Hürriyet muharriri Noyan Doğan, bugünkü köşesinde, “Sigortada dev satın alma” başlıklı dikkat çeken bir yazı kaleme aldı.
Doğan, kamuya ait sigorta, hayat ve emeklilik şirketlerinin, Türkiye Varlık Fonu Finansal Yatırımlar A.Ş. tarafından 6.54 milyar liraya satın alındığını aktardı. Böylelikle; Güneş Sigorta, Halk Sigorta, Ziraat Sigorta, Vakıf Emeklilik ve Hayat, Halk Hayat ve Emeklilik, Ziraat Hayat ve Emeklilik TVF çatısı altına girdi.
Geçen yılın sonunda açıklanan yol haritasının bu satın alma süreciyle bir arada birinci etabının tamamlandığını söyleyen Doğan, TVF’den yapılan, “Kamu sigorta şirketlerinin tek çatı altında birleştirilmesi projesinin birinci kademesini tamamlamış ve kamu sermayeli sigorta şirketlerinin kamu bankalarına ve başka ilgili taraflara ilişkin paylarını toplam 6.54 milyar TL’lik yatırımla devralmış bulunuyoruz” biçimindeki açıklamayı da aktardı.
Öte yandan, TVF’nin bünyesinde bulunan kimi şirketler ve pay oranları şu biçimde:
Türk Telekomünikasyon AŞ‘nin yüzde 6,68 oranındaki Hazine’ye ilişkin payı, Ziraat Bankası‘nın Hazine’ye ilişkin payların tamamı, Türk Hava Yolları‘nın yüzde 49.12’lik Hazine hissesi, Halkbank‘ın yüzde 51.11 payı, PTT‘nin Hazine’ye ilişkin payların tamamı, BOTAŞ‘ın Hazine’ye ilişkin payların tamamı.
Noyan Doğan’ın yazısı şu biçimde:
Kamuya ait sigorta, hayat ve emeklilik şirketleri, Türkiye Varlık Fonu Finansal Yatırımlar A.Ş. tarafından 6.54 milyar liraya satın alındı. Kamu sigorta şirketlerinin Türkiye Varlık Fonu (TVF) çatısı altında birleşme konusu, geçen yılın Aralık ayında gündeme gelmiş ve 2020’nin birinci çeyreğinde birleşme tamamlanacaktı. Bu birleşmenin birinci adımı atıldı; TVF, kamuya ilişkin sigorta şirketlerini satın aldı. Böylelikle; Güneş Sigorta, Halk Sigorta, Ziraat Sigorta, Vakıf Emeklilik ve Hayat, Halk Hayat ve Emeklilik, Ziraat Hayat ve Emeklilik TVF çatısı altına girdi.
Geçen hafta satın almanın duyurulmasından sonra okuyuculardan ve bu şirketlerin acentelerinden çokça soru aldım. Şunu belirteyim; şimdi birleşme yok. Geçen yılın sonunda açıklanan yol haritası şöyleydi: TVF, evvel kamuya ilişkin sigorta ve emeklilik şirketlerini satın alacaktı, sonra TVF’nin altında sigorta ve hayat-emeklilik olmak üzere iki farklı şirket kurulacaktı, akabinde birleşme olacaktı. Satın alma ile bu yol haritasının birinci etabı tamamlandı. Bu şirketler düne kadar kendi sermayedarlarına –ki, birçoklarının yük sermayedarı kamu bankaları- bağlı faaliyet gösteriyorlardı, artık TVF Finansal Yatırımlar çatısı altında faaliyet gösterecekler. Şimdilik de başka ayrı faaliyetlerine devam edecekler. Hakikaten TVF’den yapılan açıklamada da “Kamu sigorta şirketlerinin tek çatı altında birleştirilmesi projesinin birinci basamağını tamamlamış ve kamu sermayeli sigorta şirketlerinin kamu bankalarına ve öbür ilgili taraflara ilişkin paylarını toplam 6.54 milyar TL’lik yatırımla devralmış bulunuyoruz” denildi.
