Uluslararası kara para aklama ve terörün finansmanının önlenmesine ait Mali Aksiyon Vazife Gücü (FATF), Türkiye’nin her iki alanda da yetersiz olduğunu vurgulayarak, süratle tedbir almazsa, mali denetimleri yetersiz olan ülkelerin yer aldığı “gri ülkeler” listesine girme riskiyle karşı karşıya olduğunu açıkladı. Raporda, Türkiye’nin karşı karşıya olduğu riskleri anladığı lakin “terörle kontaklı varlıkların dondurulması ve kitle imha silahlarının çoğaltılmasına karşı önlemlerin güzelleştirilmesi muhtaçlığı da dahil olmak üzere önemli eksikliklerin devam ettiği” belirtildi.
Merkezi Paris’te bulunan Mali Aksiyon Vazife Gücü (FATF), İspanya ve Norveç’in akabinde, Türkiye’nin kara para aklama ve terörle uğraş finansmanını (AML / CFT) değerlendirdiği 2019 raporunu yayınladı. Kurumun Ekim ayında yapılan Genel Kurulu’nda kabul ettiği raporda, Türkiye’deki tedbirlerin aktifliğinin ve bunların FATF tavsiyelerine uygunluğunun kapsamlı bir halde incelenmesinin akabinde elde edilen sonuçlar açıklandı. Raporda, alınan önlemlerin şimdi kâfi olmadığı söz edildi.
Amerika’nın Sesi’nde yer alan habere nazaran; Türkiye’nin “belirlenmiş terör yahut terör örgütlerinden kaynaklanan riskleri ele almak için yaptığı eylemlerin” değerlendirildiği raporda, “bir işletmenin terör, terörist küme yahut örgüt olarak tanımlanmasına neden olan münasebetlerin ele alınmadığı ” vurgulandı.
RİSKLİ COĞRAFİK KONUMU
Ulusal risk değerlendirmesi yapılan raporda, Türkiye’nin 2018 yılında, coğrafik pozisyonu nedeniyle, uyuşturucu kaçakçılığı, göçmen kaçakçılığı, insan kaçakçılığı ve yakıt kaçakçılığından kaynaklanan en yüksek kara para aklama riskleriyle karşı karşıya olduğunun altı çizildi. Türkiye’nin birebir vakitte “hem ulusal hem de memleketler arası tehditlerden kaynaklanan” kıymetli terör finansmanı riskleriyle yüz yüze geldiği de belirtildi.
Son yıllarda, Türkiye’nin ilgili yasa ve yönetmelikleri kıymetli ölçüde güçlendirdiği, bunun “riskleri ele almak ve finansal sistemi berbata kullanan suçluları ve teröristleri saptamak ve önlemek için olumlu hareketlerin temelini oluşturduğu” tabir edildi.
Ancak bu olumlu adımın kâfi olmadığı, “Türkiye’nin, aktifliğini artırmak için pek çok alanda uygulamayı süratle güzelleştirmesi gerektiği” kaydedildi. Raporda, “Yetkililer yeterli işbirliği yapıyor ve koordine ediyorlar lakin şu anda yalnızca birkaç mahkumiyetle sonuçlanan kara para aklama soruşturmaları yetersiz. Bu yolda finansal zekayı daha yeterli kullanmaları gerekiyor. Ayrıyeten, suçluları, cürüm gelirlerinden kalıcı olarak yoksun bırakmak için ulusal bir strateji geliştirmelidir” tavsiyelerine yer verildi.
Terör finansmanı soruşturmalarında Türk makamlarının büyük ölçüde, terör zanlılarının elinde bulunan varlıkların tespitine odaklandığı, bu araştırmanın fonların toplanması, taşınması ve fonların yahut öbür varlıkların kullanımını kapsayacak biçimde genişletilmesi gerektiğinin de altı çizildi. “Türkiye’nin ayrıyeten gecikmeden, terörle ilişkili varlıkları, terörizmin finansmanını ve kitle imha silahlarının çoğalmasına yol açan varlıkları dondurma yetkisini temelden güzelleştirmesi gerekmektedir” denildi.
BANKACILIK KESİMİNE DE TEDBİR UYARISI
Türk bankacılık bölümünün kara para aklama ve terörün finansmanı konusundaki önlemlerinin de incelendiği raporda, “sektörün hatayla irtibatlı süreçlere potansiyel olarak maruz kalma ihtimalini âlâ anladığı lakin terörist finansmana maruz kalma durumlarını daha az kavradığı da” tespit edildi. Emlakçılar, değerli metal ve taş satıcıları üzere finansal olmayan işletmelerin de karşılaştıkları riskleri daha az kapsamlı ve bazen sonlu bir anlayışla ele aldıkları da eksiklikler ortasında sıralandı.
Mali ve öteki dalların kontrolünün genel manada güzel geliştiği, lakin “uymayanlara yönelik yaptırımların tesirli, orantılı ve caydırıcı olmadığı” da vurgulandı.
Bu boşlukların süratle ele alınması gereken raporda, Türkiye’nin bunları gerçekleştirmemesi durumunda finansal kontrol tedbirlerinin yetersiz olduğu ve müşahede altında olan Bahamalar, İzlanda, Moğolistan, Pakistan, Panama, Suriye, Yemen, Gana ve Kamboçya üzere ülkelerin yer aldığı “gri listeye” girebileceği belirtildi.