Kars'ın Sarıkamış ilçesinde, baraj suları altında kalacağı için kısa müddette meskenlerini boşaltmaları istenen Karakurt köylüleri isyanda.
Karakurt, Kars'ın Sarıkamış ilçesine bağlı bir köy… İlçe merkezine 26 kilometre uzaklıkta, Erzurum-Kars-Iğdır karayolu üzerinde sevecen bir köy. 1600 nüfuslu, 150 hane. İçinde 2 cami, iki okul, sıhhat ocağı, 1 taziye meskeni bulunuyor. Tarihi çok eskilere dayanıyor. 2000 yıllık bir kilisenin yanı sıra kültür varlığı kabul edilen yöreye mahsus binaları var. Ama yakında yok olacak.
KÖY SULAR ALTINDA KALACAK
Aras ırmağı üzerinde inşa edilen, gövde uzunluğu 142 metre yüksekliğinde, asfalt çekirdekli kaya dolgu baraj tipinde Türkiye’de inşa edilecek birinci baraj özelliğini taşıyan Karakurt Barajı'nda su tutulmaya başlandı. Barajla Iğdır Ovasının sulanması ve ve Hidro Elektrik Santralında yılda 345 GWh civarında elektrik üretilmesi planlanıyor.
Ama baraj nedeniyle köy yakında sular altında kalacak. Köylüler yıllardır baraj nedeniyle gayretlerini sürdürüyor. Fakat şimdiye kadar sonuç alamamışlar.
“DİNLEYEN KİM”
Köyde tescilli kültür varlığı olarak kabul edilen 20 tarihi ev ve kilise de bulunuyor. Kanun buralara çivi dahi çıkılamayacağını söylüyor lakin köylülerin anlatımıyla: “Dinleyen kim!”
Köylüler, barajı yapan firma ile evvel ruhsatsız taş ocakları nedeniyle, sonra da kamulaştırma bedeli yüzünden karşı karşıya gelmişler.
Köylüler, köyde hareket yapmışlar, şantiyeyi basmışlar, Meclis’e kadar gidip kaygılarını anlatmışlar, 24 Haziran seçimleri öncesi “oy vermeye gitmeyeceğiz” diye pankart bile asmışlar ancak sıkıntılarına deva bulamamışlar.
Köylülerin yarısı parasını almış, yarısı alamamış. Kendilerine verilen para ise taşınmazlarının ederi değil. Kıymet biçilemeyecek olan şey meskenleri, tarlaları, ağaçları, işyerleri yani velhasıl hayatları. Artık kısa müddette meskenlerini boşaltmaları isteniyor. Söylediklerine nazaran, yeni yerleşim için kendilerine gösterilen yer ise dağ başında ve elektriği, suyu olmayan bir yer…
İşin trajik yanı ise köyde 65 yaş ve üstü beşerler var. Koronavirüs salgınında nasıl meskenlerini boşaltacaklarını, nereye gideceklerini bilmiyorlar. Lakin kaymakamlık ve jandarma yetkilileri “Boşaltmazsanız zorla çıkarırız” diyor.
Köyde kamulaştırma yapılmayan yerler de var ve bunlar da su altında kalacak. Firma koronavirüse karşın çalışmalarını sürdürürken, hukuk, virüs nedeniyle durdu. Köylülerin meskenlerinde keşif dahi yapılmadı.
“EYLEMDE GÖZE BATANLARLA ANLAŞTILAR”
Köy halkından Yavuz Ejder, hukuksuzluk yaşandığını söyleyerek, birebir yerdeki dükkanlar, meskenleri ve tarlalara farklı fiyatlar biçildiğini belirtiyor:
“Bazı vatandaşları Ankara’ya çağırıyorlar. Aksiyonda göze batanları seçtiler, anlaştılar. Başkaları ne olursa olsun dediler.”
ÇOCUKLAR SORUYOR: BİZ NEREDE OKUYACAĞIZ
Çocuklar koronavirüs nedeniyle okula gidemiyordu. EBA TV’den eğitimlerini sürdürmeye çalışıyor lakin artık gidecek okulları da kalmadı. Okuldaki tüm eşyalar taşındı ve artık eğitim yuvası sular altında kalmayı bekliyor. Çocuklar ise “Baraj geldi, eşyalarımızı götürdüler. Okul da vermediler. Biz nerede okuyacağız? Hoş bir okul, eğitim ve kendimizi gelecekte daha parlak görmek istiyoruz” diyor.
