Avrupa Kurulu Mahallî ve Bölgesel İdareler Kongresi üyelerinin Türkiye de birinci kere 31 Mart ve Ankara Escort 23 Haziran lokal seçimlerini izleyerek hazırladığı rapor ve teklifler 30 Ekim de Strazburg da oylanacak Oylamanın akabinde da İstanbul Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu Kongre ye hitap edecek
ANKA’nın haberine nazaran Sincan Escort raporda Türkiye nin seçim sistemiyle ilgili en acil ıslahat gereksiniminin YSK kararlarına itiraz hakkı olduğu belirtilirken İstanbul seçimlerinin tekrarlanmasının bu aciliyetin göstergesi olduğu belirtildi YSK nın seçim sonrasındaki itirazları karara Etlik Escort bağlamada bir mühlet kısıtlaması olmadığı ve itirazları ele alışının da şeffaflıktan mahrum olduğu belirtildi YSK nın İstanbul da 31 Mart seçimlerini herhangi bir yasadışı müdahale kanıtlanmamasına karşın 754 sandık görevlisinin kamu vazifelisi olmadığı gerekçesiyle iptal ettiğine ve tıpkı bireylerin ilçelerde de vazife yapmasına karşın sonuçların iptal edilmediğine dikkat çekildi
YEREL SEÇİM BAŞKANLIK SİSTEMİ İÇİN BİR TESTTİ
Tavsiyelerde Türkiye nin başkanlık seçimine geçtikten sonra ikinci sefer seçime gittiği hatırlatılırken mahallî seçimlerin başkanlık sisteminde Cumhurbaşkanının idaresini kıymetlendirme fırsatı verdiğine işaret edildi Seçimlerde kullanılan lisanın tartışmalı ve saldırgan olduğuna hatta adayların ve partilerin terörle suçlandığına işaret edilirken sürecin en olumlu yanı olarak Binali Yıldırım ve İmamoğlu nun 17 yıl sonra televizyon ekranlarında tartışması gösterildi Maddede bakanlar ve milletvekilleri için seçim kampanyalarında idari kaynakların kullanımında kısıtlama olduğu anımsatılırken Cumhurbaşkanının kampanyadaki varlığı düzenlenmemiş denildi Parti kampanyaları ve finansmanı hakkında kapsamlı yasal düzenlemelerin bulunmadığı anımsatılarak şeffaflıktan mahrum olduğu belirtildi Medyada çoğulculuğun ve partilere eşit yaklaşımın son yıllarda zayıfladığı anımsatılırken Canlı bir toplumsal medya kampanyası vardı ve muhalefet partileri bildirilerini aktarmak için bunu kullandı denildi
HDP milletvekillerinin seçildikten sonra vazifeden uzaklaştırılması eleştirilirken güvenlik güçlerinin seçim listelerine eklendiğine işaret edildi
BAĞIMSIZLIK VE ŞEFFAFLIK GEREK
Türkiye den öncelikle YSK kararlarına itiraz için hukuksal yerin oluşturulmasını isteyen gözlemciler en önemli şu taleplerde bulundu
Seçim düzenlemelerinin daha açık hale getirilmesive seçim maddelerinin ahenkleştirilmesi
Demokratik seçimler için örgütlenme ve söz özgürlüğündeki kısıtlamaların kaldırılması
Sandık şurası başkanlığına kamu vazifelilerinin atanmasına dair 2018 deki yasal düzenlemenin gözden geçirilmesi
Hangi seçim merkezlerinin ve seçmenlerin taşınabileceğine dair düzenlemeleri gözden geçir
Seçim konseylerinde şeffaflığı artır yargı yolunu aç
YSK nın bağımsızlığını ve tarafsızlığını güçlendir kararlarını yargıya aç seçim sandık şuralarını eğit muhtarların seçimini düzenle
Askerler için oy kullanma yasağını kaldır
Seçim listelerinin doğruluğuna daha dikkat et göçmenlerin ve yerlerinden edilmişlerin oy hakkına dikkat et
Adaylar üzerindeki kısıtlamaları kaldır ki parlamento seçimine katılabilenler lokal seçimlere de katılsın
İdari kaynakların bilhassa seçim periyodunda berbat kullanımına karşı tüm partileri bağlayan adil ve eşit düzenleme yap
Seçim kampanyasının finansmanında düzenlemeleri geliştir
Medyaya dair düzenlemeleri ve bilhassa kampanya devrindeki düzenlemeleri gözden geçir tarafsız ve tesirli bir medya sistemi sağla
