23 Nisan’ın 100. Yıl dönümü hasebiyle İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından bastırılan “Cumhuriyet ve Demokrasi” broşüründe Alevilerin de temsil edilmesi toplumsal medyada büyük bir tartışma başlattı. Bu durum Alevi örgütleri ile Alevi toplumunun yansısına neden oldu.
Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu (AABK), Alevi Bektaşi Federasyonu (ABF), Alevi Dernekleri Federasyonu (ADFE), Hacı Bektaş Veli Anadolu Kültür Vakfı (HBVAKV), Pir Sultan Abdal Kültür Deneği (PSAKD) ve Alevi Kültür Dernekleri (AKD) yaptıkları ortak açıklamayla reaksiyon gösterdi.
“ALEVİLER DEMOKRATİK BİR TÜRKİYE İSTİYOR”
Açıklamanın tamamı şöyle:
Bu hoş topraklarda yaşayan tüm halkların, inançların, renklerin demokratik bir ortamda, eşit haklara ve ortak hukuka dayalı yaşamalarının tek tahlili devletin eşit ve adil olmasına bağlıdır. Bu kelamlar Türkiye’de yola çıkan her siyasi kişi ve kurumun birinci sözlerdir zira Türkiye’nin çözülmeyen, kangrene dönmüş en kıymetli sorunu eşit yurttaşlık ve adil devlet idaredir. Tüm Türkiye siyasi tarihi bu kelamların bitmeden, tükenmeden, tekrar tekrar tekraren yankılandığı ve bir sahnedir.
“ALEVİLERİN PARAVAN OLARAK KULLANILMASI KABUL EDİLEMEZ”
Cumhuriyet ve demokrasinin en kıymetli prensiplerinin anlatıldığı küçük bir kitapçık üzerine koparılmaya çalışılan fırtına üzerine biz Aleviler, çağdaş Türkiye’nin eşit yurttaşlık konusunda konuşmak zorunda kalmasını zul kabul ederek; yeniden kardeşliğin, bir ortada yaşamanın teminatı demokrasi üzerine kelamımızı söylemeyi mecburî buluyoruz. Demokratik bedeller Alevilerin temel ömür kıymetlerinin en önünde yer alan kıymetleridir. Rastgele bir nedenle bunun Aleviler üzerinden tartışılmasını, Alevilerin kabul etmesi mümkün değildir.
“ALEVİLERİN GÖRÜNÜR OLMASINDAN RAHATSIZLIK DUYMAK ÇAĞ DIŞI YAKLAŞIMDIR”
Yıllardır Aleviliği, birlikte yaşamaktan onur duyduğumuz Sünni ya da Şii kardeşlerimizin ömür ve inanç biçimleri üzerinden şekillendirmeye çalışan inkârcı siyasetçiler ve partiler her seçim periyodunda demokratikmiş üzere görünerek, inancımızı kendi siyasi partilerinin iktidar programına oy devşirme modülü olarak ekliyor, seçim bittikten sonra yeniden tıpkı siyasetçiler verdikleri kelamları unutup gerçek yüzlerini gösteriyorlardı. Hatta kimi araştırmacı, gazeteci, kelamda tarihçi, akademisyen bilim etiğini hiçe sayarak bir toplumun kendini tabir etmesinin yerine kendi otoriter, buyurgan lisanını dayatan, iktidarın tüm imkanları ve araçlarını Alevileri asimile etme hırsı ile bu çağ dışı siyaset hizmet etmeye harcıyorlardı. Bitmeyen bir dilek ile siyasetçiler kendi ortalarında hisse ettikleri inancımızı, kutsal kıymetlerimizi “tanınmayan, tanımlanmayan” bir dilsizliğe hapsederek kendi siyasal muhtaçlıkları ve kendi gönüllerinin uygun gördüğü biçime sokmaya çalışıyorlardı.
