CHP Genel Lider Yardımcısı ve Bursa Milletvekili Lale Karabıyık, yaptığı basın açıklaması ile “Diyanet’in 27 TL olarak açıkladığı fitre, 4 kişilik bir aile için aylık 3240 TL, budurum milyonlarca kişinin gelir yetersizliğini gösterir nitelikte” dedi.
Fitre bile minimum fiyatın çok üzerindeyken salgın krizinden ötürü milyonlarca çalışanın kısa çalışma ödeneği ya da 1168 TL fiyatsız müsaade dayanağı ile geçindiğini, binlerce kişinin gelirini büsbütün kaybettiğini hatırlatan Karabıyık, “Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Heyeti, bu yılki fitreyi, ‘mevcut sosyo-ekonomik hayat kaideleri ve bir kişinin günlük taban besin gereksinimi göz önünde bulundurularak 2020 yılı Ramazan ayının başlangıcından 2021 yılı Ramazan ayının başlangıcına kadar olan sürede’ açıklaması ile,asgari 27 TL olarak belirledi” hatırlatmasını yapdı.
CHP’li Karabıyık, “Diyanet İşleri Başkanlığı’nın bir kişinin günlük minimum besin gereksinimi olarak belirlediği 27 TL, bir kişi için 810, 4 kişilik bir aile için ise 3.240 TL.Yani, 4 kişilik bir ailenin taban besin harcaması 3.240 TL. Hanede sırf bir kişinin çalıştığı ve ailenin cebine ayda 2.435 TL taban fiyatın geçtiği 4 kişilik bir aile için, görünen o ki değil kira, fatura ve başka harcamaları karşılamak, aylık taban besin harcamasını karşılamak bile mümkün değil” kelamlarıyla bahsin kıymetine dikkat çekti.
VATANDAŞ, İFTAR VE SAHUR SOFRASINI BORÇLA KURACAK HALDE
TÜRK-İŞ’in Nisan ayına ilişkin son araştırmasına nazaran, dört kişilik bir ailenin sağlıklı, istikrarlı ve kâfi beslenebilmesi için yapması gereken aylık besin harcaması meblağının (açlık sınırı) 2.374 TL olduğuna dikkat çeken CHP’li Karabıyık, “Yani minimum fiyatlı bir çalışanın cebine ay sonunda kira, faturalar ve başka harcamalar için 61 TL kalıyor. Minimum ücretliler yoksulluğa terk ediliyor. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın dört kişilik bir aile için 3240 TL olarak belirlediği taban besin gereksinimi ölçüsü, milyonlarca kişinin gelir yetersizliğini gösterir nitelikte. Ayrıyeten unutulmaması gereken şu; eğitim, gelir ve istihdam üzere alanlarda yaşadığı eşitsizlikler nedeniyle, yoksulluk bayanları daha çok etkiliyor. İstihdamda kendine yer bulamayan bayanlar hane içinde fiyatlandırılmayan emekleri ile yoksullukla uğraş ediyor, hanenin meselelerini, evladının işsizliğini, eşinin gelir kaybını, mutfaktaki boş tencereleri de en çok bayanlar hissediyor. Meskenine giren tek maaşla tenceresini kaynatamayan bayanların ve hanelerin alım gücü, çarşı pazarda el yakan fiyatlar nedeniyle günden güne düşüyor. Ekonomik kriz şartlarının üzerine gelen salgın krizi ile geçimini sağlaması neredeyse imkansız hale gelen fakir vatandaş, iftar ve sahur sofrasını borçla kuracak halde” açıklamasında bulundu.
