DİSK/GENEL-İŞ Araştırma Dairesi’nin Türkiye’de Bayan Emeği araştırma raporuna nazaran, ülkede işgücü içerisindeki her 10 bayandan yalnızca 3’ü çalışabiliyor ve genç bayan işsizlik oranı yüzde 30.9 iken genç erkeklerin işsizlik oranı yüzde 21.
DİSK/GENEL-İŞ Araştırma Dairesi’nin “8 Mart Dünya İşçi Bayanlar Günü”ne atfen hazırladığı ve bayan emekçilerin çalışma hayatında karşılaştıkları problemleri görünür kılmayı amaçlayan Türkiye’de Bayan Emeği raporunu yayımladı. Rapora nazaran, Türkiye’de işgücü içerisindeki her 10 bayandan sadece 3’ü çalışıyor. Kadınların istihdama iştirak oranı yüzde 29,4’ken, erkeklerin istihdama iştirak oranı yüzde 65,7 oldu. AB üye ülke ortalamasında bayanlarda istihdama iştirak oranı ise yüzde 48.7. Raporda, ekonomik krizin tesiri ile 15-24 yaş ortası bayan istihdamı 130 bin azaldığı ve bayan işsizliği 98 bin kişi arttığına dikkat çekilerek, “Her 10 genç erkekten 4’ü çalışırken, her 10 bayandan yalnızca 2’si istihdamda. Genç bayan işsizlik oranı yüzde 30.9’ken genç erkeklerin işsizlik oranı yüzde 21” denildi.
EV İŞLERİ NEDENİYLE 29 BİN BAYAN İŞTEN AYRILDI
500 bine yakın bayanın, meskende bakım hizmetleri nedeniyle, işinden ayrıldığına dikkat çekilen raporda, “2014 yılında 465 bin bayan konut içi bakım hizmetlerini sağlamak için işinden ayrılmışken, bu sayı 2019 yılında 29 bin kişi artarak 494 bine ulaştı. Birebir sebeple işinden ayrıldığını belirten erkek sayısı ise bayan sayısının sadece yüzde 3’ü kadar” denildi. Raporda, “Ev işleri ile meşgul olduğu için çalışma hayatına katılmıyorum” diyen bayan sayısının 11 milyon 741 bin olduğuna dikkat çekildi ve “Bu sayı 2017 yılına kadar azalma eğilimindeyken, krizinin tesiri ile de 2017’den 2019’a 581 bin kişi arttı” açıklamasında bulunuldu.
“KRİZ BAYANLARI İŞSİZ BIRAKTI”
Raporda, “Ülkelere nazaran, bayan işsizliği oranlarını karşılaştırdığımızda ekonomik kriz içerisinde olan ülkelerde bayan işsizliğinin arttığı görülmüştür” denilen raporda, AB üye ülke ortalamasında bayan işsizliği oranının yüzde 7.1; OECD üye ülkelerinde yüzde 5.4 olduğu belirtildi ve şu tabirlere yer verildi: “2014 yılı Kasım ayında 1 milyon 151 bin (yüzde 26.6) olan işsiz bayan sayısı 2019 yılı Kasım ayına gelindiğinde 604 bin kişi artmış (artış oranı yüzde 52) ve 1 milyon 755 bine çıkmıştır. Kriz periyodunda bayan işsizliği daha da arttı. 2017 yılında yüzde 13.4 (1 milyon 383 bin kişi) olan bayan işsizliği oranı, 2019 yılında yüzde 16.6’ya (1 milyon 755 bin kişi) yükseldi” tabirleri kullanıldı.
KADINLAR ERKEKLERDEN DAHA AZ KAZANDI
Rapordan bilgiler şöyle: 2019 yılında 2 milyon 932 bin bayanın haftalık çalışması 45’i geçti ve bu bayanların yüzde 34,4’ü (1 milyon 9 bin) kayıt dışı çalıştırıldı. 2019 yılı Kasım ayında 2 milyon 596 bin bayan çalıştığı süreksiz işin bitmesi nedeniyle işsiz kaldığını belirtti. Bununla birlikte çalışan bayanlar içinde ise süreksiz istihdam edilen bayanların yarıya yakınının kayıt dışı çalıştırıldığı görüldü. Fiyatlı, maaşlı yahut yevmiyeli olarak daima işlerde çalışan bayanların kayıt dışı çalıştırma oranı yüzde 16 iken, geçici işlerde çalışan bayanlar için kayıt dışı çalıştırılma oranı yüzde 45’tir.- 2018 yılında erkeklerle bayanlar ortasındaki cinsiyete dayalı fiyat farkı yüzde 8 olarak gerçekleşti. Yani bayanlar erkeklerden yüzde 8 daha az kazandı. – Erkek nüfusunun yüzde 72.7’si işgücüne katılabilirken, bayan nüfusunun sadece yüzde 34.2’si işgücüne katılabildi. AB ve OECD üye ülke ortalamalarına bakıldığında ise bayanların ve erkeklerin işgücüne iştirak oranlarının yüzde 52’den fazla.
RAPORDA BAYANLARIN İSTİHDAMA KATILMASI İÇİN TEKLİFLER SIRALANDI
Raporda şu tekliflerde bulunuldu:
-Kadınlara garantili ve daima istihdam sağlayacak siyasetler planlanmalı ve hayata geçirilmelidir.
-Kayıt dışı istihdam ve uzun çalışma müddetlerine karşı kontrol düzenekleri geliştirilmeli, caydırıcı tedbirler alınmalıdır.
-Cinsiyet ayrımına dayalı iş kısmıyla şekillenmiş istihdam alanlarında bayan işi erkek işi ayrımına karşı eşitlikçi istihdam siyasetleri uygulanmalıdır.
-Kadınla erkek ortasındaki cinsiyete dayalı fiyat açığı giderilmeli, birebir işi yapan ya da muadil işi yapan bayanla erkek ortasındaki fiyat farkını yaratan uygulamalar ortadan kaldırılmalı, patronlar denetlenmelidir.
-Kadının sorumluluğu olarak görülen ve çalışma hayatına katılmasındaki en değerli mahzuru oluşturan mesken içi hizmetler ve çocuk-yaşlı bakımı için kamu kurumları ve lokal idareler tarafından kreş, gündüz bakım meskeni, hasta ve yaşlı bakım konutları üzere merkezler açılmalıdır.
-Eğitim siyasetleri toplumsal yapının dayattığı ataerkilliğin ötesine geçerek eşitlik temelinde yine düzenlenmeli ve eğitimde fırsat eşitliği sağlanmalıdır.
-Başta işyerleri olmak üzere hayatın her alanında bayana yönelik taciz ve şiddete karşı tedbirler alınmalıdır.
-Toplu mukavelelerde cinsiyet eşitliği temel alan düzenlemeler yapılmalıdır. 8 Mart tüm bayanlara resmi ve fiyatlı tatil günü ilan edilmelidir.