“YANDAŞ MEDYANIN UYDURMA GÖZYAŞLARINA KANMAYIZ”
Tüm bu tartışmalar her tarafıyla Alevilerin gözlerinin önünde yaşanmaktadır. Bilhassa medyanın tutumu; sağduyudan uzak, kutuplaştırıcı, toplumu kışkırtıcıdır. Bugüne kadar her fırsatta Alevilere saldıranlar, bugün güya Alevileri muhafazaya çalışıyormuş üzere bir izlenim verseler de aslında Aleviliğin sembollerini görmeye tahammül edemediklerini bir defa daha ortaya koyuyorlar. Bilhassa Aleviliği içeren bir fotoğraf üzerinden bunu araçsallaştırdıklarını, kendi politik ajandalarına hizmet etmek için kullandıklarını görüyoruz. Öte yandan, bir defa daha medyanın aslında kendi dinamikleri ile hareket etmediğinin en büyük ispatı olarak hepsinin tek bir ağızdan akına geçmeleri ve tıpkı üslubu, tıpkı lisanı, birebir hazır malzemesi kullanmalarından anlayabiliyoruz. Yüzlerce yıldır yaşadıklarımızın biriktiği bir hafızamız var ve “Biz dostu da, düşmanı da âlâ biliriz.” Timsah gözyaşları ile ne Alevileri kandırabilir ne de galeyana getirebilirsiniz. Bu kapıdan size iş çıkmaz! Öteki kapıya!
“EŞİT YURTTAŞLIK TALEBİMİZ GÖRMEZDEN GELİNEMEZ”
Kurumlarımızın hafızası daima türetilmiş münasebetlerle Alevi toplumunu kendi içinde kesimli bir yapıya dönüştürme uğraşları ile doludur. Aleviler devletten ve hükümetten temel talepleri konusunda uzlaşamıyorlar algısı ile tüm sağır kulakların duyup, kör gönüllerin açılmadığı ‘eşit yurttaşlık talebi’mizi ortada bırakma maksadını taşıyordu, bunu tekraren öğrendik, gördük, yaşadık. Kelamda Alevi okulları açıyor, kurduğu paravan Alevi dernek ya da vakıflarla bu algıyı yürütüyorlardı hatta Alevilerin hiçbir inançsal ritüelinde kimlik, inanç, cinsiyet, siyasi görüş beyanı ve iması yokken kelamda birkaç Alevi dedesi aracığıyla cemlerimizi seyir alanına çeviriyorlar, Cem ibadetimizdeki tutarlılığı yok etmeye çalışıyorlardı.
“72 MİLLETE BİR NAZARDAN BAKMAYA DEVAM EDECEĞİZ”
72 millete tıpkı nazardan bakmayı yolun özü sayan; hangi kültür, inanç, kimlik ve cinsiyetten/cinsel yönelimden olursa olsun beşere hürmet etme prensibini küntü kenz sırrının nişanı olarak baştacı eden biz Aleviler toplumsal ötekileştirme, nefret, kin ve hınç telaffuzuna dayalı siyasetlerin objesi olarak konumlandırıldık. Fakat biz Aleviler dünyanın neresinde yaşarsak yaşayalım özgür ve samimice yaşamanın insan olmanın birincil koşulu kaide olduğu konusunda ısrarlıydık. Kardeşçe, daima birlikte sevinçte ve tasada ortak olacağımız, demokratik çoğulculuğun hâkim olacağı, birbirimizin acısına ve kutsalına hürmet edeceğimiz, barış, sevgi, hak ve hukuk üzere üniversal kavramların artık herkese lazım olduğu bizim üzere tüm toplumun da gönlünde ortaya çıkmıştır. Aleviler kurumsallaşan örgütlülük yapılarıyla siyasete büyük istikamet vermeyi başarmış ‘Adalet ve Hukuk’ herkese lazım vurgusuyla ferdi özgürlüğe çığlık olmuştur ve İstanbul Büyükşehir Belediye başkanlığına aday olan sayın Ekrem İmamoğlu’na bu açıdan dayanak vermiştir.
