Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ın Kültür ve Sanat Siyasetleri Kurulu na atadığı muharrir Murat Bardakçı nın Escort Caddebostan Bir Devlet Operasyonu 19 Mayıs isimli yeni kitabı tartışılmaya devam ediyor
Murat Bardakçı nın Turkuvaz Kitap tarafından yayımlanan kitabında yer alan Atatürk ün Samsun a çıkışıyla ilgili savlar hakkında Sultan Caddebostan Escort Vahdettin aklanmaya çalışıyor yorumları yapıldı
Bardakçı nın kitabında Mustafa Kemal Atatürk Samsun a yalnızca kendi iradesiyle ya da Sultan Vahdeddin in talimatıyla değil devlet kararıyla gitti seyahat de bir devlet Caddebostan Escort Bayan operasyonu olduğuna dair satırlarına CHP eski Milletvekili Mustafa Kemal Paloğlu ve araştırmacı müellif Osman Selim Kocahanoğlu Cumhuriyet gazetesinin 29 Ekim özel ekinde kaleme aldıkları yazılarında reaksiyon gösterdi
İLERİYİ GERİDE ARAYAN TÜM MUHAFAZAKAR KÜLTÜRÜN ZİHİN ARKASI
Mustafa Kemal Paloğlu Bardakçı nın kitabında yer alan tabirler ile Vahdettin in aklanmaya çalışıldığını belirtirken Osman Selim Kocahanoğlu ise kelam konusu ifadelerin Bardakçı nın değil ileriyi geride arayan tüm muhafazakar kültürün zihin arkası olduğunu lisana getirdi
Paloğlu ve Kocahanoğlu Mustafa Kemal in Samsun a Vahdettin in ve devlet aklının gönderdiğinin tarihî bir gerçekliği olmadığını anlattı
Osman Selim Kocahanoğlu Bardakçı nın kitabını şu satırlarla eleştirdi
Kitapta öne sürülen görüş ve yorumlar yalnızca Bardakçı’nın değil ileriyi geride arayan tüm muhafazakar kültürün zihin gerisidir
Kitapta birinci dikkati çeken ve mevzunun özünü oluşturan konu kitaba verilen isimdir Yalnızca bu isim bile bilinçaltının dışa vurumudur Zira Samsun’a çıkışın altyapısı olarak sunulan dokümanlar ve hatırat alıntıları daha sonra Anadolu’da yaşanan olayları hem izah etmekten hem Ulusal Çabayı kavramaktan uzaktır Bu türlü olunca fiilen yaşanmış olgusal gerçeklikler bağlamı ve manasından soyutlanmış olur Bilerek ve isteyerek yapılıyorsa (kuşkusuz bilerek ve isteyerek), bunun ismi çarpıtma ve manipülasyon hastalığıdır. O vakit hedef 19 Mayıs’ı, Ulusal Gayret ve Mustafa Kemal olgusunu açıklamak değil, Şahbaba’yı aklama operasyonuna dönüşür.”
KİTABA NEDEN ‘DEVLET OPERASYONU’ İSMİ SEÇİLMİŞTİR
Önce soralım Kitaba neden ‘devlet operasyonu’ ismi seçilmiştir? Zira Vahdeddin Cumhuriyet literatüründe ‘vatan haini’ olarak damgalanmıştır. Yalnızca Bardakçı değil tüm Hanedan müellifleri kendilerine yönelen bu ithamı ve bu lekeyi kaldırmaya yönelmiştir. Cumhuriyeti sindiremeyen feodal zihinler, gayretin başlangıcı olan 19 Mayıs’ı amaç seçmiştir. Lakin olayı aydınlatayım derken farkında olmadan ucuz yorumlarla tarihi de kirletmiş oluyorlar. Bu literatürün başını çeken Murat Bardakçı da artık, güya dokümanlara dayalı bir kitapla ileriyi geride arayanlara yardımda bulunuyor. Belgeler tersten okunarak tarihe yeni bir göz boyaması…
Hanedan muharrirleri şimdiye kadar devamlı şunu argüman etmiştir Mustafa Kemal Paşa’yı vatanı işgalden kurtarsın diye Anadolu’ya şahsen Vahdeddin göndermiştir Bunu da 15 Mayıs 1919 tarihli veda görüşmesinde Mustafa Kemal’in ağzından çıkan ‘Paşa paşa memleketi kurtarabilirsin’ sözüne dayandırmışlardır. Murat Bardakçı birinci kez bir adım geri çekilerek bu söylemi tarihe gömmüş oluyor. Yani Mustafa Kemal’in bu kelamı, ‘Samsun’a çıkınca bir hareket başlat, vatanı kurtar’ manaya gelmezmiş… Bu kelam olsa olsa ‘bir protokol cümlesi’ olabilirmiş… Asırlık bir safsata da böylelikle çökmüş oluyor.
