Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyopatoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nuray Yazıhan ve takımı, kozmetik alanında yaygın kullanılan ve cilt kremlerine ‘nem tutucu, kırışıklık önleyici’ özellik katan ‘hyalüronik asit’i laboratuvar ortamında bakteri kullanarak üretmeyi başardı. Yazıhan, Türkiye’nin büsbütün yurt dışından ithal ettiği hyalüronik asitin yerli ve ulusal üretimine geçmeye hazırlanıyor.
Kozmetikte, estetik cerrahide ve doku mühendisliğinde yaygın olarak kullanılan hyalüronik asit, köpek balığı derisi, horoz ibiği, sığır göz bebekleri üzere çeşitli hayvansal dokulardan da üretilebiliyor. Cilt kremlerinde kullanıldığında, sudaki yükünün bin katına kadar nemi ciltte gizli tutma özelliği ile biliniyor. Dünyada süratle büyüyen hyalüronik asit pazarı 2005 yılında 1 milyar dolarken, 2016 yılında 7,2 milyar dolara ulaştı ve 2025 yılında 15,4 milyar dolar olması bekleniyor.
LABORATUVAR ORTAMINDA ÜRETİLDİ
Türkiye’de şimdi ticari üretimi olmadığı için yurtdışından ithal edilen hyalüronik asit, Nuray Yazıhan ve grubu tarafından laboratuvar ortamında üretildi. Yazıhan ve grubu, birinci denemelerini Osmangazi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ahmet Çabuk ve takımının başlattığı ‘bakteriden hyalüronik asit üretimi’ üzerinde çalışarak besin ve kozmetik alanlarında kullanıma uygun saf hyalüronik asit üretimini gerçekleştirdi. Yerli ve ulusal üretime geçmeye hazırlanan Nuray Yazıhan, “Hyalüronik asit daima dışarıdan aldığımız epey değerli bir unsur. Besin desteği olarak kullanılıyor, kozmetik alanda kullanımı kelam konusu artı tıbbi aygıtlarda ve tıbbi eserlerde çok fazla kullanım alanı var. Kullanım alanına nazaran elde etme prosedürleri ve üretim yolları çok farklılaşıyor, bu fiyata da yansıyor” dedi.
BAKTERİDEN ÜRETİM İNSAN TABİATINA DAHA UYGUN
Yazıhan, laboratuvar ortamında bakteriden ürettikleri hyalüronik asitin hayvansal kaynaklı üretime nazaran insan tabiatına daha uyumlu olduğuna dikkat çekerek, “Piyasada bulunan unsurlarda hayvansal kaynaklı olanlar da var ama hayvansal kaynaklı eserleri kullandığınız vakit bir alerjik tepki görme ihtimaliniz çok yüksek. Artı hayvan rastgele bir bakteriyel ya da diğer tıp bir enfeksiyon olabildiği vakit onu taşıma ihtimali de olabiliyor. O yüzden genelde bakteriyel olanlar ve saflaştırılanlar tercih ediliyor ve insan tabiatına daha uygun olanı bu. Artı kullandığımız bakteride biz rastgele bir genetik değişim yapmıyoruz” bilgisini verdi.
“2020’NİN BİRİNCİ 6 AYINDA ÜRETİME GEÇİLECEK”
2020 yılının birinci 6 aylık devrinde hyalüronik asitli besin desteği üretimine geçeceklerini söz eden Yazıhan, eserin GDO’suz bir besin desteği formatında satışa sunulacağını kaydetti. Besin desteğinin eklem meseleleri yaşayanlara yönelik olacağını lisana getiren Yazıhan, “Hyaluronik asit dediğiniz vakit akla hoşluk geliyor, bayanların vazgeçilmezi bu, cildiniz açısından çok kritik değerli bir dolgu gereci bu madde ama bunun yanı sıra Türkiye için düşünürsek, birçok beşerde eklem problemleri var ve kemik sıhhati açısından da çok kıymetli. O açıdan besin desteği olduğu vakit bizim toplumda birçok insanın, bilhassa bayanların aşikâr bir devir sonrasında destek olarak aldıkları vakit kemik sıhhatine tesir eden bir formülasyon olarak karşınıza çıkacak. Eklemlere özel bir halde yapılan besin desteği formülasyonu biçiminde yapacağız” dedi.
“KOZMETİK ALANINDA ÜRETİM İÇİN DAYANAK GEREKİYOR”
İthalata bağımlı bu maddeyi Türkiye’de üretmeyi başaran Yazıhan, kozmetik alanında hyalüronik asit üretiminin gerektirdiği finansal takviyesi bulamadığı için öncelikle besin desteği olarak üreteceklerini söyledi. Yazıhan, “Kozmetik dolgu unsuru yaptığınız vakit kullanacağınız hyalüronik asitin molekül yüküyle birlikte üretim kaideleri da değişecek, natürel bu çok önemli yatırımlar istiyor. Biz yapılan projelerde aslında kozmetik gayesiyle kullanılacak olanları da laboratuvar kaidelerinde üretmiş bulunuyoruz; ama üretim kurallarımız, imkanlarımız olmadığı için bunları ticarileştirme bahtımız maalesef yok. Doğal biz bir Teknopark şirketiyiz, doğal olarak imkanlarımız çok fazla değil. Burada gördüğünüz laboratuvar kaidelerinde üretim yapıyoruz. Bizim üretim yerimizin yalnızca besin desteği üretim ruhsatı var. Natürel ki kozmetik ruhsatı olabilecek bir üretim yeri kurabilirsek ileride niçin olmasın doğal ki bunu yapmayı da çok isteriz” diye konuştu.
“İNANILMAZ BİR PAZAR PAYI”
Söz konusu hususun kozmetik alanındaki bedelinin çok daha yüksek olduğunu vurgulayan Yazıhan, “Çok fazla kozmetik üreticisi var Türkiye’de; kremler üretiliyor ve kremler içerisinde bu maddeyi koyuyorlar ya da destekler yapıyorlar, dolgu yaptıran çok sayıda bayan olduğunu biliyorum ben, dudak dolgusu, göz altı dolgusu ya da öbür bir biçimde, kozmetik alanında inanılmaz bir pazar hissesi olan bir eserden bahsediyoruz. Türkiye’de yerelleştirilmesi kelam konusu olursa uygun kurallar sağlanırsa şayet, son derece ekonomik manada katkı sağlayacak bir eser halini alacaktır. Hem dışarı olan bağımlılık azalacaktır, artı bir katkı sağlayacaktır bu durumda” dedi.