Kuzum… Corona belası olmasaydı Mayıs başında düğünümüz vardı. Erteleyeceğiz artık…
Torun mürüvveti görmek öbür vallahi. Geç olsun güç olmasın artık canım, aman şu musibet bitsin de…
E, tabi gelinlik değerli mevzuu… Gelin kızımız da pek bir heyecanlı. Ay, hangi modacı olsun, ay kime diktirsek gelinliği diye konuşuldu tabi epey.
Ayol, bu modacı kavramı da yeni moda!
Yahu bildiğimiz terzi…
Modacı deyince bu türlü bir havalı mı oluyor bilemedim artık? Aslında biz Türkler terziliği bile yeni öğrendik canım. Osmanlı’da bu mesleği Museviler ve Hıristiyanlar yapardı…
Meraklıydım bu işlere, tarihini de bilirim yani… II. Abdülhamit zamanında Rum ve Ermeni cemaatlerinin kızlar için açtıkları sanat okulları kısa vakitte sonuç verdi; bu okullardan çıkan terzi kızlar, İstanbul’u kısa vakitte İslam dünyasının bayan moda merkezi haline getirdi.
Ayol bugün sıkça kullanılan başörtüsünü “icat eden” Şule Yüksel Şenler Hanım da Ermeni usta yanında yetişmedi mi?
Bizde birinci terziyi İstanbul’da 1913’de Behire Hanım açtı: Biçki Yurdu Terzihanesi…
Cumhuriyet döneminde modernleşmeyle devlet dayanaklı çeşitli enstitüler ve biçki-dikiş kursları açıldı.
Bizim çocukluğumuzda yerli malı kullanmaya herkes itina gösterirdi. Sümerbank eserlerini küçümsemek kimsenin haddi değildi.
Ayol modacılar Kız Enstitüsü okullarının öğretmenleriydi. Modellerde kız öğrenciler!
Sonra sonra bozuldu kültür. 1950’lerde Amerikan naylon çorabı bunun sembolü oldu kuzum. Bundan sonra Amerikan özentiliği başladı.
Ardından gazino kültürü terziliği epey büyüttü.
Terzi Mualla, Terzi Lütfiye, Terzi Suat Aysan, Terzi Faize ve Sevim’in yanı sıra en ünlüsü Terzi Refia Övüç’tü…
Benim tanıdığım Mualla Özbek idi…
Çocuktum lakin dün üzere hatırlıyorum. Tanıştığımızda 55 yaşında filandı, 1960’lar…
Terzi Mualla Özbek vakti vaktinde o kadar meşhurdu ki, Beyoğlu’ndaki Mısır Apartmanı’ndaki kapısında sıraya girerdi herkes, bırak gelinlik diktirmeyi, randevu olmak bile güç işti.
Araya hatırlı dostlar sokulurdu o derece…
Dur ayol anlatayım…
TERZİ MUALLA GİBİSİ GELMEDİ
Canan Yaka’yı bilirsiniz. O da pek meşhurdur; ancak o temel Kadir İnanır ile uzatmalı nişanlılığından meşhurdu. Annesi ise mesleğinin ustasıydı. Sosyetenin gözdesiydi; “sosyete terzisi” diye nam salmıştı zati.
Çevresi çok genişti, periyodun kabadayılarına filan da pek yakındı.
Baya bir olaylar filan… Canan Yaka’nın birinci eşi Selçuk Ural kayınvalidesini şöyle anlatmıştı:
“Mualla Hanım başkandı. Canan’dan ayrılacağım sırada, ‘Ayrılma (Mualla Hanım) seni mahveder, hiçbir yerde çalıştırmaz’, dediler. Yaşım daha 27. Fahrettin Aslan, ‘Ben sana iş veremem’, Oflu Osman ‘Ben seni çalıştıramam’, dedi. Mesela bir sabah kahvaltısında, Nejat Eczacıbaşı, Rauf Tamer, Erol Simavi üzere isimlerle karşılaşmak sıradandı. Mualla Hanım’a bakanlar mı, başbakanlar mı gelmezdi… Mualla devlet içinde devlet üzere, enteresan bir bayandı; erkek üzereydi…”
Ana- kızın ismi MİT raporlarında bile geçti daha ne olsun… Yazmayım artık detayları genç gazeteciler üzere atmasınlar beni de mahpusa şu yaşımda…
Konuyu değiştireyim çabucak… Türkiye’nin birinci “couture” atölyesini kuran Terzi Mualla efsaneydi. Niçin hayatı film yapılmaz sanki?
YILMAZ GÜNEY’İN DÜĞÜNÜ
Hiç unutmam sene 1967, 30 Ocak’tı. Soğuktu çok. Yılmaz Güney ile Nebahat Çehre’nin düğünündeydik.
O meşhur gelinliği Terzi Mualla dikti işte; ne paraydı lakin 10 bin lira diye duymuştuk; bilmiyorum artık!