Terörle Uğraş Yasasını değiştir ki medya tehditten yahut baskıdan bağımsız hareket edebilsin
Gözlemciler için yasal düzenlemeyi değiştir ki bu süreç normalleşsin
Kadınların seçimlere iştirakini güçlendirmek için adım at
Polis varlığı olmadan seçmenlerin bağımsız oy kullanmasını sağla
KAMU VAZİFELİSİ OLMAZ
Kongre ye sunulan kararın bildiri kısmında ise 2017 de Başkanlık sistemine geçiş için yapılan düzenlemelerin yargı bağımsızlığını ve güçler ayrılığını azalttığı vurgulanıyor OHAL in kaldırılmasına rağmen birçok düzenlemenin sıradan hale getirildiği belirtilirken seçim kanunlarındaki yasal boşluklara işaret edildi Bunların başında da YSK ya işaret edilen bildiride 2017 referandumunun yargı bağımsızlığını zedelediği bunun da YSK nın bağımsızlığını azalttığı belirtildi
23 Haziran seçimlerinde YSK ya yönelik baskıların arttığına işaret edilirken seçim sandık heyeti listelerinin 31 Mart öncesinde partilere verilmediği de anımsatıldı Heyet lider ve üyelerinin kamu vazifelisi olmasına dair 2018 de yapılan düzenlemenin de Venedik Kurulu tarafından ‘siyasi güçlerden farklı olmadığı için’ eleştirildiği anımsatıldı. .
23 HAZİRAN DA SEÇMEN AZALDI
Yenilenen İstanbul seçimlerinde YSK ya nazaran 44 bin 800 Vilayet Seçim Kurulu na nazaran ise 68 bin seçmenin listelerden çıkartıldığı belirtilirken yeni seçmen eklenmediğine dikkat çekildi Listelerden çıkartılan bu seçmenlerin de 31 Mart seçimindeki 13 bin 729 luk fark göze alındığında tesirli olacağına dikkat çekildi
125 bin kişinin lokal seçimlerde KHK larla işlerinden çıkartıldıkları için yarışamadığı belirtilirken bu şahısların genel seçimlere katılmasının önünde mani olmadığı da anımsatıldı 6 HDP Belediye Liderinin haklarında en son mahkeme kararı olmamasına rağmen adaylığının kabul edilmediği belirtildi
YASALAR CUMHURBAŞKANINI BAĞLAMIYOR
10 günlük kampanya devrinde devlet kaynaklarının makus kullanımını Bakanlar ve milletvekilleri için yasaklayan karar bulunduğu anımsatılırken bu kararların Cumhurbaşkanını bağlamadığı ve bunun da rakipler ortasında eşitliği bozduğuna işaret edildi Kampanya devrinde idari kaynakların berbat kullanımına örnek olarak da memurlarının mitinglere götürülmesi kamu araçlarının kullanılması gösterildi İlçe Seçim Heyetlerinin miting ve seçim aktivitelerini incelemediği belirtilerken afişlerin kamu binalarına da asılması kaynakların berbata kullanımına örnek verildi
KIŞKIRTICI LİSAN ATAK GETİRDİ
Kampanya lisanının saldırgan olduğu hükümet yetkililerinin rakiplerini ‘terörist’ diyerek suçlaması da eleştirildi. Erdoğan’ın kampanya lisanının de ‘aşırı ve kışkırtıcı’ olduğu belirtilirken buna örnek olarak Yeni Zelanda’daki cami katliamının manzaralarını mitinginde göstermesi sıralandı. Cumhurbaşkanı dahil, AKP’nin başarısız olan adaylarının seçim hileleriyle ilgili lisana getirdiği tezlerin tansiyonu artırdığı belirtilirken, CHP Genel Lideri Kılıçdaroğlu’na şehit cenazesinde yapılan akın da örnek olarak sıralandı.
RTÜK ARTIK BAĞIMSIZ DEĞİL
Medyada çoğulculuğun olmadığı belirtilirken internetin faal olarak kullanıldığına işaret edildi TRT nin yasaya karşın HDP mitinglerini yayınlamaması eleştirilirken RTÜK ün de partiler ve adaylara ekranlarda ne kadar mühlet ayrıldığını incelemediği anımsatıldı Cumhurbaşkanı ve hükümet üyelerinin ekranlarda yer almasının seçim kampanyasının bir modülü olmadığını belirten kararından sonra RTÜK ün bağımsızlığının tartışmalı olduğuna işaret edildi
Duygu Güvenç