İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi'nde vazifeli bilim insanları, halk arasında “domuz gribi” olarak bilinen H1N1 virüsünün 5 dakikada tespit edilebileceği, taşınabilir aygıt geliştirdi. Türkiye'de bu virüsle ilgili tek çalışmanın eseri olan aygıt sayesinde salgınların önlenmesi hedefleniyor.
Dokuz Eylül Üniversitesi bünyesinde kurulan İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi'nde misyonlu bir küme bilim insanı, “domuz gribi” olarak bilinen H1N1 virüsünü 5 dakika içinde tespit edebilecek, 70 gram tartısında taşınabilir aygıt geliştirdi. Bilim insanları, bu çalışmayla 2009 yılında global salgına dönüşen domuz gribi yayılımının önüne geçmeyi amaçladı. Türkiye'de bu virüsle ilgili tek çalışmanın eseri olan aygıtın test evresinde olduğu belirtilirken, patentinin alınması ve seri üretime geçilmesi hedefleniyor. Klasik formüllere nazaran aygıtın birçok avantajı olduğunu söyleyen, araştırmanın küme başkanı Dr. Arif Engin Çetin, “Klasik usullerde kullanılan aygıtlar yurt dışından ithal edilen eserlerle yapılıyor. Bizim aygıtımız ise büsbütün yerli kaynaklardan üretildi. Birebir vakitte taşınabilir bir platform olduğu için merkezi laboratuvarlar dışında hastane ve sıhhat ocaklarında da kullanılabilir. Tıpkı vakitte maliyeti yaklaşık 3 bin TL bedelinde, öteki sistemlere nazaran epey düşük” dedi.
“SİSTEM 1,5 YILDA GELİŞTİRİLDİ”
Cihazın kamera, biyosensor çipi ve ışıktan oluştuğunu belirten Dr. Çetin, “Üzerinde H1N1 virüslerine hassas antikorlar bulunan akıllı bir biyoçip kullandık. Birinci evvel hasta olduğu düşünülen bireylerin burun yahut boğazlarından alınan mukus örnekleri geliştirdiğimiz örnek hazırlama kitiyle çipimizi teste hazır hale getiriyoruz. Daha sonra bu çipi sisteme yerleştiriyoruz. Işık kaynağını yaktığımızda biyoçipin kamerayla imajını çekiyoruz. Bu manzarayı dizüstü bilgisayara aktarıyoruz. Burada sıvı test ediliyor ve kod bize H1N1 virüsünün olup olmadığını söylüyor. Bu sistem yaklaşık 1,5 yılda geliştirildi. Şu anda sistemin test kademesindeyiz. Kullanılabilirliğini ve limitlerini test etmekteyiz. Patentini aldıktan sonra seri üretimine geçmeyi hedefliyoruz” diye konuştu.
“20 BİN KİŞİ H1N1'DEN ÖLDÜ”
H1N1 belirtileri hakkında bilgi veren, araştırma küme başkanlarından Zeynep Ahsen Koçer ise, “H1N1 yüksek ateş, boğaz ağrısı üzere belirtilerle ortaya çıkıyor. Çok önemli kas ağrısı ve bitkinlik yapabiliyor. Bu yıl H1N1'deki klinik bulgular biraz daha önemli seyretti. 2009 yılında global bir salgına yol açmıştı. Bunun yanı sıra mevsimsel grip hastalıkları da gereğince insanın hastalanmasına hatta ölmesine sebep olabiliyor. 1 Ekim 2019 ile 18 Ocak 2020 tarihleri ortasında 20 bin kişinin H1N1'den öldüğü açıklandı” dedi.