O vakit yeni bir telaffuz aramak gerekiyordu ki bu da ‘Mustafa Kemal Vahdeddin tarafından değil devlet tarafından gönderildi’ tezini ileri sürmek… Yani hünkar iradesi silinip devlet aklı öne çıkarılmış oluyor.”
VAHDETTİN ÜZERE CÜCELERİ MUSTAFA KEMAL ÜZERE YÜCELERİ
Şunu söyleyelim ki Vahdeddin’in elinde olarak yahut olmayarak tarihe bıraktığı İngiliz işbirlikçiliğini yalnızca Cumhuriyet literatürü ve Mustafa Kemal görmüş değildir Süleyman Nazif’ten Abdülmecid Efendi’ye kadar kadar pek çok kişi onun için hain demiştir En azılı Kuva yı Ulusala düşmanı Refik Halit Karay bile Lübnan’dan dönünce ‘Vahdettin üzere cüceleri Mustafa Kemal üzere Yüceleri’ geç fark ettik diye pişmanlık sergilemiştir. Şu halde Murat Bardakçı’nın bu senaryosu Vahdeddin’i paka çıkarmaya kâfi görünmüyor. Bu senaryonun gerçek olmadığı yahut olamayacağı da Mustafa Kemal Anadolu’ya ayak basınca, yaşanan gelişmelerle ortaya çıkacaktır.
Görünüşe nazaran bu projenin baş mimarı Vahdeddin oluyor Fakat ne var ki bu türlü bir projeyi en başta Vahdeddin’in ağzından duyan olmamıştır Bir konuşması yahut gazetelerde bir demeci çıkmamıştır Onun birinci ve tek yazılı dokümanı Hicaz’da yayınladığı Mustafa Sabri’nin kaleminden çıkan Mekke Beyannamesi’dir Ne Malta durağında ne bu beyannamede bırakın bir proje’ lafını, Ulusal Çabayı desteklediğine, ‘Mustafa Kemal’i ben gönderdim’ dediğine dair tek bir cümlesi bulunmaz. Ortada yüzlerce evrak ve hatırat dururken, buradan bir ‘vatan kurtarma projesi’ çıkarmak, kurgu ve hezeyandan öteye geçmez.”
VAHDETTİNCİLERİN TEZLERİNİN ÖZÜ
Mustafa Kemal Paloğlu ise yazısının şu kısımlarıyla tenkitlerini yöneltti
Eski bir demagoji son yıllarda yine yeni Ulusal Mücadele yi Vahdettin başlattı argümanı Vahdettin vatanın ve milletin işgallerden kurtarılmasını istedi bunun için Atatürk ü Anadolu ya gönderdi Vahdeddincilerin tezlerinin özü bu Bu demagojiye daime dokümanlarla yanıtlar verildi Örneğin bedelli Ahmet Taner Kışlalı dan okuyalım ‘Vahdettin Mustafa Kemal’i Anadolu’ya düşman işgalinden kurtarsın diye göndermedi. Başta İngilizler olmak üzere büyük devletlerin isteklerine yerine getirmek ve tahtını kurtarmak için gönderdi. Emel, direnişleri bastırmak, silahları toplatmak ve orduyu kontrol altına almaktı.’
