Fransa’da üyeleri ölümsüz muamelesi gören ve süslü üniformalar giyip kılıç kuşanan Fransız Akademisi, hem yeni tip koronavirüsün hem de Kovid-19 hastalığının önüne eril ‘le’ artikeli koyan halkı ve medyayı uyardı: Dişil artikel ‘la’ kullanacaksınız.
Pek çok Latin lisanı üzere Fransızca’da da sözcükler dişil ve eril olarak ikiye ayrılır ve genel kurala nazaran eril sözcükler başa ‘le’, dişil sözcükler başa ‘la’ artikelini (tanımlık) alırken, yeni tip koronavirüsün neden olduğu Kovid-19 hastalığının dişil mi eril mi olduğuna dair tartışma çıktı.
Sputnik Türkiye’nin aktardıklarına nazaran; yaygın olarak Fransızlar hem yeni tip koronavirüsten hem de Kovid-19 hastalığından önüne eril ‘le’ artikeli koyarak kelam ederken, Fransızca ile ilgili sorunlarda bir numaralı resmi merci pozisyonundaki Fransız Akademisi (Académie Française) gidişata el koydu.
Websitesinden ‘bozuk kullanım’ başlıklı yönerge yayımlayan Fransız Akademisi, Kovid-19 için “Dişil kullanım tercih edilir. Kısaltmaya sahip olması gereken cinsiyeti geri vermek için tahminen de çok geç kalınmamıştır” ikazını yaptı.
Medyada ve sohbetlerde ‘le’ Kovid-19 denilmesine teessüf eden Fransız Akademisi, virüsün isminden kısaltılarak türetilen hastalık ismine tıpkı artikelin layık görülmesinin yanlış olduğunu lisana getirdi.
Kovid’in koronavirüs hastalığının kısaltması olduğunu belirten Fransız Akademisi, Fransızca’da kısaltmaya cinsiyetini verenin sözcüğün kökü olduğunu, bu örnekte hastalığın (la maladie) artikeli dişil olduğu için kısaltamının artkelinin de dişil, yani ‘la’ olması gerektiğini izah etti.
Doğru kullanımı Fransızlardan evvel bulmuş gözüken Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), baştan beri Fransızca açıklamalarında ‘la’ Kovid-19 diyor.
Kanada’da da Başbakan Justin Trudeau ve hükümetin Fransızca açıklamalarında dişil artikel kullanılageliyor.
Kanada’nın Frankofon eyaleti Quebec’in Fransız Lisanı Konseyi da dişil artikel kullanımı tavsiye etmişti.
Kraliyet İspanyolca Akademisi, Fransız Akademisi ile birebir dilbilgisi mantığından hareketle tıpkı tavsiyede bulunmuştu.
Muhafazakarlığıyla meşhur Fransız Akademisi’nin üyeleri yüzyıllar boyunca ölümsüz muamelesi gören yaşlı erkeklerden oluştu.
Hala geleneksek süslü üniformalar giyip kılıç kuşanan akademi üyeleri ortasına fakat geçen yıl genç yaştakiler ve bayanlar da kabul edilmeye başlandı.