Cep yakan iftariyelik fiyatları nedeniyle yalnızca peynir, zeytin, domates, salatalık ve çay ile kurulan iftar sofralarının bile dört kişilik bir aile için günlük 20-25TL’ye mal olduğu tespitini paylaşan Lale Karabıyık şunları söyledi:
“Vatandaş, temel eserlere gelen artırımlar nedeniyle sofrasını geçtiğimiz yıla nazaran yaklaşık yüzde 25 artırımlı kuruyor.Aynı ailenin mercimek çorbası, etsiz kuru fasulye yemeği, pirinç pilavı ve güllaçtan oluşan 4 çeşit yemekli ramazan sofrasının maliyeti ise, en düşük fiyatlı eserler kullanıldığında bile 45-50 TL’ye mal oluyor. Bu menüye pide/ekmek, su, meşrubat, meyve, hurma vs. de eklendiğinde, etli bir yemek ile birlikte günlük iftar maliyeti 90 TL’yi geçiyor. Yani; yaklaşık 16 saat sürecek oruç ibadetinin akabinde, vatandaşların günlük ihtiyaç duyduğu besinleri ve kaloriyi almak için tüketmesi gereken 3 bin kalorilik beslenmenin vatandaşa maliyeti 2700 TL’yi aşıyor. Temel tüketim eserlerine yapılan artırımlar nedeniyle rahmeti kalmayan iftar sofralarının maliyeti göz önüne alındığında, salgın krizi nedeniyle iş ve gelir kaybı yaşayan bir aile, kira, fatura vb. sarfiyatları karşılamak bir yana, iftar sofrasını bile borçla kurar hale geliyor.”
BÜYÜK BİR GELİR VE İŞ KAYBI YAŞANIYOR
Pandemi tedbirleri çerçevesinde, salgının yayılma suratını yavaşlatmak ve toplumsal izolasyonu sağlamak için kapatılan iş yerleri ya da çalışmasına kısıtlamalar getirilen bölümlerin, büyük bir gelir ve iş kaybı yaşadığını lisana getiren CHP’li Karabıyık, “Kısa Çalışma Ödeneği ile hane geliri düşen, isteği olmaksızın fiyatsız müsaadeye ayrılan ve 1168 TL fiyat takviyesi alan ya da kayıtdışı çalıştığı için tüm gelirini kaybeden milyonlarca çalışan, salgın krizinin neden olduğu gelir kaybı ile boğuşurken takviyelere gereksinim duyuyor.Salgın periyodunda canla başla çalışarak vatandaşların hayatını kolaylaştırmak ve yaralarını sarmak için çabalayan CHP’li Belediyelerin başlattığı yardım kampanyaları engelleniyor. Vatandaşın en yakınında olan, dayanak ve hizmetlerine en kolay ulaşabildiği Belediyeler bu süreçte sorunun büyük kısmını yerelde çözecek hizmetleri ile ‘sosyal belediyecilik’ örneği sergilerken, beklenen ‘sosyal devlet’ adımları ise atılmıyor” dedi.
Salgın nedeniyle ekmek teknesi kapanan, işsiz, gelirsiz kalan insanlara sahip çıkan toplumsal devlet örneklerini Dünya’da gördüğümüzü söz eden Karabıyık, “Dünya vatandaşlık maaşı ismi altında, tüm vatandaşlara gelirine bakılmaksızın muhakkak ölçüde maaş ödenmesini tartışırken, Türkiye’de gereksinim sahiplerinin ‘şartları karşılaması halinde’ faydalanacağı takviyeler ya da cazip krediler konuşuluyor. Türkiye’de güçlü bir toplumsal devletin inşası için değerini ve duyulan gereksinimi daima lisana getirdiğimiz Aile Sigortası’nın eksikliğinin yarattığı sıkıntıları salgın krizi başladığı günden beri görüyoruz. CHP’nin güçlü toplumsal devlet için birinci adım olarak gördüğü Aile Sigortası’nın ehemmiyetini burada hatırlamak gerek. Zira bugün, Aile Sigortası olsaydı, garantisiz ve fakir vatandaş kalmayacaktı. Vatandaş, barınma, yeme içme ve zarurî gereksinimlerini karşılaması için taban seviyede bir dayanak alacaktı. Yani, bayanların aile içindeki pozisyonları ve aileler güçlenecekti, maddi imkânsızlıklara dayalı aile içi şiddet azalacaktı; çocuklar daha memnun olacaktı! Bu nedenle, ‘Aileler aşsız, işsiz kalmadığında toplumun bütünü korunuyor demektir’ unsuruyla aileyi ve münasebetiyle toplumun tamamını muhafazayı hedefleyen, vatandaşın gelecek korkusunu ortadan kaldıran Aile Sigortası’na ivedilikle gereksinim vardır” kelamlarıyla güç durumda olan ailelere dikkat çekti.