Ukraynalı yetkililer geçen hafta Kiev’de CIA’yle yapılan ortak operasyonda üst seviye bir IŞİD kumandanını tutukladıklarını duyurdu. Görünüşe nazaran kelam konusu kişi Ukrayna’yı mesken tutan birçok IŞİD kumandanından biri.
IŞİD’in savaş bakanı yardımcısı ve “özel harekat” ve nezaretten sorumlu birliğin başı olduğu anlaşılan Gürcistan doğumlu komutanın her yerde eli olduğu argüman edildi: “kafirlerin” infazı, halkın önünde baş kesme, yabancı ülkelerde terör operasyonları.
Ayrıca geçen cumaya kadar meyyit olduğuna dair de bir üne sahipti.
Independent’ta yer alan haber tahlil şöyle:
El Bara Şişhani’nin dramatik bir halde Kiev’deki mahkemenin sanık koltuğunda yine ortaya çıkması yalnızca ne kadar canlı olduğu gerçeğiyle şok edici değildi.
Mucizevi dirilişindeki ayrıntılar ortaya çıktıkça (Suriye’de ölümcül olduğu tez edilen hava saldırısını nasıl atlattığı, sonrasında nasıl geçersiz pasaportla Türkiye’ye ve oradan Ukrayna’ya seyahat edip iki yıl boyunca sıkıntısız yaşadığı) Kiev’in ülkeye yerleşen teröristlerle başa çıkma marifeti ve istekliliğiyle ilgili birçok soru baş gösterdi.
Ukrayna’nın mutlaka güvenilmez istihbarat teşkilatı SBU’ya nazaran El Bara Şişhani, Kiev’den IŞİD terör operasyonlarını düzenlemeye bile devam etti.
Cezar Tokhosaşvili ismiyle doğan El Bara Şişhani, kuzey Gürcistan’ın Pankisi Vadisi’nden gelen birkaç IŞİD kumandanından biri.
Dağlık yörenin tarihi, sonun Rusya tarafında, 60 kilometre kuzeyde bulunan Çeçenistan’la yakından kontaklı. Pankisi’de yaşayan 10 bin sakinin birden fazla birkaç Çeçen uzunluğuna dahil, orada yaşanan uyuşmazlıklar sonrası bölgeye birkaç yüz mülteci taşındı. “Şişhani”, “Çeçen” sözünün Arapça karşılığı.
Yakın vakitte bu vadi Irak ve Suriye’deki savaşla ilişkilendirildi. Çeşitli varsayımlara nazaran 50 ila 200 ortası genç erkek vadiyi 2012-15 ortasında savaşmak için terk etti. Birden fazla Beşar Esad’a karşı savaşan Özgür Suriye Ordusu’na katıldı. Kimilerinin sonu IŞİD oldu.
Pankisi’den lokal gazeteci Sulkhan Bordzikashvili’ye nazaran Suriye’yle olan çok sayıda ilişki, vadideki herkesin El Bara Şişhani’nin terör mesleği hakkındaki her şeyi bildiği manasına geliyor.
2012’de Batı Suriye’deki Lazkiye’ye kaçarken ve sonra 2015’te IŞİD’e katılırken onu takip etmişlerdi. Kimileri onaylamıştı. Başkalarıysa karşı çıkmıştı.
El Bara Şişhani’nin IŞİD’e geçmesinde bölgeden bir öbür erkeğin, “Tek kollu Ahmet” diye de bilinen tek kolu ve tek bacağı olan Ahmet Çatayev’in kıymetli bir rol oynadığı da herkesçe bilinen bir sırdı.
Çatayev daha sonra haziran 2016’daki İstanbul’daki havaalanı akınındaki intihar bombacılarını koordine etmekle suçlanmıştı. Olayla ilgisi kesin biçimde onaylanmadı, buna karşın Çatayev 2017’de Gürcistan’ın başşehri Tiblis’teki bir polis baskını esnasında kendini havaya uçurdu.
Bordzikaşvili’ye nazaran El Bara Şişhani’nin Çatayev kadar meyyit olmadığını keşfedince tüm vadi halkı şaşkınlığa uğradı.
The Independent’dan Oliver Carroll’a konuşan gazeteci “Belki yakın arkadaşları Ukrayna’da olduğunu biliyordu lakin anladığım kadarıyla ailesi bilmiyordu” dedi ve ekledi:
“Bu tip bireyler herkesten saklanıyor ve artık konuta dönüp de mahpusu boylamamak hayli sıkıntı.”
Önceden militanların meskene çok daha kolay formda döndükleri muhakkak yanlışsız.
Örneğin 2013’te Çatayev, Interpol’ün yakalama buyruğu olmasına karşın Pankisi’ye geri dönebilmişti.
Ve bir defa daha Ukrayna bunu nasıl yaptığını anlamanın anahtarı.