BİRLEŞME DEĞİL SATIN ALMA
Satın almanın duyurulmasından sonra kimi piyasa uzmanı okuyucular da, ‘bu durum istikrarları nasıl değiştirir?’ diye soruyor. Bunun için şimdi erken, zira ortada birleşme yok. Lakin bu evrede ‘TVF çatısı altındaki şirketlerin durumu’ halinde bir tahlil yapabiliriz. Bu tahlili de Türkiye Sigorta Birliği’nin açıkladığı 2020’nin ocak-mart devrine ilişkin datalarına nazaran yapacağım. Güneş Sigorta, Ziraat Sigorta, Halk Sigorta; üç şirketin bu yılın birinci çeyreğinde, toplam sigorta prim üretimi 2.3 milyar liranın üzerinde. Daldaki toplam üretim ise 17.6 milyar liranın üzerinde. Bu durumda; TVF çatısı altındaki sigorta şirketleri, hayat dışı sigorta pazarının yüzde 13.25’ine sahip. 2019’da da durum üç aşağı beş üst birebirdi. Şayet bugün bir birleşme olsaydı, kurulacak olan şirket, yüzde 13.25 pazar hissesi ile üretimde birinci sıraya yerleşecekti. Zira bu yılın birinci çeyreğinde dalın birinci şirketinin toplam üretimi 2 milyar liranın biraz üzerinde, yüzde 11.82’i de pazardaki hissesine sahip.
ŞİRKET ANALİZLERİ
Hayat sigortası tarafına gelince, Vakıf Emeklilik ve Hayat, Halk Hayat ve Emeklilik, Ziraat Hayat ve Emeklilik; üç şirketin bu yılın birinci üç ayında toplam hayat sigortası üretimi 1.2 milyar liranın üzerinde. Dalın toplam hayat sigortası üretimi ise 4.1 milyar liranın üzerinde. Buna nazaran de TVF çatısı altındaki üç kamu şirketi, hayat sigortası pazarının yüzde 30’una sahip. Tıpkı biçimde bu şirketler bugün birleşseler, kurulacak olan şirket, yüzde 30.02 pazar hissesi ile açık orta birinci sıraya otururdu ki, bugün için hayat sigortası pazarının birinci şirketi yüzde 16.05 ile esasen kamu şirketi.
Bir de ferdî emeklilik sistemine bakalım. Üç şirketin toplam iştirakçi sayısı 17 Nisan itibariyle bir milyon 875 binin, devlet katkısı hariç toplam emeklilik fonu büyüklüğü de 20.1 milyar liranın üzerinde. BES’te toplam iştirakçi sayısı ise 6 milyon 887 binin üzerinde, toplam fon büyüklüğü de 110 milyar liraya (devlet katkısı hariç) yakın. Çalışanların BES’e girişini sağlayan ‘otomatik iştirak sistemi’ açısından da bakarsak; üç kamu şirketinin toplam iştirakçi sayısı 2 milyon 340 binin, otomatik BES fon büyüklükleri de 5.9 milyar liraya yakın. Pazarın tamamına bakarsak toplam fon büyüklüğü 9 milyar liranın, iştirakçi sayısı da 6 milyon 231 binin üzerinde. Bugün için istekli BES’te iştirakçi sayısının yüzde 28’e yakını, toplam fonların yüzde 19’a yakını; otomatik BES’te de fon büyüklüğünün yüzde 64.27’si, iştirakçi sayısının yüzde 37.55’i de TVF çatısı altındaki şirketlere ilişkin. Bugün birleşme olsa, kurulan şirket, istekli BES’te iştirakçi sayısı açısından birinci sıraya; otomatik BES’te de hem iştirakçi sayısında hem de fon büyüklüğünde birinci sıraya otururdu.