“ENGELLİ ÇOCUK, ANAM VE 3 KARDEŞ 60 BİN LİRAYLA NE YAPACAĞIZ”
Engelli çocuğu olduğunu belirten bir köylü, 3 aile yaşadıklarını ve konutlarına 65 bin lira verildiğini kaydederek, kederini şöyle anlatıyor:
“Yaşlı anam, 3 kardeş, engelli çocuk. 60 bin lira vermiş, su geldi ağzımızda, jandarma kapımıza dayanıyor. Biz ne yapacağız?”
KADINLAR REAKSİYONLU, ‘NEREYE GİDELİM’ DİYE SORUYOR
Köylü bayanlar da duruma yansılı. Evine 80 bin lira kıymet biçilen bir bayan, “Bu parayla nereye çıkacağım. Habire gel çık, gel çık. Sen ver hakkımı ben çıkayım” diye yansısını gösteriyor. Kendi ektikleriyle muhtaçlıklarını karşıladıklarını lisana getiren öbür bir bayan da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a seslenerek, “Bizi Suriyelilerden beter duruma koydu” ifadesiyle durumlarını anlatıyor.
YOKLUKTAN KIZ ÇOCUĞUNU OKULDAN ALMIŞ
İnternet olmadığı için erkek çocuğunun 2 aydır eğitiminden uzak kaldığını ve kız çocuğunu da yokluktan okuldan aldığını söz eden öteki bir bayan ise şunları söylüyor:
“Bu nasıl devlet. Zenginin peşine gidiyor, gerisini de yakıyor. Avukat birleşti şirketle ocağımızı söndürdü. Biz çıkmıyoruz. Kanunsa çıkmıyorum. Zati badana vurdum konuta.”
“BAKANLIĞA ÇIKACAĞIM, VEKİLLER GELMİYORLAR”
Torunlarıyla ortada kalan bir bayan ise devletin kendilerine el uzatmasını istiyor:
“11 nüfus. Bunlarla nereye gideyim. Her gün ölüne kadar bir gün öleyim. Beni bir gün vurun. Bir ekmek olmuş 1.5 milyon. Devlet bana baksın. Niçin İran’a Suriye’ye bakıyor. Tarihi meskenlere tutmuşlar yıkım yazmışlar. Ben bakanlığa çıkarım, vallaha bakanlığa çıkarım. Vekiller gelmiyorlar. Oyumuzu vermişiz gelmiyorlar.”
EKMEK KAPILARI DA ELLERİNDEN GİDİYOR
Köylünün işyerleri de sular altında kalacak. Yavuz Ejder, kendi işyerine gereken kıymetin verilmediğini vurguluyor. Esnaf Cuma Gültekin yalnızca bir dükkana 22 bin lira verildiğini ve durumun hukuksuz olduğunu söyleyerek, sıkıntısını anlatıyor: “22 liraya kapı pencere alınmaz. Bu devlete bu kadar vergi verdik, askerlik yaptık. Bu devletten yana hiç mi vatandaşlığımız kalmadı?”
Başka bir esnaf ise kamulaştırılan dükkanlarda 122 kişinin ekmek yediğini açıklayarak, “Gönderin müfettişinizi, denetlesinler. Yerlerimiz bu kadar kıymetsiz mi?” diye soruyor.
CUMHURBAŞKANI'NA SESLENDİLER
Köylü şunları söylüyor:
“Kaymakam beyefendi, 4 gün müddetiniz var, dedi. Boşaltacakmışız. Boşaltmazsak jandarma zoruyla boşaltacaklar.”
“Devlet şu anda zenginin kelamına mi bakacak, yoksulun gözüne mi?”
“Koronavirüs var. Sizi komanda gelecek çıkartacak diyorlar. Paramız yok, konutumuz yok. Hastalık var, nereye gidelim.”
“Okul gidiyor. Cami gidiyor. Kalmış 15 konut. Ben ne yapacağım?”
“Cumhurbaşkanımız KOvid-19 salgını nedeniyle vatandaşımız konutta kalsın diyor, artık köy olarak boşaltılmamız isteniyor. Buraya kamulaştırma birinci girdiği vakit hakim ve heyeti FETÖ’cü çıktı. Hakimi içeri attılar. Bu vatandaş beni tersliyordu, seni içeri atarım diyordu. Sonra gelen düzeltir dedik, düzeltilmedi.”
“(65 yaşın üzeri) Beni çarşıya bile bırakmıyorlar, nereye gideyim. Çocuğun aklına gelse güler. Dağdaki çobanı getirsen bunu yapmaz.”
“Cumhurbaşkanımız bu işe baksın. Beşerler kentlere göçmesin, köylü mağdur olmasın.”
“Reis meskenden çıkmayın diyor, meskende 75 yaşımda anam var. Nereye gideceğim.”