“ALEVİLER VARDIR; EŞİT YURTTAŞLIK TALEPLERİNİN GÖRÜLMESİ KIYMETLİDİR”
Bu seçimde tercihini nereden yana kullanırsa kullansın her bir Alevi vatandaşın siyasi tercihi, demokratik, adil ve eşit yurttaşlığı inşa etmiş bir Türkiye isteğiydi. İnancımız yaşayan Aleviliğin, şahsen Alevi toplumu tarafından oluşturulmuş ve diğer hiçbir teolojik tartışmaya bahis edilemeyecek kozmik inanç ve kıymetleri, tıpkı tüm inanç ve mezhepler üzere saygınlıkla pozisyonlandırılması, gerekli itina ile zikredilmesi ve eşit yurttaşlığın bir turnusolü olarak eşit hizmet prensibi içerisinde yer almasıydı. İşte, Türkiye’de demokrasinin ve eşitliğin ne olması gerektiğinin toplumun tüm bölümleri tarafından tekrar düşünülüp hatırlanması konusunda derin bir gereksinimin olduğu bu türlü bir ortamda, İstanbul Büyükşehir Belediyesi lideri Sayın İmamoğlu Cumhuriyetimizim en kıymetli pahaları ile birlikte ‘devlet laik karakterde olmalı’ tabirini de içeren bir kitapçığı, demokrasinin nişanı olan 23 Nisan Bayramımız hasebiyle yayınladığını gördük.
“CUMHURİYET VE DEMOKRASİ KIYMETLERİ ALEVİ KURUMLARININ EŞİTLİK GAYRETİNDE YER ALIR”
Baştan sona hem inancımız hem de eşit vatandaşlık dileğimiz konusunda hayli kıymetli Cumhuriyet kıymetlerini hatırlatan bir kitapçığın akıl almaz itham ve ataklara bahis olduğunu gördük. ‘Eşit Yurttaşların Onurlu Birliği’, ‘Din ile Devlet İşlerinin Birbirinden Ayrılması’, ‘Çoğunluğun Yönetme Azınlığın Var Olma Hakkı’, ‘Demokrasi İçin Sandık Kuraldır Ancak Kâfi Değildir’, ‘Çoğulculuk ve İştirakle Nefes Alan Bir Toplum’, ‘Kuvvetler Ayrılığı ve Hukuk Devleti’, ‘Hak ve Özgürlüklerin Güvencesi’, ‘Kişi Özgürlüğü ve Güvenlik Hakkı’, ‘Din ve Vicdan Özgürlüğü’, ‘Hak Arama Özgürlüğü’, ‘Ekonomik, Toplumsal, Kültürel Hak ve Özgürlükler’ başlıkları ile oluşturulmuş ve son kelamını Yunus Emre Sultanın “Sen sana ne sanırsan diğerine da onu san” kelamının rehberliği ile bitirmiş bir kitapçığın hem demokrasi bedellerine hem de eşit yurttaşlık taleplerimize verilmiş kıymetli bir metin olarak sahiplendiğimizi söz etmek isteriz. Sıralanan tüm başlıklar Alevi kurumlarının kendi eşitlik uğraşında de yıllardır dillendirdikleri ve ülkenin ulaşmasını istedikleri cumhuriyet ve demokrasi bedelleridir.
