Diyanet İşleri Başkanlığı, Toplu Konut İdaresi’nin (TOKİ) toplumsal konut projeleriyle ilgili bir soruya, bu projelerde konut satmak için kullandırılan kredilerin “faiz getirisi elde etmek hedefi taşımadığı” yönünde karşılık verdi.
Diyanet, kelam konusu projeden yararlanmanın “caiz” olduğunu söyledi.
“EV SAHİBİ OLMASINA YARDIMCI OLMAK…”
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Konseyi, “Toplu Konut Yönetimi (TOKİ) tarafından uygulanan Toplumsal Konut Projesinin dini kararı nedir” sorusuna yanıt verdi.
Kurul verdiği karşılıkla, kredi kullandıran kamu bankalarının amacının “faiz geliri elde etmek” olmadığını, vatandaşların “ev sahibi olmasına yardımcı olmak olduğunu” savundu.
Söz konusu fetvayla birlikte tartışmalar da başladı.
İSMAİLAĞA NE DEDİ
Öte yandan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da evvelki gün İsmailağa cemaatinin başkanı Mahmut Ustaosmanoğlu’nun oğlu Ahmet Ustaosmanoğlu ve halefi olarak gösterilen Hasan Kılıç’ı ziyaret etmişti.
Diyanet’in fetvası ve Erdoğan’ın İsmailağa cemaatine ziyareti konuşulmaya devam ederken, İsmailağa’nın da, Diyanet’in “faiz” konusundaki açıklamasından haftalar evvel mevzuyu toplumsal medya hesaplarında detaylı halde konuştuğu ortaya çıktı.
İsmailağa Cemaati’nin Fıkıh Konseyi Üyesi Fatih Kalender, İsmailağa Net’teki programında, konuyla ilgili yetkililer görüşüldüğünü ve ayrıntılı bir araştırma yaptıklarını belirtti.
Öte yandan, İsmailağa’cıların görüşü, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, “Din adamı diye ortaya çıkıp bayanla ilgili dinde yeri olmayan içtihatlarda bulunuyorlar. Zira İslamın güncellenmesinin gerektiğini bilmeyecek kadar da aciz bunlar. İslamın kararlarının güncellenmesi vardır. Siz İslamı 14-15 asır öncesi kararlarıyla kalkıp da bugün uygulayamazsınız” sözlerini hatırlattı.
Fatih Kalender, hususla ilgili olarak şunları söyledi:
“Yetkili olan, Emlak Konut’la, TOKİ’yle birebir irtibatı olan, orada üst seviyede olan bireylerle de bununla alakalı bir kadro görüşmeler yaptık. İslam fıkhında bir kural vardır; akitlerde prestij lafza değil manayadır. Faiz haramdır lakin faizin ismine faiz dememek faizin haramlılığını ortadan kaldırmaz. Vade farkı caizdir. Caiz olan bu sürece faiz tabirini kullanmak da bunu vade farkından çıkarmaz. Helal olan bir sürece haram sözünü kullanmak onu faiz pozisyonuna sokmayacağı üzere faize kar hissesi demek de onu helal yapmayacaktır. Burada sözlerden daha fazla art planda yatan işleyiş nedir, bu bizim için kıymetli olandır. Bu hususa takılmamız gerekir.”
“Akit muallak bırakılıp da sizin ödeyeceğiniz vakte nazaran şekillecenek olsaydı bu bir sorun olurdu. Lakin bu şuna benzeri: Önünüzdeki tableti satın almak istiyorum. 10 ay vadeli diyorum. Kaça satarsın, alıyorsun eline hesap makinesini. Peşin fiyatına 10 lira, ben yüzde şu kadar fark koyarım aylığına. İşte çarpı 10, eşittir 110 çıktı. Sana 110 liraya satarım diyorsun. Ben o 110 lirayı bilirim, yapmış olduğun kriterleri, hesabı bilmem, o beni hiç ilgilendirmez. Sen sattın mı sattın, ben de aldım dedim mi dedim. Bitti. İki iradenin birleştiği durum.”
“Karşımıza 3 şık var. 1. şık TOKİ’ye dair. Satışı yapan TOKİ. Kimse kimsenin namına TOKİ’ye para vermiyor. Yalnızca tahsildarlılığını bir bankaya verip, o yapacağı tahsildarlık sonucunda komite alıyor. Bu 1. şık. Bize anlatılan böyle… Böyleyse bir düşünce yok. 2. şık: Yeniden tek bir akit yapıyorsunuz; TOKİ ile yapıyorsunuz lakin banka üzerinden yaptırıyoruz o akdi. Ve her ikisi de yüzde yüz devlet kurumu olmak kaydıyla, siz akdi işverenden, yani asıl devletten satın alıyorsunuz. Lakin devlet kendi üniteleri ortasında bir yerden parayı alıp, öbür yere parayı vererek destekliyor. Bu da beni ilgilendiren bir durum değildir. Ben netiecede tek bir fiyatı bilirim. Vereceğim fiyat sabittir. Bunda da bir kasvet olmayacaktır. Ancak şayet 3. şık olursa, yani ben devletin kurumu olan TOKİ ile akdi yapıp bitirip daha sonradan ikinci bir kurum olarak bankayla ikinci bir akit yaparsam, faiz akdi, bunların işverenlerinin bir olması sonucu değiştirmez, bu caiz olmaz. Mevcut sistemin 1. anlattığım halinde olduğunu iletti yetkililer. Velev ki, 2. Şıkta da bir sorun olmayacağı aşikardır. 3. şık olursa bu bir sorundur.”
“BU DURUMDA FIKHEN RASTGELE BİR MAHSUR LAZIM GELMEYECEKTİR”
Fatih Kalender, mevzuyla ilgili öteki bir görüntüsünde ise şunları söz etti:
“Konuyla alakalı sistem içinde etkin, üst seviyede görev yapan kimi arkadaşlarla bir vesileyle görüştüğümüzde, mevzuyu biraz irdelediğimizde bize şöyle söylediler: Bahsedilen iki banka ki bunlar kamu bankası, bunlar kredi vermeyecekler. Bunlar yalnızca TOKİ’nin tahsildarlığını yapacak.
Vadeyi yapan kurum bizatihi meskeni satan kurumun kendisidir. Yani Toplu Konut İdaresi’dir. Pekala, bunların (bankaların) görevi nedir? Parayı sizden alacaklar ve parayı tekrar sizin namınıza kuruma verecekler. Bu süreci yaptıklarından ötürü kurul alacaklar ve bu sabit bir kurul. Makul bir komite sayı olarak. Burada sizin borçlu olduğunuz kurum TOKİ olacak, tabi bize anlatım bu formdadır.”
Ev fiyatıyla ilgili vadeyi TOKİ’nin kendisinin yapacağını tekrar eden Kalender, TOKİ’nin “Bu vadeyi git falan banka üzerinde öde” dediğini zira TOKİ’nin bir veznesinin olmadığını aktardı. “Bu durumda fıkhen rastgele bir mahsur lazım gelmeyecektir. O kurumun faizli bir kurum olmasının bir kıymeti yok” diyen Kalender, isteyenlerin kuraya girebileceğini vurguladı.