Demokrat Senatör Edward Markey ve Temsilciler Meclisi’nin Demokrat üyelerinden Brad Sherman, Türkiye’nin nükleer silah sahibi olmasını engellemeye yönelik bir tasarı sundu.
İki Kongre üyesi tasarılarını sunarken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Eylül ayında yaptığı “Bazı ülkelerin nükleer başlıklı füzeleri var. Lakin Batı bizim bunlara sahip olamayacağımız konusunda ısrarlı. Bunu kabul edemem” formundaki açıklamasını hatırlattı.
“Nükleer Silahların Yayılmasının Engellenmesi Yasası” başlıklı tasarı, ABD Başkanı’nı, sivil nükleer işbirliği konusunda yeni bir muahede imzalama ya da mevcut muahedeyi yenilemeyle temaslı olarak, rastgele bir yabancı ülkenin kitle imha silahları muahedesi altındaki yükümlülüklerini ihlal edip etmediğini ya da yabancı ülkenin nükleer programının barışçıl olup olmadığını tasdik etmekle yükümlü tutuyor.
VOA Türkçe’de yer alan habere nazaran tasarıya nazaran, bu iki kaideden birinin olumsuz çıkması durumunda, “123 Anlaşması” olarak nitelendirilen barışçıl nükleer işbirliği öngören mutabakatın, Türkiye’yle olan da dahil olmak üzere yenilenmesi ya da bu bahiste yeni bir mutabakat imzalanması Kongre’nin onayına bağlı olacak.
ABD, Türkiye’yle 123 Anlaşması’nı 2008’de imzalamıştı. Mutabakatın 2023’te Kongre’nin onayını gerektirmeden otomatik olarak yenilenmesi öngörülüyor.
Ancak Markey ve Sherman sundukları tasarıyla ilgili açıklamada, Türk hükümetinden üst seviye yetkililerin son devirdeki açıklamalarının, Türkiye’nin Nükleer Silahların Yayılmasını Tedbire Mutabakatı (NPT) altındaki yükümlülüklerini yerine getirmeyebileceğine işaret ettiğini savundu.
Senato Dış İlgiler Komitesi Doğu Asya Alt Komitesi’nin Kıdemli Demokrat üyesi Markey, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyini işgalinden insan haklarını bastırmasına ve nükleer silah edinme dileğine kadar, memleketler arası normları ihlal ediyor olması, Kongre’nin Türkiye’yle yeni bir 123 mutabakatı imzalanması ya da mevcut muahedenin uzatılmasını onay için oylama yapma bahtına sahip olması çok kıymet taşıyor” dedi.
Temsilciler Meclisi Dışişleri Kurulu Asya, Pasifik ve Nükleer Silahsızlanma Alt Komitesi Lideri Brad Sherman da “ABD, nükleer silah sahibi olmak istediklerini açıkça tabir eden başkanlara nükleer teknoloji satmamalı. Başkanlar ister İran’dan, ister Suudi Arabistan ya da Türkiye’den olsun bu geçerli” tabirini kullandı.
