“Fevzi Çakmak engelini aşmak güçtü”

Müzehher Va-nü “Bir Devrin Tanıklığı” isimli kitabı o periyodun birçok aydınının “toplumcu mücadelesi”, hayatla olan gayretini, anılarını evraklarla anlatıyor.

Müzehher Va-nü, Vala Nureddinin eşidir. Vala Nureddin, Nâzım Hikmet’in en yakın arkadaşıdır.. Müzehher Va-Nü, 44 yıl basının içinde çalışmıştır. “Nihal Karamağaralı” imzasını taşıyan yüzlerce röportaj, hikaye, çeviri, roman, hatta oyunlar kaleme almıştır. Eşinin, 1967’de vefatına kadar birlikte kurdukları dostluk ilgileri içinde kimler yok ki… Sabiha ve Zekeriya Sertel, Nâzım Hikmet, Yahya Kemal, Kemal Tahir Ş.S. Aydemir, H. E. Adıvar, Ruhi Su, H. Topuz ve birçok isim bu kitapta o yıllara, o şahıslara değinilen farklı anıları dokümanlarıyla Müzehher Va-nü’nün kendi kalemiyle okunacak.

Bu kitapta yazılacak onlarca anı var. Bu, aydınların toplumcu gayretleri hayata ışık olmuştur. Bugünkü “toplumcu gayret içinde olanlara sufle edilmelidir”. Gayem “Bir Devrin Tanıklığı” isimli kitap okunması, feyz alınması toplumcu çabaya nakşetmektir.

Bir Devrin Tanıklığı isimli kitaptan birkaç anısı arz-ı endam’larını göstermek isterim….

“Bir telgraf getirdiler. Baktım imza Nâzım Hikmet! ‘Vatanıma geldim, bana kalmak müsaadesi alır mısın’ yollu bir telgraf sanırım Ordu’dan Nâzım’ın Rusya’dan Türkiye’ye döndüğü vakit hatırladığı ben olmuştum. Merhum Mahmut Esat Bozkurt ki koyu milliyetçi, ama açık başlı ve uyanık istekli bir halkçı idi. Telefonla onu aradım, ikimiz birlik olup Nâzım’a müsaade aldık. Ankara’ya geldi beni gördü.

Bir gün Ankara’da “’Hakimiyet-i Milliye’deki odamda çalışıyordum. Fuat Cebesoy, Nâzım Hikmet’in affı için çalıştı durdu. İnönü, Cebesoy’un ve bizim söylediklerimizi uygun karşılamıştır. Affedilecek ve Ankara’ya gelip ismi ‘Ulus’a değişen ‘Hakimiyet Milliye’ takımı içinde çalışacaktı. Ancak, Fevzi Çakmak mahzurunu aşmak güçtü. İnönü bir gündelik gazetede Yahya Kemal’in divan biçimi gazelini göstererek; Bunları okudukça Nazım’ın mahpusta olmasına canım yanıyor demiştir.

(Atay) Ben, Nâzım’ın büyük bir şair değil, en başta hatalı olduğuna inanmadığım için daha sonra hazırlanan affı dilekçesi başına imzamı koymuştum. (F.R.Atay) Bu yüzden hiçbir tarize aldırış etmemiştim. (F.R.Atay’a Nazım tarafından çekilen telgraf)”