Alman kamu televizyonu ZDF, ABD gazetesi Washington Post ve İsviçre kanalı SRF’in Şubat ayında ortaya çıkardığı ve ABD Merkezi Haberalma Teşkilatı (CIA) ile Almanya Dış İstihbarat Servisi’nin (BND), 1970-1993 yıllarında 130 hükümeti, orduyu ve istihbaratı dilemesine dair evraklarda Türkiye kıymetli bir rol oynuyor.
DW Türkçe’den Elmas Topcu’nun haberine nazaran; Rubikon Operasyonu denilen ve ZDF’in Türkiye ile ilgili kısımlarını DW Türkçe ile paylaştığı dokümanlara nazaran, BND ve CIA’in dinleyebilmek için kırılabilir şifreyle ürettiği manipüle kripto aygıtları yıllarca sattığı Türkiye, Varşova Paktı ülkeleri için de kolay av haline geldi ve Doğu Almanya istihbaratı Stasi Türkiye’yi yıllarca dinledi.
BND ve CIA’in sahibi olduğu Crypto AG’nin ürettiği ve inançlı diye satılan manipüle edilmiş aygıtların Ortadoğu’daki en değerli müşterileri Suudi Arabistan, İran, Irak, Suriye, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Umman, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’ydi. Afrika’da ise Mısır, Cezayir, Libya, Fas, Tunus, Etiyopya, Fildişi Kıyıları, Nijerya, Tanzanya ve Güney Afrika’ydı.
Güney Amerika’da aygıtları Arjantin, Şili, Brezilya, Kolombiya, Meksika, Peru, Uruguay, Venezuela satın alırken, Crypto AG’nin Asya’daki müşterileri Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Burma, Filipinler, Malezya, Tayland, Japonya, Güney Kore, Endonezya ve Mauritius oldu.
BND VE CIA TÜRKİYE DAHİL NATO ÜYELERİNİ DE DİNLEDİ
Ancak BND ve CIA, dinlemek üzere manipüle ettiği aygıtları İrlanda, İspanya, Portekiz, İtalya ve Türkiye üzere NATO üyesi ülkelere satmaktan ve onları da dinlemekten çekinmedi.
ZDF’in araştırmasına nazaran 1972 yılında CX52 kripto aygıtlarından alanlar ortasında Şili de vardı. Bu aygıtların alınmasıyla birlikte CIA, ülkede bir sene sonra yapılacak kanlı askeri darbe konusunda adım adım haberdar oldu ve gelişmeleri darbenin başarılı olması için yönlendirdi.
Gizli servis evraklarına nazaran 1973’te kanlı bir darbe ile askeri diktatörlüğün işbaşına gelmesi için ipleri çeken, devrin ABD Lideri Richard Nixon’un güvenlik danışmanı ve daha sonra dışişleri bakanlığı vazifesine gelen Henry Kissinger’dı. 17 yıllık askeri diktatörlük periyodunda Şili’de 30 bin insan tutuklandı, 1 milyon kişi ülkesinden kaçmak zorunda kaldı. 3 bin kişi de ya öldürüldü ya da kayıp.
Aynı halde Arjantin’deki kanlı diktatörlükte de gidişatta BND ve CIA belirleyici oldu. Manipüle edilen kripto aygıtlar sayesinde her iki istihbarat ülkedeki insan hakları ihlallerini biliyordu ve engellemedi. 30 bin kişinin hayatını kaybettiği diktatörlük periyodunda, her hafta askeri uçakların havalandığı ve azap yapılan muhaliflerin havadan Atlantik Okyanusu’na atıldığı bilgisi hem CIA hem de BND tarafından yapılan dinlemelerde kayda geçti.
“DÜNYA ÇAPINDA PEK ÇOK SUÇA ORTAK OLDULAR”
Oğlu Carlos 1977’de kaçırılan ve bir daha ondan haber alamayan, Arjantin’deki kayıpların bulunması için annelerin kurduğu inisiyatif Plaza de Mayo’nun öncülerinden Nora Morales de Cortinas, dünya çapında hükümetlerin Arjantin’deki azaptan ve kaçırılmalardan haberdar olduğunu ve engellemediklerini söyleyip, onları suça ortak olmakla suçluyor. “Dokuz yıl süren diktatörlükle işbirliği yaptılar. Kiliselerin dahil olduğu, sivil, askeri ve ekonomik bir diktatörlüğün işbirlikçileri oldular” diye konuşuyor.
ZDF’in ulaştığı evraklara nazaran, Arjantin’deki askeri diktatörlükle yeterli ilgilerine karşın, 1982 yılında Arjantin Ordusu’nun İngilizlerin idaresindeki Falkland Adaları’na operasyon düzenlemesi ile başlayan savaşta ise BND ve CIA, İngiltere’nin yanında yer aldı. Ülkenin Falkland Savaşı’ndan galip çıkmasını sağlayacak bilgileri İngiltere’ye, manipüle edilmiş aygıtlarla haberleşen Arjantin birliklerini dinleyen BND verdi. 323 kişinin hayatını kaybettiği Arjantin savaş gemisi Belgrano’nun batırılmasına götüren karar için Londra’ya verilen istihbaratın da BND’den gittiği belirtiliyor.
TÜRKİYE’DEKİ OLAYLAR ENGELLENEBİLİR MİYDİ
BND’nin “Rubikon” ve CIA’in “Minerva” olarak isimlendirdiği ortak dinleme operasyonu müddetinde Türkiye’de de çok sayıda katliam, suikast ve darbe düzenlendi. Her iki istihbarat bunlardan ne kadar haberdardı ve gidişatı ne kadar etkiledi?
DW Türkçe’ye konuşan gazeteci müellif Ömer Laçiner, “BND ve CIA’in 1970-1993 devrinde Türkiye’de meydana gelmiş olaylara dair Türkiye Cumhuriyeti’nin ‘işine yarayacak’ istihbaratı ona verdiğini, buna karşılık -eğer edindi ise- Türkiye demokratik kamuoyu için bedelli bilgileri kendine sakladığını kuvvetle varsayabiliriz. O pahalı bilgiler kelam konusu vakit diliminde yaşanan vahim olayları önleyebilecek nitelikte miydi, bilemeyiz” değerlendirmesinde bulunuyor.