Aslında son ziyarette ortalarında geçen konuşmaları Atatürk ün kendinden öğreniyoruz bunu Atatürk Cumhuriyet ten çabucak sonra gazetecilere anlatıyor Vahdettin in devletin kurtarılmasından bahsederken ne kastettiğine yani devletten ne anladığına gelince Devletten Saltanatı Hilafet Saltanat kurumunu anlıyor Milletin siyasi örgütlenmesi demek olan devleti bu bütünlüğü içinde anlamıyor Adeta milletsiz bir devlet anlayışı var soyut bir devlet anlayışı Millet ne olursa olsun devlet ne olursa olsun yalnızca Hilafet Saltanat kurumunu kurtarmak Sevres bu değil mi
Mondros tan çabucak sonrasına bakalım Vahdeddin in olaya bakışı ne idi nasıl bir kurtuluş düşünüyordu kurtuluştan ne anlıyordu neyi nasıl kurtarmak istiyordu Kısaca tezi, programı ne idi, neler yapmıştı?
1. Mütareke öncesinde Vahdettin, yeni Sadrazam Ahmet İzzet Paşa’ya şunu söyler: ‘Mütarekeyi bu haliyle kabul edelim. İngilizlerin müsamahasını sonra sağlarız. Süreç bu türlü başlıyor, olaya bakışı bu.
2. Sarayın haline ve bu çizgiye uygun olarak Damat-Ferit, Âyan’da şunu söyleyecektir: ‘Mağlup kavimlerin, mütareke yahut sulh yapılırken galibin isteğine boyun eğmesi zaruretti, dünya kadar eski bir insandır.
3 Vahdettin, 24.11.1918’de Daily Mail’e şunları söylüyor: ‘İngiliz milletine karşı beslediğim sevgi ve hayranlık hislerimi babam Sultan Abdülmecit’ten miras aldım. Ümidimi Allah’tan sonra İngiltere’ye bağladım.’
4. Bu, işbirlikçi-sığınmacı bir siyaset sürecidir. Padişah bu türlü söyleyince öbürleri neler yapmaz? David Walder ‘Çanakkale Olayı’ isimli kitabında yazıyor: ‘Yenik Türkler o derece işbirlikçi idiler ki bundan ötürü işgal güçleri güç durumda kalıyordu.’
5. Vahdettin ‘İngilizlerin rehberliğini’ istiyor. General Milne’in raporunda ‘Altıncı Mehmet İngilizlerin Türkiye’de idareyi mümkün olduğu kadar suretle ellerine almalarını istiyor’ deniyor.
6. Bu siyasetin, meclissiz ve tartışmasız bir ortamda yürütülebilmesi için Vahdettin Mebusan Meclisini, 1918 yılının Aralık ayında feshetmiştir.
7 16 Aralık 1918’de Vahdettin ismine İngiliz karargahına giden Sami Beyefendi ‘Mümkün olan en kısa vakitte İngiltere’nin idareye el koyması için yalvarmakla (implore) görevlendirilmiştir.’
8 ‘Padişah, oğluna bir İngiliz vasi aradığı Amiral de Robeck’e duyurmuştur. Anayasa buna nazaran değiştirilecek ve Vahdettin’den sonra İngiliz vasiye sahip oğlu padişah olacaktır.
9 . İngilizlere yaranmak için, Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Beyefendi Ermeni tehciri ile itham edilerek idam edilmiştir. Halkın yansısından ürken Padişah, idamdan sonra kararın şeriata uygun olduğuna dair bir şeyhülislam fetvası almıştır.
10 Bütün bunlara karşın İngiliz siyaseti şudur: Türkleri aşağılamak, küçük düşürmek ve bilhassa Müslüman sömürgeleri Mısır ve Hindistan’a ‘Türklerin en ağır cezalarla cezalandırıldıklarını göstermek.’ Doğan Avcıoğlu yazıyor: ‘Amiral Webb 21 Mart 1919’da Sultan Vahdettin’in İngiltere Yüksek Komiserliği danışmanlarından Hohler’i huzuruna kabul etmek istediğini Londra’ya bildirir; İngiltere Dışişleri Padişahın bu isteğini reddeder. Amiral ayrıyeten, ‘Geçen sultan benimle görüşmek istedi, reddettim’ diye muharrir ve ‘iyi yaptınız’ karşılığını alır. Üç Yüksek Komiser lakin Sevres imzalandıktan sonra ve kendileriyle ulusal hareketin bastırılmasını istemek için görüşmek dileyen sultanla birinci defa karşılaşacaklardır.’
