Bilim Konseyi Üyesi Prof. Dr. Alpay Azap, koronavirüs salgınıyla ilgili “yaz aylarında boyunca küçük patlamalar karşımıza çıkabilir” dedi.
Koronavirüsün Türkiye’deki seyri ile ilgili açıklamada bulunan Alpay Azap, Habertürk’te Ebru Baki’nin sorularını yanıtladı.
Koronavirüsün ne vakit biteceğine dair soruya karşılık veren Azap, “Kısa bir karşılık vereyim bitmez. Ancak dünyada hiçbir yerde bitmeyecek. Yaz aylarında çok azalmasını bekliyoruz. Alınmış olan tedbirlerin de katkısıyla ancak en çok da ferdi tedbirlerin devam ettirilmesi sayesinde epeyce azalmasını bekliyoruz” ifadelerini kullandı.
Azap’ın açıklamaları şöyle:
Yaz aylarında beşerler çok kalabalık ve kapalı ortamlarda bir ortada bulunmadıkları için, sosyal mesafe ya da fiziki mesafeyi korumak daha kolay olduğu için, ultraviyolenin de daha dik gelmesiyle yaz aylarında bir azalma kesin olarak bekliyoruz. Ancak büsbütün ortadan kalkması kelam konusu olmayacak.
Yaz ayları boyunca küçük patlamalarla karşımıza çıkabilir; yani enfekte kişilerden bulaşmış 30-40’lı sayılara kadar ulaşan, tek bir bireyden kaynaklanan küçük odaklarla karşılaşacağız. Bunun şimdiden birtakım örneklerini görmeye başladık. Mesela ‘Virüsten kurtuldum’ yemeğinde çok sayıda etkilenenler oldu. Ancak bunun topluma bir yayılımının kelam konusu olmadığı ve bu bireylerin tedavi ve izolasyona alınarak topluma yayılmanın engellendiği bir süreci yaşayacağız üzere görülüyor.
“EYLÜLDEN SONRA NE OLACAK”
2. dalga kesin olacak. Nisan ayında yaşadığımız kadar yüksek olmasını çok beklemeyiz. Zira toplumda bir hazırlıklılık oluştu; beşerler daha şuurlu, kurumlar nasıl davranacağını biliyor. İkincisi, çok fazla olmasa da kitle bağışıklığı oluştu. Artık toplumun tamamı virüse hassas değil. Geçirmiş olan şahısların sağladığı bir bağışıklık kelam konusu olacak. O yüzden ikinci dalganın nisanda yaşadığımız kadar süratli ve yüksek bir dalga olmama mümkünlüğü daha yüksek.
“VİRÜSTE ÇOK BÜYÜK BİR DEĞİŞİKLİK OLMASINI BEKLEMİYORUZ”
Ancak burada bilinmezlikler var. Güçlü formda bir virüs örneği yapısal değişikliğe uğrayabilir. Geçirdiği yapısal değişiklik örneğin onun bulaşma yeteneğinde bir değişikliğe sebep olabilir yani daha süratli ve kolay bulaşabilir ya da diğer bir yolla da bulaşabilir. O zaman 2. dalga birinciden yüksek olabilir. Lakin bunun karşıtı de kelam konusu olabilir. Yani virüsün geçirmiş olduğu değişiklik onun bulaşma özelliğini bizim açımızdan olumlu tarafta etkileyebilir, daha güç bulaşabilir hale gelebilir. Hatta insanlarda, teneffüs yollarında reseptörlerimize hiç tutunamaz hale bile gelebilir. O vakit da tıpkı sars virüsü üzere ortadan kalkabilir.
Bu iki olasılık da var gündemde lakin bunların olmasını çok beklemiyoruz. Onu da nereden biliyoruz? 5 milyonu aşan bir olay sayısı oldu dünyada. Pek çok ülke virüsün genetik yapısını ayrıntılı bir formda takip ediyor. Evet değişikliğe uğruyor şu an; 8 ana kola ayrılmış durumda virüs, onun alt kolları var. Lakin çok büyük bir değişiklik olmadı. Önümüzdeki aylar içerisinde de çok büyük bir değişiklik olmasını beklemiyoruz.
“SONBAHARDA BU TEDBİRLERİN BİR KISMINA YİNE DÖNMEMİZ GEREKEBİLİR”
Mesela nisan ayında o dalganın yüksekliğini belirleyen en kıymetli faktör bizim aldığımız tedbirler oldu; okulların kapanması, toplu aktifliklerin yasaklanması gibi. Münasebetiyle sonbaharda bu tedbirlerin bir kısmına tekrar dönmemiz gerekebilir. Eylül’de tahminen açılır okullar lakin açıldıktan sonra görürüz durumu. Yani çok dinamik bir süreç bu, yeni gelişmeler ışığında daima kararlarınızı gözden geçirip en hakikat kararı vermeniz gereken bir süreç. Eylülde okullar açılır ekim-kasımda havalar soğumaya başladığında nasıl bir ikinci dalga göreceğiz ona bakarak kimi tedbirler tekrar hayata geçirilebilir.
“SOKAĞA ÇIKMA YASAĞINDAN SONRA OLUŞAN YOĞUNLUK NASIL ÖNLENEBİLİR”
Sokağa çıkma yasağından sonra dışarıdaki hareketliliği önlemek bireylerin vazifesi. Tahminen bu sokağa çıkma yasaklarını da gözden geçirmek gerekebilir, yeni bilgiler ışığında. Tahminen önümüzdeki periyotta aralıklı sokağa çıkma yasakları uygulanmayıp herkesin her vakit az hareket etmesini sağlayacak tedbirleri almak gerekebilir. Dolayısıyla bu yasak olmadan da daima belirli bir azlık seviyesinde hareketliliğin devamlılığını sağlamak mümkün olabilir tahminen.
Bizim daima söylediğimiz söylerken de çekindiğimiz bir husus var sanki topu daima vatandaşa atıyormuşuz üzere oluyor ama sahiden ferdi davranışlarımız belirleyecek aslında bu salgının toplumda ne kadar yayılacağını. Fizik arayı muhafaza konusunda, el hijyeni konusunda, maske konusunda dikkat edersek aslında hareketli olmamızın da bir sakıncası yok.