SORUMLU OLDUĞUNU SÖYLEMİŞTİ
Esper geçen hafta yaptığı açıklamada da Türkiye’nin Suriye’deki muhtemel savaş suçlarından” Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “tam olarak sorumlu olduğunu” söylemişti. Esper’in bu kelamları, ABD’nin Türkiye’yi yargılamak, Erdoğan’ı sanık sandalyesine oturtma planları olduğu yorumlarına neden olmuştu.
Türkiye ise bu tezleri reddeden bir açıklama yapmıştı 20 Ekim Pazar günü yapılan açıklamada “Söz konusu temelsiz savları, Suriye’den kaynaklanan ve ulusal güvenliğimize kasteden terör tehdidine karşı uğraşımıza karşı başlatılan karalama kampanyasının modülü olarak değerlendiriyoruz” denilmişti
SAVAŞ HATASI OLARAK DEĞERLENDİRDİĞİMİZ BİRTAKIM OLAYLAR GÖRDÜK
Birçok kişi kaçtı zira Türkiye nin desteklediği Suriyeli muhaliflerden çok endişelilerdi bizim üzere Savaş cürmü olarak değerlendirdiğimiz kimi olaylar gördük diyen Jeffrey, Amerikalı yetkililerin bu mevzudaki bilgi ve raporları incelediğini ve Türk hükümetiyle “üst düzey” temas kurularak izahat istendiğini kaydetti. Jeffrey, operasyon sırasında ayrıyeten yasaklı husus beyaz fosforun kullanıldığı istikametinde gelen bir bilgiyi de araştırdıklarını belirtti.
Büyükelçi Jeffrey Türkiye nin operasyon bölgesinin çoğunlukla Arapların yaşadığı bir bölge olduğunu belirtirken buradaki halkın yaşanan olaylardan etkilenmiş olabileceğini lakin onları göçe zorlamaya yönelik yaygın bir siyaset gözlemlemediklerini kaydetti
Jeffrey ayrıyeten Savunma Bakanı Mark Esper in 100 ün üzerinde IŞİD militanının hapishanelerden kaçtığı tarafındaki açıklamasını doğruladı Jeffrey dün Senato daki oturumda kaçan militanların sayısını düzinelerce” diye söz etmişti.
SDG YE HİÇBİR ASKERİ TAAHHÜT VERİLMEDİ
Özel Temsilci Jeffrey SDG ye Türkiye nin müdahalesini durdurmak ya da onları korumak için Amerika nın askeri güç kullanabileceği istikametinde hiçbir taahhüdün verilmediğini de vurguladı Jeffrey Türkiye nin operasyon alanında evvelden yalnızca Amerika ya ilişkin her birinde 12 civarında asker olan iki müşahede noktası bulunduğunu vazifelerinin de Türkleri ya da rastgele bir tarafı durdurmak değil gözlemlemek olduğunu söyledi
Demokrat Kongre üyesi Albio Sires kendisine kelam ayrılan kısımda Trump ın Putin in omzuna el attığı Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu nun da olduğu bir kareyi göstererek Bu fotoğraf bir rezillik. Bu lider (Trump) ne vakit bu adamın (Putin’in) bizim dostumuz olmadığını anlayacak. Onunla oyuncak üzere oynuyor. Amerika için çok kaygılıyım. Artık kimse bize güvenmiyor” diye konuştu.
Jeffrey bir soru üzerine Türkiye ye yaptırımların kaldırıldığını lakin kararnamenin hala yürürlükte olduğunu ve gerekirse çabucak devreye sokulacağını belirtti
MÜTTEFİKLERE SÖYLEMEMEK YANILGIYDI MEDYADAN ÖĞRENMEMELİLERDİ
Jeffrey bir diğer soruyu yanıtlarken ABD nin Suriye den asker çekme kararının müttefiklere daha evvelce söylenmemiş olmasını yanılgı olarak niteledi medyadan öğrenmemeliydiler, evvelce söylemeliydik” dedi.
Demokrat Kongre üyesi Ilhan Omar Lider Trump ın Erdoğan a yazdığı mektubun lisanını eleştirdi bunun diplomatik teamüllere ters ve ABD yi de küçük düşürücü olduğunu savundu
CONNOLLY ONURLU BİR MESLEK BU TÜRLÜ SONLANDIRILMAMALI
Kongre deki Türkiye Dostluk Kümesi Eşbaşkanı Gerry Connolly de ABD nin asker çekmesiyle Türkiye nin operasyonu ortasında temas olduğunu ısrarla savunarak Bu bir ulusal onur sorunu. Kürtlerle birlikte çalıştık. IŞİD’e karşı savaşta Suriye içinde başarılı olan tek gruptu. Artık onları terk etmek Amerikan dış siyasetini takip ettiğim 40 yılı aşkın mühlet zarfında gördüğüm en utanç verici şeylerden biri. Siz onurlu bir insansınız lakin onurdan mahrum bir şeyi savunuyorsunuz. Sizin için, mesleğiniz için hüzün duyuyorum zira savunulamayacak bir şeyi savunarak onurlu bir meslek bu halde sonlandırılmamalı” kelamlarından sonra tansiyonun biraz yükseldiği görüldü.