11. Kurtuluşu İngiliz himayesinde arayan Padişah, ordu ileri gelenlerinin yansısını ölçmeye ve onları kullanmaya da çalışmaktadır. 29 Kasım 1918’de Mustafa Kemal Paşa’ya, ‘Siz akıllı bir kumandansınız, arkadaşlarınızı tenvir ve teskin edeceğinizden eminim’ diyor. ‘Benim yaptıklarım ve yapacaklarım doğrudur, arkadaşlarınızı aydınlatalım ve susun.’ diyor.
12. Nihayet Vahdettin’in İngiltere’den resmen manda talebi. 30 Mart 1919’da Sadrazam Damat Ferit Padişah ismine Amiral Calthorpe’u ziyaret eder ve manda teklifini sunar: ‘Osmanlı Devleti’nin İngiltere’ye büsbütün boyun eğdiğini bildirmeye gelmiştir. Artık bu manda talebine bakalım:
Vahdettin ve Ferit in himaye önerisi özetle şöyledir İngiltere sultanın egemenliğindeki Asya ve Avrupa topraklarımızdan gerekli gördüğü yerleri Türkiye nin yabancılara karşı bağımsızlığı korumak ve içeride huzuru sağlamak maksadıyla 15 yıl mühletle işgal edecektir
Ermenistan İngiltere nin isteğine nazaran bağımsız ya da özerk cumhuriyet olarak kurulacaktır
Karadeniz ve Çanakkale Boğazlarındaki bütün tahkimat yıkılacak ve bu bölgeler İngilizler tarafından işgal edilecektir. İngiltere, bir dostluk belirtisi olarak Osmanlı bakanlıklarına İngiliz müsteşarlar atanmasına istek gösterecektir. Her vilayette bir İngiliz başkonsolosu bulunacaktır. Bunlar, valilere 15 yıl müddet ile danışmanlık yapacaklardır. Parlamento seçimleri ve lokal seçimler İngiliz konsoloslarının nezareti altında gerçekleşecektir. İngiltere gerek merkezde gerekse vilayetlerde maliyeyi denetim hakkına sahiptir.’
Damat Ferit bu öneriyi 8 Eylül 1919 da tekrarlamış ve hatta Vahdettin 30 Mart 1919 da İngiltere mandaterlik teklifinde bulunmuştu Demek ki Vahdettin Atatürk ün Samsun a çıkışından 50 gün evvel İngilizlere mandaterlik teklifi yapmış oluyordu
Vahdeddinci cephe onun bütün bunları İngiliz baskısı ile yaptığını da söyler Vahdeddin Anadolu hareketinden evvel neler yapmışsa sonra da onları yapmıştır ve Anadolu hareketinden evvelki ve sonraki bütün davranışları bir bütündür Kendisi 1921 de İngiltere Yüksek Komiseri Sir Horace Rumbold a şunu söylüyor Halk benim İngilizlerin elinde esir olduğum biçimindeki saçma uydurmalarla kandırılıyor sindiriliyor Benden bir avuç asiye boyun eğmem istendi bu türlü utanç verici bir boyun eğişle onurumu feda edemem mirasımı ve tahtımın çıkarlarını tehlikeye atamam
Büyük Taarruz dan evvel 7 Ağustos 1922 de yine Rumbold a durumun Kavalalı Mehmet Ali Paşa nın isyanına benzediğini söyleyecek o vakit Mehmet Ali Paşa ya ne yaptı ise artık Mustafa Kemal Paşa ya da onu yapmasını isteyecektir
Prof. Dr. Gothard Jaeschke yanlışsız söylüyor: Vahdettin, Sevres’e mani olamamış değil, Sevres’e sebebiyet vermiştir.
Sevres onun yapıtıdır.
Ulusal Mücadele’yi Atatürk başlattı, milletle bir arada yaptı ve muvaffakiyete ulaştırdı. “