Fakat gelinlik, şahaneydi… Nebahat Çehre beyazlar içinde peri kızı üzereydi kuzum.
Ayol, hala o denli ya… Maşallah, suphanallah!
Yıllar eskitemiyor, stili, hali, hoşluğu zarafeti hiç eksilmedi de arttı güya…
Velhasıl…
Terzi Mualla kimleri kimleri giydirmedi ki?
Assolistler mi desem, hoşluk yarışlarına katılan kızlar mı desem. Yahu Yeşilçam sinemalarının artistlerini giydirmeyi bırak sinema yapımcılığı yaptı hatta.
Bir de… “Ölümsüz Aşk” sinemasında oynadı biliyorum, sene 1986.
Sonraları… Erkan Özerman “Mualla Özbek” ismine bir defile düzenledi; aklımda kalmış; sene 1991, Pera Palas’da oldu. Zamanında Terzi Mualla’nın kıyafetlerini giyen Gönül Müellifler, Suna Selenler, Nebahat Çehreler, Sibel Hükümranlar, Lale Belkıslar filan podyuma çıktı. Biz gidemedik lakin Ankara’daydım artık…
Ne günlerdi… Hey gidi hey…
Kızı Canan, Semra Özal’a filan çok yaklaştı lakin annesi Mualla Hanın kadar “diplomat terzi” olamadı maalesef… Zaten o artık annesi üzere terzi değil, “moda tasarımcısı” idi…
Terzilik gözden düşen meslekti. Moda olan modacılıktı!
TERZİLİK PEYGAMBER MESLEĞİ
Kuzum terzilik peygamber mesleğidir; birinci terzi Hz. İdris’tir. İğne iplikle kumaştan kendine elbise yapan birinci kişidir.
Hz. İdris’e o yüzden de “terzilerin piri” denir, o derece…
Kimse utanmazdı ayol terzilikten, sonradan çıktı bu modacılar!
Çoğu iğneye iplik geçirmeyi bilmez, sökük dikemez…
Sorsan en büyük modacılar hepsi!
Gerçi Allah için hakkını verelim, dağ üzere mesleğinin ardında duranlar yok değil.
Mesela… Yıldırım Mayruk Beyefendi apayrıdır.
İYİ TERZİ OLMAK ŞART
Pek severim… Çok kalitelidir, kibardır, sıktır, derin adamdır vesselam!
Tam İstanbul beyefendisi hani…
Hiç utanmaz terzilikten, ayol zati utanılacak ne var, gurur duyulması lazım.
Ona da daima sorarlar, modacı mısınız yoksa terzi mi?
O da daima der, “Herkes modacıyım diyor. Terzi olmak hakaret kabul ediliyor bana da o denli saldırıyorlar. Ben ise iftihar ederek terziyim diyorum zira ben güzel dikiş dikiyorum. Ve kendimi de daima yeniliyorum ve işime yatırım yapıyorum. Bugün hâlâ zirvedeysem bu kendimi yenilediğim içindir. Modacıysanız, bir atölyeniz varsa âlâ bir dikiş vermek zorundasınız. Dünyada modacı diye bir tabir yok. Dizayner, cuturiyer var. Onlar dikiş de biliyorlar çizmesini de biliyorlar. Bunların en büyüklerinden birisi de Yves Saint Laurent’tir.”
Yıldırım Mayruk Beyefendi, kendisini hep “dikiş ustası”, “terzi” olarak tabir etti.
Türkiye modasına damgasını vurdu ayol. “Ben bu mesleğe 50 yılımı verdim” dedi.
Yalan mı?
E, yoruldu tabi, biraz da sıkıldı da; sükunete gereksinimim var artık dedi birkaç yıl evvel Kıbrıs’ta bir arsa satın aldı biliyorum, orman içinde yaşamayı seçti.
Gelip gidiyor galiba epeydir duymadım gerçi.
Hatta…
Birkaç yıl evvel 50 yıllık birikimini müzayedeye çıkardı; Pera Mezat Müzayedecilik, Dedeman Oteli’ndeydi.
Tablolarından, mobilyalarına, şamdanlardan sofra gruplarına kadar en değerlileri müzayededeydi.
Oradaydık bizde, hem hüzünlü hem unutulmaz bir geceydi!
Sonuçta şekerim kendilerine “modacı” deseler de uygun bir terzi olmadan modacı olunmaz. Biz bu yaşta bunu biliriz…
Emine Erdoğan Hanımefendi’yi giydirdiğini söyleyen Tanju Babacan üzere gençleri hiç tanımıyorum, “kızıl sakal” diyorlarmış.
Neyse beni bırakırsanız kitap müellifim bu mevzuda…
Bu yazıyı yazmak hiç aklımda yoktu. Ekranlardan tanıdığım ve pek sevdiğim Nur Yerlitaş’a nasıl üzüldüm anlatamam. Her Arap bayanı üzere çok hoş gözleri vardı, sımsıcak bakıyordu. Toprağı bol olsun…
Hürrem Elmasçı