Jeffrey Trump ın Erdoğan ı operasyon düzenlememeye ikna edemediğini anlayınca bölgedeki Amerikan askerlerini çekme kararını açıkladığını onların güvenliğini düşünmek zorunda olduğunu vurguladı
SDG ye yetki sahibi hiçbir Amerikalı yetkili tarafından Türkiye ye karşı askeri güç kullanılacağı kelamı verilmedi kimse vermedi O denli ya da bu türlü bir siyasi uzlaşı olmalıydı bunun için uğraştık bildirisini veren Jeffrey, lakin Türkiye’nin operasyonunu durdurmak için ekonomik ve diplomatik önlemler uyguladıklarını, ateşkesi müzakere ettiklerini hatırlattı.
TÜRKİYE RUSLARLA MUAHEDEDE YENİ BİR ŞEY ELDE ETMEDİ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ortasında varılan muahedeye işaret eden Jeffrey Erdoğan ın Türkiye nin operasyon bölgesi dışındaki hudut kesitlerine de yayılmak istediğini ancak Putin in buna müsaade vermediğini belirtti Ruslarla mutabakattan sonra Türkiye’ye yeni bir toprak verilmedi” diyen Jeffrey, Rus başkanın, YPG’nin bölgeden çıkartılması konusunda taahhütte bulunduğunu fakat Türkiye’nin bu mutabakattan neler elde edeceği noktasında kendisinin şahsen kuşku duyduğunu lisana getirdi. Jeffrey, muahedenin ABD’nin Ağustos’ta Türkiye’yle vardığı mutabakata benzediğine değindi.
Jeffrey Suriye nin kuzeydoğusunda şu anda durumun sakin olduğunu o denli de devam etmesini beklediklerini söyledi Suriye deki Amerikan askerlerinin varlığı ve SDG ye hangi tipten takviye sağlanacağı noktasında ellerindeki seçenekleri değerlendirdiklerini şimdi kesin karar alınmadığını kaydetti
JEFFREY KÜRTLERE TÜRKİYE YE KARŞI ASKERİ GARANTİ VERMEDİK
ABD nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey öğlenden sonra da Senato nun Tahsisat Komisyonu nda söz verdi “Suriyeli Kürtlere Esat rejimine, Rusya’ya karşı askeri garanti verdik ancak Türkiye’ye karşı askeri teminat vermedik” dedi. Tıpkı saatlerde Temsilciler Meclisi’nde konuşan SDG’nin siyasi kanadının Eş Lideri İlham Ahmed de “ABD’den bizim ismimize savaşmasını beklemedik ancak Türkiye’nin harekatına müsaade vermeyeceklerini düşünüyorduk” dedi.
James Jeffrey e oturum boyunca 6 Ekim de Lider Donald Trump ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ortasındaki telefon görüşmesinin içeriği sıklıkla soruldu James Jeffrey daha evvel kelam konusu telefon görüşmesi sırasında odada olmadığını fakat görüşmenin içeriğiyle ilgili kendisine daha sonra detaylı brifing verildiğini söylemişti
SENATÖRLER SIK SIK TRUMP ERDOĞAN TELEFON GÖRÜŞMESİNİ SORGULADI
Oturumda kimi senatörler ABD nin Suriye siyasetinin iki önder ortasındaki bu görüşmeden sonra değiştiği görüşünü lisana getirdi James Jeffrey Politikamızın neden bu telefon görüşmesinden sonra değişmediğini anlatayım” diyerek kelama girdi, “Askeri harekata daima karşı çıktık. Harekatın haklı olmadığını düşündük. Hiçbir biçimde desteklemedik. İstihbarat ya da havadan muhafaza sağlamadık. Suriye Kürtlerine Türkiye’ye karşı askeri teminat vermedik. Rejime, Rusya’ya ve IŞİD’e karşı teminat verdik ancak Türkiye’ye karşı vermedik. General Mazlum ile yaptığım görüşmelerde de bu türlü bir imada bulunmamam istendi” tabirlerini kullandı.
TÜRKİYE RUSLARIN TEKLİFİNİ SEÇTİ SOÇİ MUTABAKATINA KUŞKUYLA BAKIYORUM
Suriye Özel Temsilcisi Ankara ve Moskova ortasında varılan Soçi mutabakatını “Türkiye’nin Suriye hududunun geri kalanında güvenlik telaşı vardı. Bir teklifte bulunduk. Güvenlik sistemi oluşturulması teklifi. Ruslar da bizim yaptığımız muahedenin değiştirilmiş halini Türkiye ile müzakere etti. Türkler de Rusların teklifini kabul etti” sözleriyle kıymetlendirdi. James Jeffrey, Rusya ve Türkiye ortasında sağlanan mutabakatın ABD’nin ulusal güvenlik çıkarına olup olmadığı istikametindeki soruya da “Ben şahsen kuşkuyla bakıyorum” cevabını verdi.