“ALEVİLER KELAMINI KENDİ KURUMLARI VE TEMSİLCİLERİ ÜZERİNDEN SÖYLER”
Öncelikle böylesine ortak cumhuriyet bedellerinin anlatıldığı bir kitapçığı üzerine yazılar yazarak montaj adapları ile toplumsal çatışmanın konusu olması için servis eden odakların kim ve ne gayede olduklarını sormak istiyoruz. Üstte belirttiğimiz üzere Alevileri böylesi toplumsal çatışma ve çekişmelerin yemi haline getirmek isteyen karanlık trol odakların toplumsal huzurumuz için öncelikle sorgulanması gerekir. Tekrar tıpkı akıl tarafından Alevi din adamı temsilinin, tam da dilek ettiğimiz biçimde eşit vatandaşlık ve toplumsal saygınlık açısından olması gerektiği üzere toplumun tüm inanç liderleri ile birlikte resmedilmesi neden akıl almaz bir hınç ve öfkenin konusu edilmiştir. Aleviler varlığı ve kendileri olarak, eşit bir vatandaş üzere bir temsil sahnesinde yer alması kimi neden bu kadar rahatsız etmektedir. Bu vakıada dehşetle tekrar gördük ki Alevilerin varlığının zikredilmesi bile hala derin bir öfke ve hınç duygusu ile bir suçmuşçasına toplumsal çatışmaya gereç konusu yapılabiliyor. Aleviliğin temsil edilmesinin bir ayrımcılık olduğu fikirlerini bu vesile ile tekrar ortaya koyan gerçek ayrımcı ve ötekileştirici, Alevileri esasen yok sayan anlayışa karşı tekrar söylemek gereği duyuyoruz; Aleviler vardır ve bu toprakların kardeş öteki halkları ile birlikte bin yıllarca daha bu topraklarda kültürü ve inançları ile var olacaktır.
“ALEVİLERİN GÖRÜNÜR OLMASINDAN RAHATSIZ OLANLAR VAR”
Alevilerin görünür olduğu ve eşit bir biçimde gösterildiği bu fotoğraf için, ‘bu vurgu bir ötekileştirme projesidir’ diyenler, devletin yıllardır uyguladığı asimilasyon siyasetleri karşısında sesini çıkarmayan hatta devletin isteği doğrultusunda bir ekip çıkarlar uğruna hareket eden şahıslardır. Sizler tam olarak şöyle diyorsunuz ‘sanki Alevilik diğer bir inançmış’ aslında bu tahammülsüzlüğünüzün ve yok saymanızın yıllardır Alevilerin eşit vatandaşlık çabasının karşısına daima çıkarılan bir aldatmaca değil mi bu? Bu fotoğrafın ne fitne, ne fesat ne de projelendirilmiş bir hayaldir. Bu fotoğraf bir alevi dedesinin temsili ile Türkiye Cumhuriyeti’nin Anayasası ile ortaya koyduğu laiklik, eşitlik yurttaşlık, din ve vicdan özgürlüğü prensipleri gereği aslında olması gereken, yıllardır varlıkları inkâr edilen Alevilerin hak ettikleri üzere temsil edilmesidir.
“DEMOKRASİ ALEVİLER İÇİN VAZGEÇİLMEZ BİR YAŞAMA BİÇİMİDİR”
Yöneticilerin seçimle belirlenmesi demokrasinin olmazsa olmaz şartıdır lakin demokrasi yalnızca sandıktan ibaret değildir. Hangi yönetici olursa olsun bir rejimin demokratik olabilmesi için, özgür ve dürüst seçimlerin yanı sıra kuvvetler ayrılığı, hukuk devleti, çoğulcu ve iştirakçi bir siyasi ve toplumsal yapı, temel hak ve özgürlüklerin teminat altına alınması, yöneticilerin hesap verilebilir olmaları üzere unsurların de hayata geçirilme gerekir. Adil bir yönetici eşitlik ve adaletle kendisini ispat eder. Biz Alevi kurumları Aleviliğin temsilleri ile görünür kılınmasına gösterilen reaksiyonları kınıyor, eşitlik unsuru ile hareket ederek toplumun her renginin temsil edildiği bir demokrasi kitapçığında Alevileri resmedilerek dağıtılmasına dayanak veriyor ve Sayın Ekrem İmamoğlu’na bu çalışmasından ötürü teşekkür ediyoruz.