Sözcü gazetesi müellifi Çiğdem Toker, “Demek 1 milyar dolar için” başlıklı yazısında Kanal İstanbul’un maliyetini kaleme aldı.
Kanal İstanbul’la ilgili yapılan açıklamaları irdeleyen Toker, söylenilen sayının gerçeği yansıtmadığını söyledi.
“75 MİLYAR NERE, 145 MİLYAR NERE”
Çiğdem Toker, şunları kaydetti:
“Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, Kanal İstanbul'un yılda 1 milyar dolar getireceğini açıklamış. 1 milyar dolar bugünkü kurla 5 milyar 800 milyon TL. Dayanılmaz para. Milleti düşünmek bu türlü olur. İçme suyu sağlayan bir barajın su veremez hale gelmesi, beş köyün ortadan kalkması, soluduğumuz havaya yıllarca hafriyat tozlarının karışması, kulakları sağır edecek bir gürültünün yıllarca sürmesi, binlerce ağacın kesilmesi, tarihi yarımadanın geri dönüşü imkansız biçimde bozulması, nedir ki bu gelirin yanında.
Kaldı ki, başta Osmangazi Köprüsü olmak üzere, İstanbul Havalimanı, Zafer Havalimanı üzere garantili altyapı projelerinin bütçeye sağladığı gelir konusunda ülkeyi yönetenlerin muazzam varsayım başarısı (!) hepimizin malumu. Bütün Yap İşlet Devret projeleri, kent hastanelerinin dayandığı Yap Kirala Devretlerin, her yıl bütçeye oluk oluk gelir akıttığını artık hepiniz biliyorsunuz.
Kanal İstanbul'un etüt projesi Yüksel Proje'ye 35 milyon TL'ye ihale edilmişti (21/b yöntemi ile). Günlerdir tartıştığımız ÇED işini Çınar Mühendislik A.Ş'ye, Yüksel Proje'nin verdiğini, şirketin onursal liderinin yeniden AA'ya yaptığı açıklamadan öğrenmiştik. 35 milyon TL'den Çınar Mühendislik'in ÇED raporu için aldığı bedeli ise bilmiyoruz.
Ama bildiğimiz bir şey var ki o da ÇED raporunda yazılı olan 75 milyar TL'nin Kanal İstanbul'un gerçek yatırım maliyeti olmadığı. Bu sayının günümüz şartlarında hiçbir manasının kalmadığı.
75 milyar TL, bugünkü kurla 12.7 milyar dolara karşılık geliyor.
Daha evvel yazdım. Bakanlık Altyapı Genel Müdürlüğü'nün Temmuz 2018 tarihli sunumunda Kanal İstanbul'un toplam maliyeti 20 milyar dolar görünüyor. Bu sayının 15 milyar dolarını üretim; 5 milyar dolarını ise altyapı deplasmanları ve ulaşım sistemleri oluşturuyor.
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Erdoğan dün TBMM'deki küme toplantısında 75 milyar TL'yi tekrarladı. Ne var ki daha iki gün evvel Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Turhan bu bahiste AA'ya şöyle demişti:
‘Projelendirme sonrası üretim maliyetini toplam 15 milyar dolar, inşaat maliyetini ise 10 milyar dolar olarak belirledik.’
Bu da 25 milyar dolar yani 145 milyar TL demek. 75 milyar nere, 145 milyar nere.”
“KİM NASIL İNANSIN, NEDEN İNANSIN BU RAKAMLARA”
Toker, sayıları da aktardığı yazısında şunları kaydetti:
“Kafanız karışmış olabilir. (Karışmaması zor). Özetlemek gerekirse ortada resmiyeti olan üç başka yatırım maliyeti var:
– Çınar Mühendislik ÇED raporunda: 75 milyar TL – 12.7 milyar dolar
– Ulaştırma Bakanlığı Temmuz 2018 sunumunda: 20 milyar dolar
– Bakan Cahit Turhan'ın açıklaması: 25 milyar dolar
Bu ortada not düşelim: 25 milyar dolar (145 milyar TL) 2020 bütçesinde öngörülen açık sayısının 5 milyar TL üzerinde.
Özetle, daha yatırım maliyetini hesaplayamadıkları, bilemedikleri bir projenin yılda 1 milyar dolar gelir getireceğini söylüyorlar. Kim nasıl inansın, neden inansın bu sayılara.”
“KANAL İŞLETME GELİRLERİNİN YANI SIRA…”
Sözcü müellifi Çiğdem Toker, yazısını şöyle sürdürdü:
“Öte yandan üstte belirttiğim 2018 tarihli (kamuoyuna açıklanmayan) bakanlık sunumunda gelirlerin yatırımı karşılama oranının çok düşük olduğu belirtilmiş. Yap-İşlet-Devret modelinin uygulamasının olmadığı görüşüne yer verilen bu sunumda kanal işletme gelirlerinin yanı sıra ‘diğer beklenen gelirler’den kelam edilmiş. Ne mi onlar?
‘Kanal etrafında geliştirilecek kentleşme faaliyetlerinden elde edilecek gelirler, Güç üretim geliri, yapay adalardan sağlanacak gelirler, Marina-Liman gelirleri, Lojistik Merkez gelirleri, vb.’
Sayın Bakan muhakkak ki bu kademede bu gelirlerden kelam etmeyi uygun bulmuyor. ‘Kanal etrafında geliştirilecek kentleşme faaliyetleri’, TOKİ'nin oradaki kamu topraklarında arsa üretim uygulamasını kapsıyor zira.”