Türkiye ve Rusya nın Suriye de çıkarları örtüşmemesine karşın koordineli hareket ettiklerini belirten James Jeffrey Rusya Esat rejiminin müttefiki, Türkiye rejime karşı. Rusya İran’la çalışıyor. İran’sa Türkiye için ulusal güvenlik tehdidi” değerlendirmesinde bulundu.
GRAHAM TÜRK BÜYÜKELÇİYLE GÖRÜŞTÜM
Oturumda kelam alan ve Türkiye ye karşı Suriye operasyonu nedeniyle sert bir yaptırım paketinin sponsorlarından biri olan Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham konuşmasının başında Türkiye Büyükelçisi yle görüştüğünü söyledi lakin öteki detay vermedi
Graham Türkiye nin Suriye de etnik paklık yoluna gitmesi ya da Kürtleri katletmesi halinde Kongre nin kararlı bir halde harekete geçeceğini ve bunun da Türkiye iktisadının sonunun başlangıcı olacağı ikazında bulundu
GRAHAM İRAN IN SURİYE YE HAKİM OLMASI İSRAİL İÇİN KABUS
Senatör Graham Suriye de İran ın varlığına ve bunun İsrail için teşkil ettiği tehdide dikkat çekti “Suriye’ye İran’ın hakim olması İsrail açısından bir kabus olur” dedi.
James Jeffrey de Senatör Graham in bu değerlendirmesine katıldığını söyledi “Başbakan dahil daha alt düzeydeki yetkililere kadar İsrailliler bu türlü düşünüyor” şeklinde konuştu.
KONGRE SÜRECE MÜDAHİL OLMAYI SÜRDÜRMELİ
Suriye Özel Temsilcisi Jeffrey Graham in Peki Erdoğan neden bu türlü bir şey yaptı?” sorusuna “Bence verdiğimiz sinyalleri yanlışsız halde okumadı” dedi, sinyallerden kastın da yaptırım tehdidi olduğunu belirtti, Kongre’nin sürece müdahil olmaya devam etmesi gerektiği görüşünü lisana getirdi.
Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey Ankara da geçtiğimiz hafta Perşembe günü yapılan ve Türkiye nin Barış Pınarı Harekatı na orta vermesi ve daha sonra da YPG nin çekilmesinin tamamlanmasının akabinde durdurmasıyla sonuçlanan muahedeye yönelik müzakerelerde Lider Yardımcısı Mike Pence ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ortasındaki görüşmelerde çevirmenlik yapmıştı Jeffrey “Ben de görüşmeler sırasında odadaydım. Çok yeterli bir tercüman olmasam da durumu net formda aktardım” dedi.
JEFFREY SURİYELİLER ESAT YÜZÜNDEN DÖNMEYE KORKUYOR
Oturumda Suriyeli mültecilerin ülkelerine dönüş süreci de gündeme geldi Suriye ye az sayıda dönüşün olduğunu söyleyen James Jeffrey Suriye’de en şeytani diktatör misyonda. Geri dönmeye korkuyorlar. Esat’ın daima davrandığı halde davranmaya devam edecek olduğu algısı onları caydırıyor” tabirlerini kullandı. Senatör Graham de Jeffrey’nin bu değerlendirmesine “Davranışı hiçbir vakit değişmeyecek. O nedenle (Esat) gitmeli” cevabını verdi.
Oturumda Suriye deki dini ve etnik azınlığın korunması konusu da gündeme geldi James Jeffrey Türkiye ile varılan muahedede bu hususa ait unsurların olduğuna dikkat çekti Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esat ın da bu bahiste dikkatli olduğunu zira Suriye deki Hristiyan azınlığın radikal Arap Sünnilerdense kendisine dayanak verdiklerini belirtti
SDG Lİ İLHAM AHMED ABD NİN HAVA ALANINI KAPATACAĞI İZLENİMİNDEYDİK
Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey Senato da söz verdiği sırada Suriye Demokratik Güçleri nin siyasi kanadı olan Suriye Demokratik Kurulu Eş Lideri İlham Ahmed de Temsilciler Meclisi ndeki bir oturumda konuştu İki gün evvel Washington da Türkiye ye yaptırım tasarısı hazırlayan Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham ve Demokrat Senatör Chris Van Hollen ile görüşen İlham Ahmed tercüman aracılığıyla Kongre üyelerinden gelen soruları yanıtladı
Oturumu takip eden Amerikalı kongre muhabirlerinin toplumsal medyadan aktardığı bilgilere nazaran İlham Ahmed ABD’den bizim ismimize savaşmasını beklemedik fakat Türkiye’nin girmesine müsaade vermeyeceklerinden emindik. ABD’nin Suriye’nin kuzeyinde hava alanını kapatacağı izlenimindeydik” formunda konuştu.
Türkiye nin Suriye operasyonu sırasında insan hakkı ihlalinde bulunduğunu ve beyaz fosfor kullandığını sav eden İlham Ahmed Türkiye ve Rusya ortasında varılan Soçi mutabakatı için de “Türkler ve Rusların devriyesi ve rejimle birlikte bölge bizim için tehlikeli hale geldi. Bize ya çekileceksiniz ya da Türkiye’nin size saldırmasına müsaade vereceğiz diyorlar” tabirlerini kullandı.