Karanlık gücün gizemini çözmeyi amaçlayan bilim insanları bir muhteşem teleskop aracılığıyla kainata dair en kapsamlı Escort Maltepe müşahede misyonuna başladı
Beş yıl sürecek müşahedede 5 bin küçük teleskop kullanılacak Bu teleskopların her biri 20 dakikada bir farklı bir galaksiyi inceleyecek
Araştırmacılar birinci yılın sonunda başka tüm teleskopların Maltepe Escort incelediği galaksilerden daha fazlasını incelemiş olacak
Karanlık gücün kozmosa nüfuz ederek galaksileri birbirinden uzaklaştırdığı düşünülüyor
KARANLIK GÜÇ NEDİR
Büyük patlama teorisi birinci ortaya çıktığında kozmosun genişlemesinin bir mühlet sonra yavaşlayacağını Maltepe Escort Bayan ve yerçekiminin tesiriyle cihanın tekrardan küçüleceğini öngörüyordu
Fakat astronomlar 1998’de şok edici bir buluş yaptı Cihan sadece genişlemiyordu birebir vakitte genişleme suratı da her geçen yıl artıyordu
Bu buluşun akabinde bilim insanları yerçekiminin tesirini bilakis çeviren bir şey olduğunu düşünmeye başladı ve bu şeye karanlık güç ismini verdi
Bugün kozmosun büyük kısmının karanlık güçten oluştuğuna inanılıyor
Öyle ki gezegenlerin yıldızların ve galaksilerin yapı taşı olan atomların kainatın sadece yüzde 5’ini oluşturduğu düşünülüyor
Gözlem projesinde yer alan University College London’dan Prof Ofer Lahav keşfedilmesinin akabinde 20 yıl geçmesine karşın bilim insanlarının hâlâ karanlık güç hakkında neredeyse hiçbir şey bilmediğini söylüyor
Yalnızca yüzde 5’ini bildiğiniz bir cihanda yaşamak utanç verici
Karanlık gücün tabiatı ve ne olduğu fizik alanında bir ihtilale yol açabilir
Araştırmacılar dünyadaki öteki tüm teleskopların gözleyebileceği galaksilerden daha fazlasını inceleyecek
YENİ PROJEDE NE İNCELENECEK
BBC Türkçe’nin aktardığına nazaran Memleketler arası araştırmacılardan oluşan bir grup Karanlık Güç Spektroskopik İzgeölçümsel Enstrümanı DESI isimli bir alet kullanacak
ABD’nin Arizona eyaletinde 2 kilometre yükseklikteki Kitt dağında bulunan 4 metrelik Mayall teleskobu üzerine yerleştirilen DESI’de her biri birer küçük teleskop üzere işleyen 5 bin optik lif bulunuyor
Çok sayıda ülkeden 25 kurumun katıldığı DESI bu sayede birebir anda 5 bin farklı galaksiden gelen ışığı inceleyerek onların dünyaya uzaklığını ölçüyor ve galaksilerin ışığı dünyaya gelirken cihanın nasıl genişlemiş olduğunu hesaplıyor
İdeal koşullar altında DESI 20 dakikada bir 5 bin galaksiyi inceleyebiliyor
DESI uzayın ne kadar derinini incelerse o kadar geçmişi görebiliyor
Bunun nedeni galaksilerin ışığının dünyaya ulaşmasının vakit alması
Örneğin DESI 10 milyar ışık yılı uzaklıkta bir galaksiyi incelediğinde o galaksinin 10 milyar yıl evvelki halini görüyor
Buna misal projeler daha evvel de vardı ama DESI çok daha geniş bir müşahede yeteneğine sahip ve cihanın genişlemesinin hızlanma ivmesini bugüne kadarki tüm ölçümlerden üç kat daha hassas bir formda ölçebilecek
Daha evvelki cihan haritalarından faydalanan takım bugüne kadar listelenen 35 milyon galaksiyi inceleyecek
KARANLIK GÜÇ KOZMOSU NASIL GENİŞLETİYOR
Sorunun karşılığı uzay zamanın dokusunda atom altı düzeylerdeki dalgalanmalardan kaynaklanan vakum basıncında olabilir
Fakat hesaplamalar bunun yanlışsız olması için vakum basıncının astronomların bugün ölçtüğü düzeyden çok daha büyük 1’den gelen 120 adet sıfır katı olması gerektiğini gösteriyor
Bu farka dair açıklamalardan biri vakum basıncının kozmosun başlangıcında çok daha fazla olduğu ve vakitle bugünkü düzeyine indiği tarafında
Cihanımız çok sayıda kozmostan sadece biri olabilir mi
Astronomlar vakum basıncının vakit içinde değişmediğini ortaya koyarsa bu sefer daha spekülatif teorilere devreye girecek
Bunlardan biri evrenimizin çok sayıda cihandan sadece biri olduğu tarafında Buna nazaran evrenimizde vakum basıncı düşükken öteki evrenlerde bu daha yüksek olabilir
Maddenin ve münasebetiyle ömrün oluşması için düşük vakum basıncına muhtaçlık duyuluyor
Enstrümanın üzerindeki her bir fiber farklı birer teleskop vazifesi görüyor
KARANLIK GÜCÜN ÖTEKİ BİR AÇIKLAMASI OLABİLİR Mİ
Bir başka ihtimal de yerçekimi hakkındaki teorinin eksik olması Öteki temel güçlerin bilakis yerçekiminin karşı bir kuvveti bulunmuyor Örneğin elektrikte negatif ve müspet yükler bulunuyor lakin teorilerde yerçekiminin negatifi yok
Evrenin geçmiş vakitlerini inceleyebilen DESI Albert Einstein tarafından 100 yıl evvel geliştirilen mevcut yerçekimi teorisini bugüne kadar yapılmamış düzeylerde test etme yeteneğine sahip
Astronomlar yerçekiminin gezegenleri yıldızları ve galaksileri oluşturan parçacıkları nasıl bir ortaya getirdiğini büyük bir ayrıntıyla görebilecek
Araştırmacılar bu sayede Einstein’ın uzay zaman hakkındaki Görelilik Teorisi’nin ve yerçekimine dair tespitlerinin hakikat olup olmadığını inceleyebilecek
Bu teorilerin yanlışlanması durumunda karanlık güç konseptine gerek kalmayacak Bunun yerine kozmosun gitgide daha süratli genişlemesini açıklayacak yerçekimi teorilerine odaklanılacak