Uluslararası Sertifikalı Suiistimal İnceleme Uzmanları Derneği (ACFE) “2020 Global İş Suistimali ve İstismar Üzerine Milletlerarası Rapor” çalışmasını yayımladı. Doğu Avrupa ve Batı -Orta Asya’daki 23 ülke ortasında 13 hadise ile Türkiye ikinci sırada yer aldı. Birinciliği 14 olay ile Sırbistan aldı.
İç Kontrol Uzmanı Müjder Alptekin, bu hususta Doğu Avrupa ve Batı- Orta Asya ülkelerinden 95 hadise bildirildiğini ve ortalama hadise başına kaybın 133 bin ABD doları olduğuna dikkat çekti.
Türkiye’de şirketlerin birçoklarının aile şirketi olduğunu kaydeden Alptekin, kurumsallaşmadaki bu eksiklik nedeniyle yapılan hilelerin ortaya çıkarılamadan sonuçlanması yahut ortaya çıkarılan hilelerin isimli mercilere bildirilmemesi nedeniyle gerçek hadise sayılarının görünenden daha fazla olduğunu savunuyor.
Alptekin, suiistimallerin sonucunu şöyle açıkladı:
“Suiistimal ile uğraş için faal bir iç denetim ortamı kuramayan firmalarda bu oran çok daha yüksek. Bu oran 2019 dünya gayrisafi ulusal hasılasına oranlandığında global suiistimal ziyan tahminen 4.5 trilyon ABD doları olarak hesaplanıyor. Suiistimal İnceleme Uzmanları Derneği (ACFE) tarafından 2 yılda bir yayımlanan rapor, Ocak 2018 ile Eylül 2019 tarihleri ortasında, 125 ülkeden bildirilen ve yaklaşık 3.6 milyar ABD doları kayba neden olan 2 bin 504 iş suiistimal hadisesine dayanıyor.”
“ERKEKLER DAHA SAHTEKAR”
“Suiistimalin tespit edilerek ortaya çıkarılmasında mühlet uzadıkça, neden olduğu ziyan da artıyor. 5 yıldan daha uzun süren suiistimallerin ortalama ziyanı toplam içinde yüzde 7 ile 740 bin doları buluyor. Tespit edilen suiistimal olaylarının yüzde 72’sini erkekler gerçekleştiriyor. Bunların sebep olduğu ortalama kayıp meblağı 150 bin dolar, bayanların neden olduğu ortalama kayıp meblağı ise 85 bin dolar. Verilen oranlardan erkeklerin daha sahtekâr ve açgözlü olduğu sonucu çıksa da ortadaki farkın bayanların iş gücüne iştirak oranı düşüklüğünden kaynaklandığını söyleyebiliriz.”
“EĞİTİM ARTTIKÇA SAHTEKARLIK ARTIYOR”
“En göze çarpan sahtekârlığı yapanlar daha üst seviye durumlarda yer almaktadır. Sahtekârlık hadiselerinin yüzde 37’sinde yaş 36 ile 45 ortasında değişiyor. Lakin 56 yaşın üzerindeki bireyler en büyük kayıplara neden oluyor. Suistimalleri gerçekleştirenler çoklukla eğitimliler. Zira hadiselerin yüzde 50’sinde suiistimalciler üniversite mezunu. Genel olarak, eğitim düzeyi ne kadar yüksek olursa sahtekârlığın boyutu da o kadar büyük oluyor.”
“İŞLETMELERİN KARA DELİĞİ”
Hileli süreçleri, ‘kara delik’ olarak nitelendiren Alptekin, “Bu riske karşı şirketlerin, artan rekabet ortamında gerekli tedbirleri almaları hem şirketlerin devamlılığını sağlayabilme hem de kurumsallaşma açısından son derece kıymetli. Hile önlemeye yönelik iç denetim ve iç kontrol sistemlerin uygulanması, davranış kuralların oluşturulması, etik ve ihbar sınırların oluşturulması üzere tedbirler şirketleri hile ile çabada daha dirençli hale getirecek ve avantaj sağlayacaktır” dedi.